رئیس کمیته آموزش و فرهنگ سازی برنامه پزشکی خانواده دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بر اهمیت فرهنگ سازی در اجرای برنامه پزشکی خانواده تاکید نمود

زهرا امینی نسب  گفت : اﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽ ﺩﺭﻣﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ ﺩﺭ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ ۴۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﻭ ﺑﯿﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﺩﻭﺭ ﺩﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﯿﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﯽ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﻮﺭ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﯿﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺭﺗﻘﺎ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺳﻼﻣﺖ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﮔﺮﺩﺩﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺭﺗﻘﺎﯼ ﺳﻼﻣﺖ ﻭ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮﯼ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﯿﺮﯼ ﺍﺯ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﺩﺭ ﺗﺮﻭﯾﺞ ﺳﺒﮏ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻢ، ﺍﺯ ﭘﯿﺪﺍﯾﺶ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻧموده ﻭ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﻧﺪﮔﯽ، ﮐﺎﺭ، ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻭ ﺗﻔﺮﯾﺢ ﺣﺎﻣﯽ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺮﻭﺯ ﻋﻼﯾﻢ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺭ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﺯ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺷﺪﯾﺪ ﺗﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﻣﺰﻣﻦ ﺷﺪﻥ ﺁﻥ ﮔﺮﺩﻧﺪ .

برای اجرای مراقبت های اولیه سلامت چند اصل مهم باید رعایت شوند و تیم پزشکی خانواده به عنوان دروازه ورود و نقطه تماس اول برای شروع خدمات سلامت محور بر اساس این اصول و به طور شخص محور، خانواده محور و جامعه نگر خدماتی جامع ، در دسترس، مقرون به صرفه و با کیفیت بالا و بدون دغدغه مالی را برای همه اقشار جامعه در هر گروه سنی و جنس که باشند ارایه خواهد کرد.

یکی از اهداف مهم برنامه پزشکی خانواده دریافت خدمات سلامت و درمان «یکپارچه و ادغام یافته» بیماران است. با اجرای کامل این برنامه در برخی کشورها افراد تحت پوشش برنامه، یک پزشک و مراقب سلامت دارند که از کودکی تا بلوغ و میانسالی و سالمندی مراقب سلامت همه افراد خانواده است و به تعبیری دیگر پزشک خانواده به نوعی وکیل سلامت خانواده می باشد.

برنامه پزشک خانواده از سال ها پیش در بسیاری از کشورهای توسعه یافته درحال اجرا می باشد. مفهوم داشتن یک پزشک خانوادگی در ایران نیز مفهوم غریبی نیست؛ به عنوان مثال در سال های نه چندان دور پزشکان عمومی در محله های مختلف اعضا خانواده را برای سال های طولانی تحت پوشش خدمات درمانی داشتند و نه تنها مادران برای درمان فرزندان خود به او مراجعه می کردند بلکه هنگامی که فرزندانشان بزرگ می شدند به دلیل «اعتمادی» که به این پزشک داشتند و همچنین شناختی که او از تاریخچه سلامت خانواده آن ها داشت، برای درمان نوه های خود نیز به همان پزشک مراجعه می کردند بنابر این داشتن پزشک خانوادگی نگاه تازه ای در جامعه ما نیست.

گرفتن شرح حال و سابقه خانوادگی و دانستن تاریخچه خانوادگی بیمار یکی از مهارت های مهم طبابت است و هنگامی که پزشک یا مراقب سلامت تاریخچه ژنتیکی بیمار، سن، تحصیلات، شغل، محل سکونت و میزان درآمد و ارتباطات افراد خانواده را می داند، می تواند با در نظر گرفتن شرایط ژنتیکی آن ها، شغل و شرایط خانوادگی فرد، بیماری های غیر واگیر مثل دیابت یا فشار خون بالا را در مراحل زودرس و اولیه یا حتی مراحل بدون علامت تشخیص دهد و برای درمان سایر بیماری های آن ها نیز با درنظر گرفتن شرایط خانوادگی برای آن ها بهترین درمان را انتخاب کند.

تداوم مراقبت در این برنامه نقش محوری دارد و در سه دسته بندی تداوم مراقبت ها را می توان قرار داد: تداوم اطلاعات سلامت و تشکیل پرونده سلامت، تداوم زمانی و تشخیص بیماری های مهم در مراحل اولیه و زودرس و تداوم بین فردی که نتیجه اش ارتباط موثر و همراه با اعتماد بین پزشک و بیمار خواهد بود که می تواند به تشخیص دقیق و سریع بیماری بسیار کمک کند. این موارد بخشی از مزایای اجرای صحیح برنامه پزشکی خانواده است که می تواند به افراد در تشخیص زودهنگام و تشخیص دقیق بیماری کمک کند.

نوشته و خبرنگار : دکتر  ا . زارعی دبیر سرویس پزشکی و سلامت و ا حسن پور