در خراسان جنوبی، شهری کوچک و مملو از جاذبه‌هایی‌ بکر وجود دارد که روح روان شما را تبدیل به بازیچه‌ی خود می‌کند! نام این شهر کوچک، سرایان نام دارد که تاریخچه و قدمت این شهر به دوره‌ی اسماعیلیان برمی‌گردد. این شهر در زمان خود مورد علاقه‌ی پادشاهان سلسله اسماعیلی به شمار می‌رفت و اگر بخواهیم به موقعیت سرایان اشاره کنیم باید بگوییم که این شهر از غرب به شهرستان فردوس، از شمال به بخش کاخک شهرستان گناباد، از شرق به بخش سده شهرستان قائنات، از جنوب و جنوب شرق به بخش خوسف شهرستان بیرجند و از جنوب غربی به بخش دیهوک شهرستان طبس راه دارد که این امتیاز مثبت و استثنایی در راستای توسعه و پیشرفت این شهر به شمار می‌رود. شهرستان سرایان همچون دیگر شهرهای ایران زمین، دارای جاذبه های تاریخی و توریستی فراوانی است و هر ساله گردشگران بسیاری را در قالب تور بیرجند به سوی خود می‌کشاند تا در منار بازدید از جاهای دیدنی بیرجند از خوراک‌های سنتی به ویژه از اشکنه قند لذیذ گرفته که بوی هل و زعفرانش مشامتان را قلقلک می‌دهد تا بلغور پلو که طعم لذت بخشش خستگی یک روز پر استرس را از تن شما می‌زداید، بهره‌مند گردید. کاروانسرای سرایان، که به رباط شاه عباسی هم معروف است، یکی از جاذبه های گردشگری سرایان است که در بافت تاریخی این شهر قرار دارد. قدمت این کاروانسرا متعلق به دوران صفویه است و در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این رباط به‌صورت دو ایوانی و با آجر ساخته شده است، ورودی، حیاط، حجره‌ها، انبار و اصطبل شترها از بخش‌های تشکیل‌دهنده این کاروان‌سرای تاریخی‌اند. این کاروان‌سرا در کنار بازار، حمام، مسجد و آب‌انبار مجموعه‌ای تاریخی را در شهر سرایان به‌وجود آورده‌ است. غار بتو میان سنگ‌های آهکی یک کوه صخره‌ای در نزدیکی روستای چرمه، از توابع سرایان، قرار گرفته است. این غار که به غار بتون نیز معروف است از جاذبه‌های کمتر شناخته‌شده این شهر هستند که برای ورود به آن به تجهیزات غارنوردی و کوه‌پیمایی نیاز است. این غار دو دهانه دارد که دهانه ورودی آن اژدها و دهانه خروجی بتو نام دارند. تالار داخل غار به‌واسطه قندیل‌های آهکی، حوضچه‌ آب معدنی، بلورهای کوارتز و کلیست‌ها منظره‌ای تماشایی و زیبا دارد.  البته بخش انتهای این غار هنوز ناشناخته مانده است و هنوز هیچ گروهی برای شناسایی این بخش اقدام نکرده است. عمق این غار در حدود ۴۰۰ متر است که هنوز انتهای آن به دلیل مسیر صعب‌العبوری که دارد ناشناخته مانده است. از دیگر جاهای دیدنی سرایان می‌توان به روستای مصعبی که از روستاهای هدف گردشگری در شهر سرایان است اشاره کرد که آب‌و‌هوای مطبوعی به ویژه در تابستان‌ها دارد و همین امر مهم‌ترین دلیل جذب گردشگران است. طبیعت سرسبز، سد بزرگ پارسای و آرامگاه امامزاده سلطان از جاذبه‌های گردشگری این روستا به‌شمار می‌آیند. اکثر مردم مصعبی به کشاورزی و باغداری مشغول‌اند و بادام و زعفران بیشترین سهم را در بین دیگر محصول‌های کشاورزی این روستا دارند.

نوشته و خبر نگار : احمد کاشانی  دبیر سرویس گردشگری و میراث و ا.حسن پور