به گزارش خبرنگار تسنیم از بیرجند، سردار محمد زهرایی، رئیس بسیج سازندگی کشور  امروز در کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات گفت: در شرایط امروز باید با پیش‌فرض بی‌آبی حرکت کنیم. حتی اگر بتوانیم با کمبود آب کنار بیاییم، نباید بودجه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های ما بر اساس وفور منابع باشد.

وی با انتقاد از ناهماهنگی میان برنامه‌ریزی و واقعیت‌های اقلیمی افزود: چگونه ممکن است کشوری در بحران آب باشد اما سرانه مصرف آب آن چندین برابر میانگین جهانی باشد! این نشان‌دهنده ناترازی در فهم مسئله، تصمیم‌سازی و اجرای سیاست‌هاست. ما در آستانه بحران قرار داریم، اما هنوز کشت‌های آب‌بر و صنایع پرمصرف را ادامه می‌دهیم.

قنات؛ میراث علمی و تمدنی ایرانیان

زهرایی با اشاره به جایگاه تاریخی قنات در تمدن ایران گفت: قنات، بنایی است که خاستگاه آن ایران عزیز است و بیش از دو هزار سال قدمت دارد. این سازه بیش از آنکه یک اثر فنی یا تجربی باشد، یک سازه علمی است که نتیجه شناخت عمیق نیاکان ما از طبیعت و رفتار آب‌های زیرزمینی است.

وی افزود: به‌عنوان نمونه، قنات دوطبقه اردستان در اصفهان تنها قنات دوطبقه جهان است که هر طبقه آن به‌طور مجزا آب را انتقال می‌دهد. این قنات حدود ۸۰۰ سال پیش و بدون هیچ ابزار دقیق امروزی ساخته شده که نشان از بنیانی علمی و درک مهندسی پیشرفته در دوران گذشته دارد.

رئیس بسیج سازندگی ادامه داد: نمونه دیگر قنات قصبه گناباد است که بیش از ۲۲۰ متر عمق دارد و بیش از دو هزار سال پیش حفر شده است. این قنات صرفاً حاصل تجربه نبوده بلکه تلفیقی از علم، درک طبیعی و ایمان بوده است. همچنین قنات زارچ یزد با طول بیش از ۷۰ کیلومتر، شاهکاری از درک علمی و تلاش خستگی‌ناپذیر ایرانیان است که بدون هیچ ابزار مکانیکی اجرا شده است. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که قنات نماد پیوند میان تجربه و علم است و مقنیان ایرانی در کنار عالمان و مهندسان آن دوران، پایه‌گذاران تمدن آبی ایران بوده‌اند.

همکاری علمی بسیج سازندگی با دانشگاه‌ها

رئیس بسیج سازندگی با اشاره به لزوم همکاری دانشگاه‌ها و فعالان میدانی گفت: امیدوارم این کنفرانس آغازگر نزدیکی بیشتر میان حوزه‌های علمی، دانشگاهی و فعالان جهادی باشد. امروز در بسیج سازندگی تعهد کرده‌ایم که در حوزه آب و قنات به دولت کمک کنیم.

زهرایی افزود: دانشجویان، اساتید و پژوهشگران اگر در موضوعات مرتبط با آب، قنات و احیای منابع آبی پروژه‌های علمی و تحقیقاتی دارند بسیج سازندگی آماده حمایت است از تأمین امکانات اقامت و خوراک گرفته تا شناسایی مناطق و جلب همکاری مردم محلی تا پژوهش‌ها بتواند بر مبنای عملیات واقعی شکل بگیرند.

قنات؛ نماد عدالت و مدیریت مردمی آب

زهرایی گفت: ایران از قرن‌ها پیش دارای فهم عمیقی از عدالت، مشارکت مردمی و مدیریت آب بوده است. همان‌گونه که امروز نیز تقسیم آب در قنوات بر اساس همان اصولی انجام می‌شود که قرن‌ها پیش نوشته شده بود. این میراث ارزشمند، نشانه‌ای از تمدن و دانش ایرانی است و الگویی برای مردمان قانع و سخت‌کوش سرزمین‌های خشک شرق کشور محسوب می‌شود.

نوشته و خبر نگار : مهدی نقی پور و ا.حسن پور