محمد عرب   افزود: با توجه به آسیب جدی بافت تاریخی در این مرحله بام سازی پشت‌بام بخشی از بافت روستای نایبند شامل سبک‌سازی و اجرای اندود کاهگل به مساحت حدود ۲ هزار متر مربع و با اعتبار ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال انجام شد.

سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی در ۱۹ شهریور ۱۴۰۰ و سفر دوم آیت الله سید ابراهیم رییسی به این استان در روزهای ۲۴ و ۲۵ آذر ۱۴۰۱ انجام شد که مصوبات راهگشایی در حوزه زیرساختی و عمرانی به همراه داشته است.

وی اضافه کرد: بافت و ساختار روستای نایبند مانند ماسوله، ابیانه و بندر سیراف پلکانی در شیب تند است و این روستا در دامنه کوه نایبند «بام خراسان جنوبی» به بلندای نزدیک به سه هزار متر قرار گرفته است.

رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی طبس گفت: این کوه بلند و کوه‌های اطراف آن زیستگاهی برای اهالی نایبند و روستاهای پیرامون در کویر لوت فراهم آورده است.

وی ادامه داد: بافت، کوچه‌بندی و خانه‌سازی در روستای نایبند پیرو خواست روستانشینان نیست بلکه پیرو سامان شیب‌دار زمین است و زمین سنگی نایبند محیط مناسبی برای پی‌ریزی سازه نبوده تا جایی که گودبرداری و کندن چاه و ساخت دیگر زیرساخت‌های ساختمان‌سازی هیچ‌ وقت در دسترس نبوده است.

عرب گفت: بخش‌هایی از خانه‌های این روستا مانند درگاه، تنور، توالت، آغل گوسفندان و میان‌سرا با خانه‌های کناری هم بهرگی و اشتراک در کاربرد دارد و از میان خانه‌های خشتی و پلکانی نایبند که بیش از دیگر سازه‌های درون روستا ارزش تاریخی دارند، خانه‌ کدخدا، خانه‌ کارونسرا و خانه‌ توکلی است.

وی اضافه کرد: بیشتر خانه‌های نایبند بیش از یک طبقه دارند و کوچه‌های پیچ‌ در پیچ روستا در کنار معماری چند طبقه‌ای بناها و باغ‌ها و نخلستان‌هایی که آن را در برگرفته، چشم‌انداز زیبایی در دل کویر ایجاد کرده است.

رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی طبس گفت: بسیاری از کوچه‌ها یا همان ساباط‌ها سرپوشیده هستند که اهالی را از گرمای سوزان هوا در امان نگه می‌دارند و مصالح مورد استفاده در خانه‌های روستا شامل خشت و کاهگل است که به خاطر استفاده از شن‌های تیره‌رنگ، خانه‌ها به رنگ خاکستری و از فاصله‌ دور شبیه سفال‌های مکعبی هستند که روی‌ هم گذاشته شده‌اند.

بافت تاریخی روستای نایبند با شماره ۳۲۸۳۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و این روستا در مسیر دیهوک – راور واقع شده است.

روستای نایبند طبس از نمونه‌های معماری پلکانی در استان خراسان جنوبی است که از آن به‌ عنوان ماسوله کویر یاد می‌کنند و این منطقه در کنار جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، زیستگاه یوزپلنگ آسیایی محسوب می‌شود.

مرکز شهرستان طبس در ۲۷۰ کیلومتری غرب بیرجند است.

نوشته و خبر نگار : احمد کاشانی  دبیر سرویس گردشگری و میراث و ا.حسن پور