سالیان درازی که مردم بیرجند، این شهر کاج‌های سربه فلک کشیده، با این درختان همیشه سرسبز، همزیستی مسالمت‌آمیز پیدا کرده‌اند به طوری که حتی نمی‌توانند بیرجند را در پوششی غیر این درختانی تصور نمایند. بیرجند، شهری تک فصل از نظر بصری؛ شهری که به واسطه کاج‌های سر به فلک کشیده آن در حاشیه کویر، همیشه سرسبز به نظر می‌رسد. شاید این مورد، مزیتی بزرگ برای شهرهای کویری به شمار آید، آما حضور این درختان، فضای بصری شهر را به سمت فضایی یکدست و همگون کشانده که دلیل آن هم رنگ‌دانه‌های موجود در شاخ و برگ این درختان است که رنگ آن را به سمت مردگی و کدری می‌برد. در کنار رنگ برگهای سوزنی شکل این درخت که فضای شهر را اشغال کرده، رنگ قهوه‌ای تنه این درخت هم ماجرایی است. گویی رنگ تنه و برگهای این درخت دست به دست هم داده‌اند تا در کنار شرایط محیطی و اجتماعی این خطه از کشور، به کاتالیزوری برای غم و افسردگی تبدیل شوند. شهری بدون رنگ با فرمتی به شکل سیاه و سفید با تغییری اندک به سبز و قهوه‌ای تیره. رنگ سبز تیره کاج‌ها، همیشه در معرض دیدگان مردم این دیار است و شهر را به یکنواختی، روزمرگی و افسردگی کشانده است. سبزی یکنواخت این درختان باعث شده که در این منطقه، پاییز رنگ و بویی نداشته باشد و مردم این شهر پاییز هزار رنگ را تجربه ننمایند. در کنار تمام مزایا و معایب این نوع درختان، بد نیست حداقل به خاطر مضرات حساسیت‌زایی این درختان هم که شده، چاره‌ای اندیشیده شود. می‌دانیم که تعداد کثیری از افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند از مشکلات الرژیکی که شاید ریشه بسیاری از آنان در همین درختان کاج است، رنج می‌برند. این درختان سوزنی شکل، نه سایه چندانی ایجاد می‌کنند و نه در پاکیزه نگه داشتن هوا نقشی دارند و در کنار همه اینها، منجر به فرسایش خاک اطراف خود هم می‌شود.
به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که ضمن انجام مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و مشاوره با متخصصان سلامت و محیط زیست در ارتباط با مزایا و معایب تعداد کثیر درختان کاج در این منطقه، نسبت به جایگزینی گونه‌های گیاهی بومی و منطقه‌ای همچون اناب، زیتون و… با درختان کاج، تنوع و تحول را مهمان مردم این دیار نماییم و از مشکلات آلرژیک و حساسیتی این درختان بر روی سلامت مردم بکاهیم.
