استان خراسان جنوبی، به عنوان نگینی در قلب کویر و موتور محرک اقتصادی در حوزه‌های معدنی، صنعتی و کشاورزی، نقشی حیاتی در توسعه ملی ایفا می‌کند. شهرک‌های صنعتی این استان، میزبان واحدهای تولیدی و صنعتی هستند که نه تنها اشتغال‌زایی کرده‌اند، بلکه ضربان اقتصاد منطقه را تشکیل می‌دهند. با این حال، این قلب تپنده در معرض تهدیدی خاموش اما ویرانگر قرار دارد: ضعف مهلک زیرساخت‌های اطفای حریق.
بارها شاهد بوده‌ایم که چگونه یک جرقه کوچک، به دلیل نبود امکانات کافی و به‌موقع، به طوفانی از آتش تبدیل شده و سرمایه‌های ملی، جان‌های زحمتکش و معیشت خانواده‌های بسیاری را به خاکستر تبدیل کرده است، این سوال اساسی را باید پرسید: آیا زیرساخت‌های موجود، پاسخگوی نیاز ایمنی این کانون‌های اقتصادی هستند؟
ریشه‌های یک بحران قریب‌الوقوع:
۱. نیروها و ایستگاه‌های ناکافی: تعداد ایستگاه‌های آتشنشانی و نیروهای آموزش‌دیده در بسیاری از شهرک‌های صنعتی استان، با توجه به وسعت، پراکندگی واحدها و ماهیت خطرآفرین برخی از صنایع، کاملاً ناکافی است. فاصله زیاد ایستگاه‌ها از مراکز صنعتی، زمان طلایی اطفای حریق را به تأخیر می‌اندازد و دامنه آتش‌سوزی را گسترش می‌دهد.
2. تجهیزات فرسوده و نامناسب: بسیاری از خودروها و تجهیزات اطفای حریق، قدیمی و فرسوده هستند و توانایی مقابله با آتش‌سوزی‌های بزرگ و پیچیده در واحدهای صنعتی که ممکن است با مواد شیمیایی یا قابل اشتعال سر و کار داشته باشند را ندارند. نبود خودروهای آتشنشانی مجهز به ladder (نردبان بلند) برای سالن‌های مرتفع صنعتی نیز یک نقطه ضعف بزرگ است.
3. کمبود منابع آبی: در منطقه‌ای با اقلیم خشک و نیمه‌خشک مانند خراسان جنوبی، دسترسی سریع و کافی به منابع آبی (مانند هیدرانت‌های پرظرفیت و استخرهای ذخیره آب) در داخل و اطراف شهرک‌های صنعتی یک ضرورت انکارناپذیر است. متأسفانه در بسیاری موارد، شاهد کمبود یا عدم کارایی این هیدرانت‌ها هستیم.
4. نقشه‌های فرسوده و عدم دسترسی‌های مناسب: گاهی narrow بودن معابر و پارک‌های دلبخواهی ماشین‌آلات و کالاها در جاده‌های داخلی شهرک‌ها، مانع از رسیدن سریع و مانور آتشنشانی می‌شود. همینطور نبود یک نقشه جامع از خطرات، نوع مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع و واکنش ها بطور دقیق،نقاط دسترسی تیم های امدادی و نوع خطرات نوعی چالش است.
پیامدهای شوم این غفلت:
· خسارات اقتصادی کلان: نابودی اموال، ماشین‌آلات، مواد اولیه و محصولات، ضربه‌ای مهلک به اقتصاد واحد تولیدی و استان وارد می‌کند.
تعطیلی اشتغال و معیشت: هر کارگاه یا کارخانه‌ای که طعمه حریق شود، به معنای بیکاری تعداد زیادی از هم‌استانی‌ها و آسیب به معیشت خانواده‌هاست.
· آلودگی زیست‌محیطی: آتش‌سوزی در واحدهای صنعتی می‌تواند با انتشار مواد سمی و دودهای خطرناک، فاجعه‌ای زیست‌محیطی برای کل منطقه به بار آورد.
· کاهش اعتماد سرمایه‌گذار: ناامنی و ریسک بالای حوادث در شهرک‌های صنعتی، بزرگ‌ترین مانع برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و توسعه پایدار صنعتی است.
راه برون‌رفت: یک عزم جمعی
حل این معضل، تنها از عهده یک نهاد برنمی‌آید و نیازمند عزمی جمعی و برنامه‌ریزی استراتژیک است:
۱. استاندار،مسئولان استانی و سازمان صنعت، معدن و تجارت باید تخصیص بودجه اضطراری برای نوسازی ناوگان و تجهیزات آتشنشانی شهرک‌های صنعتی را در اولویت قرار دهند. احداث ایستگاه‌های جدید در نقاط حساس و آموزش مستمر نیروهای متخصص از دیگر اقدامات ضروری است.
شورای اسلامی شهر و شهرداری‌ها: نظارت بر اجرای دقیق و سخت‌گیرانه مقررات ایمنی، گسترش شبکه هیدرانت‌ها و رفع موانع دسترسی در معابر را باید پیگیری کنند.
۲. صنعتگران و مدیران واحدهای تولیدی: این عزیزان نمی‌توانند تنها منتظر اقدام دولت باشند. سرمایه‌گذاری بر روی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق خودکار درون‌کارگاهی، آموزش پرسنل، تهیه نقشه تخلیه اضطراری و نگهداری منظم از کپسول‌ها و تجهیزات، یک وظیفه و سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای حفظ دارایی‌های خودشان است.
۳. رسانه‌ها: روشنگری و پیگیری مستمر این موضوع حیاتی می‌تواند افکار عمومی و اراده مسئولان را برای اقدام فوری بسیج کند.
سخن پایانی:
صنعت و تولید، رگ‌های حیاتی اقتصاد خراسان جنوبی هستند. حفاظت از این سرمایه‌های ملی در برابر حریق، نه یک هزینه، که سرمایه‌گذاری بر روی امنیت اقتصادی و آینده استان است. بیاییم قبل از آنکه فاجعه‌ای بزرگتر، خسارتی جبران‌ناپذیر بر پیکره اقتصادمان وارد کند، چاره‌اندیشی کنیم. باید کاری کنیم که آتشنشانی، نه با فداکاری قهرمانانه، بلکه با برخورداری از ابزار و امکانات کافی و مدرن، بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آتش را مهار کند. زمان عمل کردن است؛ قبل از آنکه دیر شود.
نوشته محسن نخعی
دیدگاه ها برای این نوشته بسته شده است.