نوشته : ا.زارعی  دانشجوی دکترای تخصصی اموزش پزشکی

سرماخوردگی، بیماری ویروسی و واگیر مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است. برخلاف نام آن، تنها در معرض سرما قرارگرفتن باعث این بیماری نمی شود و این مساله تاکنون اثبات نشده است. این بیماری معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز می‌شود و با علائمی چون سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تب ادامه می‌یابد و معمولاً هفت تا ده روز بعد برطرف می‌شود. در برخی موارد ممکن است آثار بیماری برای مدت بیشتری هم در بدن وجود داشته باشد. البته باید خاطرنشان کرد که شدت و مدت این علایم به میزان مقاومت بدن شخص و تغذیه او هم بستگی دارد.

عامل به وجود آورنده این بیماری،‌معمولا ویروس‌ها هستند و تاکنون بیش از دویست نوع ویروس، به عنوان عامل سرماخوردگی شناخته شده است که دایما در حال تغییر هستند و به همین دلیل نمی‌توان واکسنی کاملا مناسب برای این بیماری تولید کرد. اکثر این ویروس‌ها مقاومند و می‌توانند به مدت طولانی (بیش از ۱۸ ساعت) هم در محیط زنده بماند و در نتیجه قابلیت انتقال آن به شدت بالاست. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که مردم نسبت به رعایت بهداشت فردی و شستشوی دست‌های خود حساس باشند. این ویروس ممکن است از دستان به چشمان و  بینی که محل ایجاد عفونت هستند، منتقل شوند. افراد باید مراقب باشند که ویروس از طریق عطسه، سرفه و تماس با افراد یا اشیاء آلوده قابل انتقال به بدن است.

مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بیماری عبارتند از: شستن دست‌ها، لمس نکردن چشم‌ها، بینی یا دهان با دستان نشسته؛ و دور ماندن از افراد بیمار، همچنین استفاده از ماسک. درمانی برای سرماخوردگی وجود ندارد و در صورت ابتلا به آن باید دوره آن طی شود ولی علایمش می‌تواند بهبود یابند. به همین دلیل مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. از مصرف آنتی‌بیوتیک جز با دستور پزشک اجتناب شود.

توصیه‌هایی برای پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی:

• سعی کنید دست‌های خود را مرتب و چند بار در روز با آب و صابون بشویید و هرگز با دست، چشم‌ها و بینی و صورتتان را لمس نکنید و پیش از خوردن هر خوراکی دست‌های خود را بشویید .
• هر روز ۸-۶ لیوان آب و به ویژه مایعات گرم بنوشید.
• ورزش و پیاده روی روزانه را فراموش نکنید.
• هر روز از میوه و سبزی تازه استفاده کنید.
• هر روز ماست و شیر بنوشید.
• سیگار نکشید و در معرض دود سیگار و هوای الوده هم قرار نگیرید.
• از استرس دوری کنید.
• از روبوسی ، دست دادن و نزدیک شدن به افرادی که احتمالاً سرما خورده‌اند خودداری کنید .
• از وسایل شخصی افرادی که سرما خوردگی دارند استفاده نکنید .
• هوای منزل و محل کار خود را تا می‌توانید مرطوب نگه دارید . خشکی هوا به ویژه در هوای سرد افراد را مستعد ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی می‌کند.
• در صورت ابتلا به سرماخوردگی، استراحت در رختخواب بهترین درمان است . همچنین نوشیدن هر چه بیشتر مایعات گرم، سوپ، و آش؛ مرطوب کردن هوای منزل و اتاق؛ نوشیدن عسل و آب لیمو، و آب مرکبات؛ روزانه یا چند بار در روز غرغره کردن آب ولرم ونمک؛ و مرطوب کردن مخاط بینی با ویتامین A چشمی می‌تواند در عرض چند روز علائم بیماری را کاهش دهد. اگر علائم بیماری بیش از ۲ هفته طول کشید و یا ترشحات بینی و پشت حلق چرکی بود یا گوش درد عارض شد باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.