کجی نمکزار، تالابی زیبا در دل کویر نهبندان خراسان جنوبی /نیزار خور در خراسان جنوبی زیباترین نیزار در کویر خور خراسان جنوبی
تالاب های استان به دلیل کاهش میزان نزولات جوی طی سال های اخیر در مرحله خشک شدن بوده که این امر باعث کاهش میزان حضور پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی در سطح این تالاب ها شده است.
خانم هدایتی زاده رئیس اداره محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست استان گفت: مهمترین تالاب های استان خراسان جنوبی عبارتند از تالاب کجی نمکزارکه در شهرستان نهبندان و تالاب خور در شهرستان خوسف و سایر نقاط آبی استان نیز شامل آبگیرها و آب‌بندها بوده که متاسفانه با توجه به خشکسالیهای متمادی سال های اخیر سال به سال از تعداد آنها کاسته شده است.
*پناهگاه حیات وحش و تالاب کجی نمکزار نهبندان
هدایتی زاده رئیس اداره محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: پناهگاه حیات وحش و تالاب کجی نمکزار نهبندان با دارا بودن چشم اندازی بسیار زیبا، در ۷۵ کیلومتری شهر نهبندان و در حاشیه جاده اصلی نهبندان به بیرجند قرار گرفته است. مساحت این پناهگاه تقریباً ۲۲ هزار هکتار بوده که تقریباً عرصه ای با مساحت ۷ هزار هکتار از آن را عرصه تالابی به خود اختصاص داده است که با وجود خشکسالی های چند سال اخیر در این شهرستان، اما همچنان پویا است. این محدوده تالابی فصلی در حقیقت شوره زاری وسیع است که به خاطر پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف و با توجه به شوری زیاد خاک آن در حالت کم آبی ، به دریاچه ای پوشیده از نمک و به رنگ سفید تبدیل شده است. هدایتی زاده اظهار داشت: در فصول پرباران نیز روان آب های حاصل از بارندگی و چشمه‌های موجود در حاشیه تالاب به عنوان منابع کمکی تغذیه کننده آب تالاب محسوب می شوند. وی با اشاره به اینکه پناهگاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار نهبندان دارای ارزش های اکولوژیکی و زیست محیطی منحصر به فردی است، بیان داشت:این تالاب جاذبه های طبیعت گردی متعددی را در دل خود جای داده است. وجود پهنه آبی تالاب، جنگل های تاغ، گز و قیچ، ریگزارها و تلماسه ها و گنبدهای ماسه ای پوشیده از درختان تاغ و گز، مشاهده انواع مختلف پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از قبیل فلامینگو، اردک سرسبز، حواصیل، اگرت، پرندگان بومی زیبا و نادر از قبیل زاغ بور، هوبره و پرندگان شکاری همانند عقاب، از جمله زیبایی های این منطقه بوده که باعث جذب گردشگران و طبیعت دوستان گردیده است. رئیس اداره محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: تالاب کجی نمکزار نهبندان با شروع نزولات جوی و کاهش میزان برداشت آب از چاه های حاشیه تالاب با شروع فصل سرما به عنوان یکی از پدیده‌های طبیعی منطقه است که باعث می شود طیف وسیعی از پرندگان آبزی و کنار آبزی، این منطقه را به عنوان مکانی برای زمستان گذرانی انتخاب کنند. اما متاسفانه امروزه به دلیل وجود خشکسالی ها و کمبود بارش در منطقه، کمتر شاهد حضور طولانی مدت پرندگان در تالاب هستیم. لازم به ذکر است : خوشبختانه درپی بارش اولین باران پاییزی سال جاری در شهرستان ، تالاب کجی نمکزار حدود ۵۰ درصد آبگیری شده و اولین دسته از این پرندگان شامل حدود ۲۰۰ قطعه مرغابی سرسبز در این تالاب فرود آمدند.
*تالاب نیزار خور
هدایتی زاده گفت: نیزارخور از زیباترین نیزارهای کویری استان خراسان جنوبی وکویر لوت ایران است که غالباً دارای پوشش گیاهی گز همراه با آب شور است. این نیزار که در ۱۰۰ کیلومتری غرب بیرجند و ۳۵ کیلومتری روستای خور قرار دارد زیستگاه پرندگان مهاجر در فصل زمستان و همچنین منبع تامین علوفه و آب برای دامدارن محلی است که مورد استفاده عشایر استان قرار گرفته است. مهمترین عوامل تأثیر گذار در سیمای طبیعی منطقه عبارتند از میزان بارش، توپوگرافی و نقاط پست ارتفاعی، درجه حرارت و جهت وزش باد. این عوامل باعث انتشار جغرافیایی متنوعی از گونه های گیاهی و جانوری در سطح منطقه گردیده است. ارتفاعات کوه آبگرم، کوه انجیر و کوه گرمو از مهمترین ارتفاعات شاخص حاشیه منطقه می باشند که حیات وحش متنوعی را از قبیل قوچ و میش، کل وبز، هما و در دشتهای اطراف آن زاغ بور، آهو و جبیر را در بر میگیرد. رئیس اداره محیط زیست طبیعی استان با اشاره به اینکه نیزار خوریکی از جاذبه های طبیعی است افزود: این نیزار با توجه به وسعتی که دارد، آبشخور اصلی حیات وحش کویر لوت ایران است. وی گفت:زیبایی نیزار در تمام طول سال مشهود است و در فصل بهاراین نیزار همراه با محدوده تالابی آن نمای زیبایی را در دل کویر خلق کرده است . تالاب نیزار خور در فصل زمستان نیز با بارش برف و باران ، زیبایی خاصی به خود می گیرد و این منطقه همواره توقفگاه گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر است. گونه های متنوعی از گیاهان بوته ای، علفی و درختچه ای از قبیل گونه های کاروانکش، پیچک، مریم گلی، ریواس، کنگر، آفتاب پرست، جغجغه، پرند، چوبک، باریجه، خارشتر، اسپند، بومادران، آتریپلکس، لاله، شکرتیغال، پیچک، ، تلخه بیان، گل جالیز، بید، تاغ، پنیرک، لاکتوکا، گل قاصد، علف شور، بادبر، دم گربه ای، زیره، آویشن، انواع گراسهای یکساله و … سطح منطقه را پوشش داده است.
