?نوشته : علی محمدی
کبد چرب غیر الکلی یک التهاب کبدی است که در اثر تجمع بیش از اندازه ی چربی در بافت
کبد ایجاد می شود. دربیماری کبد چرب تجمع بیش از حد چربی درکبد، گاه باعث اختلال در
فعالیت طبیعی بافت کبد می گردد که می تواند سیر پیشرونده پیدا کند و باعث نارسایی کبد و یا
سیروز کبدی گردد…
علت بیماری کبد چرب
اگرچه علت اصلی بیماری کبد چرب مشخص نیست، ولی به نظر می رسد این بیماری ارتباط
نزدیک با برخی بیماری های متابولیک دارد که از آن جمله: چاقی، افزایش کلسترول و تری
گلیسرید خون و دیابت را می توان نام برد. در درمان کبد چرب، کنترل این بیماری های زمینه ای
بسیار موثر می باشد.گفته می شود مصرف زیاد انرژی باعث خواهد شد کبد نتواند سوخت و ساز
طبیعی را انجام دهد و در نتیجه انرژی اضافی به صورت چربی در کبد ذخیره شود.
بیماری کبد چرب اغلب افراد را در سنین میانسالی مبتال می کند. اکثر بیماران از افزایش وزن و
چاقی به ویژه چاقی شکمی رنج می برند. همچنین می توانند دچار افزایش چربی های خون بوده و
یا از مبتلایان به دیابت باشند.از آنجا که در سال های اخیر شیوع چاقی و بیماری های متابولیک
در جوانان افزایش قابل توجهی یافته است، جوانانی که با چاقی و بیماری کبد چرب به پزشک
مراجعه می نمایند، کم نیستند. البته باید ذکر کرد بیمارانی هستند که بدون داشتن هیچ کدام از
عوامل خطر ذکر شده و بدون هیچ دلیل شناخته شده ای، مبتلا به کبد چرب می گردند.افزایش
چربی در بدن که معمولا با چاقی شکمی همراه است، به همراه افزایش چربی های خون و افزایش
فشار خون، همه از علائم مجموعه ای از اختلالات تحت نام “سندرم متابولیک “هستند که این
سندرم دقیقا وابسته به مقاومت انسولین می باشد.
مجموعهای از عوامل باعث رسوب مزمن چربی در کبد و التهاب و نارسایی مزمن در کبد
میشوند.کبد چرب به دو گروه عمده تقسیم میشود؛ کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف طولانی
مدت الکل میباشد و جنسیت و نژاد در این مساله دخیل هستند که آسیاییها بیشتر مستعد
آسیب ناشی از مصرف الکل و ایجاد کبد چرب الکلی هستند و این بیماری در خانمها بیشتر از
آقایان شایع است.
کبد چرب غیر الکلی را میتوان به عنوان دومین دسته از کبد چرب نام برد..این نوع کبد چرب در
جامعه ما شیوع بیشتری دارد، عوامل زیادی که بسیاری از آنها جنبه ژنتیکی دارند در بروز این نوع
کبد چرب موثرند، مطالعات نشان داده عوامل زمینه ساز دیابت و بیماریهای قلبی و برخی
بیماریهای متابولیسم با بروز کبد چرب غیر الکلی در رابطه است.«در بین این عوامل دیابت یک علت مهم و شناخته شده در ایجاد کبد چرب میباشد و هر چه طول مدت ابتلا به دیابت طولانی
باشد و یا درمان آن ناقص انجام گیرد احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر است و در آنها
ابتلا به التهاب ناشی از کبد چرب بیشتر از افراد عادی است.
علائم و شیوع بیماری کبد چرب
از آنجا که بیماری کبد چرب سیر پیشرونده دارد می تواند در مراحل اولیه بدون علامت باشد تا
زمانی که تاثیرات منفی بر عملکرد کبد ایجاد نماید. در آن زمان علائمی از قبیل احساس ضعف،
خستگی و کاهش وزن بروز می کنند.
از آنجا که سیر این بیماری مزمن است، شاید سال ها طول بکشد تا منجر به ایجاد سیروز کبدی
(جایگزینی سلول های کبدی با سلول های فیبروز و در نهایت نارسایی کبد گردد.)
در نقطه مقابل، در موارد نادری به دلیل ناشناخته، سیر بیماری کبد چرب متوقف و یا حتی به
حالت طبیعی باز می گردد، بدون آنکه درمان مشخصی انجام گرفته باشد.
کبد چرب
بین ۱۰ تا ۳۰درصد بزرگسالان در کشورهای پیشرفته مبتلا به بیماری کبد چرب هستند که
معمولا شامل افراد چاق در سنین میانسالی است.
با توجه به شیوه زندگی اعم از نوع تغذیه و فعالیت بدنی، شیوع بیماری کبد چرب در کشورهای در
حال توسعه به ویژه در جامعه شهری افزایش چشمگیری داشته است.
کاهنده LDL در بیماران مبتلا به کلسترول از راههای مفید در کنار ورزش و کاهش وزن برای
درمان کبد چرب است.
اطلاعات مفید درباره بیماری کبد چرب
انباشته شدن چربی در سلولهای کبدی میتواند به التهاب این سلولها منجر شود. کبد نقش
مهمی در سوخت و ساز و شکستن چربیها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربی در
کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب میشود.
یکی از فعالیتهای مهم کبد، ذخیره سازی و سوخت و ساز چربیها در بدن است. کبد طبیعی حاوی
حدود پنج گرم چربی در ۱۰۰گرم وزن خود میباشد. هر گاه مقدار چربی بیش از پنج درصد وزن آن
افزایش یابد به این حالت “کبد چرب” گفته میشود.
کبد چرب، بیماری شایعی در جامعه است و در نتیجه بسیاری از بیماریها و یا حالتهای تغذیهای
در بدن ایجاد میشود .انباشته شدن چربی در سلولهای کبدی میتواند به التهاب این سلولها
منجر شود. کبد نقش مهمی در سوخت و ساز و شکستن چربیها در بدن دارد. در صورت بروز

اختلال در آن، چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب میشود.
علائم و نشانه های کبد چرب:
در بیماری کبد چرب، کبد معموال علامت خاصی ندارد و به دنبال انجام آزمایشات دوره ای، اختلال
در آنزیمهای آن مشخص میشود و یا این که در زمان انجام سونوگرافی به علل دیگر، ابتلا به کبدچرب نیز تشخیص داده میشود. البته اختالالت آنزیمی در کبد چرب معمولا خفیف است و در
اکثر موارد موجب افزایش مختصر در آنزیمهای کبدی میشود. در برخی موارد این بیماری با
علائمی مانند خستگی و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم همراه است.
درمان کبد چرب:
مهمترین روش درمانی در این بیماری، رفع علت زمینهای بروز بیماری است. کاهش وزن در افراد
چاق، ترک مصرف مشروبات الکلی، کنترل بیماری دیابت، کاهش چربیهای خون و تغییر در شیوه
زندگی و انجام فعالیت بدنی مهمترین اصول درمان این بیماری است. در صورت درمان کبد چرب
میتوان مانع پیشرفت ضایعه کبدی شد.
آیا کبد چرب قابل درمان است؟
آری .با کاهش وزن (در افراد چاق) یا تغییر در شیوه زندگی افزایش فعالیت جسمانی، پیاده روی و
…، اصلاح رژیم غذایی، قطع مصرف مشروبات الکلی، کنترل دقیق قند خون با کمک پزشک
میتوان در جهت درمان این بیماری نتیجه مطلوبی را به دست آورد.
در برخی موارد جهت کنترل این بیماری با توجه به شدت عارضه، از دارو استفاده میشود.
داروهایی نظیر اورزوداکسی کولیک اسید، ویتامین E و متفورمین نیز در درمان آن مورد استفاده
قرار میگیرد. البته ذکر این نکته ضروری است که علیرغم تجویز دارو، هنوز هم کاهش وزن و
تغییر در شیوه زندگی از ارکان اصلی درمان بیماری کبد چرب به شمار میروند.
آیا کبد چرب بیماری خطرناکی است؟
در اکثر موارد این بیماری خطرناک نیست. در صورت درمان نشدن به موقع در درازمدت مقادیر
زیادی چربی در کبد رسوب میکند و موجب بروز التهاب کبدی میشود. این بیماری ممکن است
موجب ابتلا به سیروز در کبد شود بنابراین نباید نسبت به این عارضه بی تفاوت بود. مصرف برخی
از داروها مانند داروهای ضد فشار خون متیل دوپا، داروهای مسکن مثل ایندومتاسین و … و
داروهای ضد افسردگی از جمله ایمی پرامین میتواند به اختلال در آنزیمهای کبدی منجر شود که
با قطع آنها، میزان آنزیمها طبیعی میشود.
چی بخوریم و چی نخوریم ؟
غذاهای مضر برای جلوگیری از آسیب دیدن کبدتان ، از خوردن غذاهای زیر اجتناب کنید:
چای ، سرخ کردنی ، غذاهای چرب و پر حجم ، سیر داغ ، پیاز داغ ، آب همراه غذا ، دوغ همراه
غذا ، تخم مرغ ، تنقالت شور ، دارو ، پفک ، یخمک ، روغن سرخ کردنی ، شیرینی ، غذای فریز
شده ، نمک زیاد ، ترشیجات ، رب ، سس و…
غذاهای مفید برای کبد:
آب روز۶ لیوان آب که حتماً باید نیم ساعت قبل از غذا و دو ساعت و نیم بعد از غذا نوشیده
شود . ، میوه جات ، لیمو ترش ، روزی۴-۵ واحد سبزیجات ، ترشیجات طبیعی مثل زرشک یا
شاتوت که بهترین دارو است .( انواع مرکبات ، غلات سبوس دار.