تردد خودروهای شوتی با سبقت‌های غیرمجاز و سرعت‌های ۱۲۰ تا ۱۶۰ کیلومتر در جاده‌های خراسان جنوبی بیشتر شده و این در حالی است که امسال کشفیات سوخت قاچاق در این استان رشد پنج برابری را نشان می‌دهد.
بامداد چهارم آذر امسال واژگونی خودرو سواری حامل سوخت قاچاق در محور قاین – بیرجند سبب حریق خودرو شد و ۲ نفر از سرنشینان خودرو در آتش سوختند که پلیس خراسان جنوبی ناتوانی راننده در کنترل وسیله نقلیه به دلیل تخطی از سرعت مطمئنه را علت این حادثه ذکر کرد.
چند هفته قبل در ۲۹ آبان ماه هم در حادثه‌ای مشابه برخورد ۲ خودرو سواری حامل سوخت در محور قاین – گناباد سه کشته و یک مصدوم برجا گذاشت و از ابتدای سال جاری تاکنون به گفته معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی ۲۲ نفر از عوامل خودروهای شوتی‌سوار و سوخت‌بر در جاده‌های استان جان خود را از دست داده‌اند.
خودروهای سواری که از آنها برای قاچاق کالا یا انسان استفاده می‌شود، خودروی شوتی نام دارند و اصطلاح شوتی برای مردم استان‌های جنوبی و شرق کشور آشناست.
قیمت بالای سوخت در کشورهای همسایه موجب شده سودجویان با ترفندهای مختلف سرمایه ملی را از محورهای استان خراسان جنوبی به سمت سیستان و بلوچستان برای قاچاق به افغانستان و پاکستان عبور دهند به گونه‌ای که امسال تردد خودروهای حامل سوخت قاچاق در جاده‌های استان افزایش یافته و به گفته مدیر شرکت پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان جنوبی کشفیات فرآورده‌های نفتی در سال جاری رشد پنج برابری داشته است.
البته سوخت همیشه در صدر فهرست کالاهای قاچاق خراسان جنوبی قرار داشته به طوری که براساس آمارهای رسمی اعلام شده در کشور هم کشفیات سوخت قاچاق نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.
با اقدمات کنترلی، قاچاق سوخت از مرزهای این استان ناچیز است و قاچاقچیان با ترفندهای مختلف محموله‌های خود را برای قاچاق از مرزهای استان همجوار، از راه‌های خراسان جنوبی عبور می‌دهند و البته پلیس با همه توان در حوزه مبارزه با قاچاق سوخت، فعالیت دارد به طوری که فقط طی سه روز، ۱۴۵ خودرو حامل سوخت قاچاق در خراسان جنوبی توقیف شد.
بنابر اعلام جانشین فرمانده انتظامی خراسان جنوبی ماموران انتظامی در اجرای طرح سه روزه “برخورد با خودروهای شوتی و حامل سوخت قاچاق” که بتازگی در این استان اجرا شد، ۱۴۵ دستگاه خودرو حامل سوخت خارج از شبکه توزیع را توقیف کردند.
در میان چالش‌ها و نگرانی‌هایی که در ابعاد مختلف قاچاق سوخت برای جامعه رقم می‌خورد، افزایش مرگ و میر بر اثر تصادفات در جاده‌های استان نگران کننده‌تر است و به دلیل افزایش تعداد خودروهای حامل سوخت و خطرات تردد آنها در جاده‌ها، کارگروه انجام اقدامات و تدابیر پیشگیرانه در حوزه قاچاق کالا و ارز با محوریت دادگستری خراسان جنوبی برای بررسی موضوع و ارائه راهکارهای مقابله‌ای تشکیل شد.
افزایش پنج برابری سوخت قاچاق در خراسان جنوبی
مدیر شرکت پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان جنوبی با اشاره به اقدامات این مجموعه در راستای کاهش قاچاق سوخت اظهار داشت: با توجه به وجود مرز مشترک با کشور افغانستان و موضوعات مربوط به افزایش مصرف بنزین و نفت‌گاز، اجرای طرح مدیریت کارت‌های آزاد در جایگاه‌های سوخت همزمان با تامین مستمر سوخت مورد نیاز مصرف‌کنندگان واقعی استان از مرداد امسال آغاز شد.
محمدرضا عابدانی افزود: اجرای این طرح تاکنون نتایج خوبی در پی داشته است و توانستیم مقداری از سیر صعودی افزایش مصرف بنزین در جایگاه‌های سوخت را کاهش دهیم و با اجرای طرح مدیریت مصرف هر فرد می‌تواند در ۲۴ ساعت ۹۰ لیتر بنزین دریافت کند.
وی عنوان کرد: میانگین رشد مصرف بنزین در هفت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل در سطح کشور ۲۲ درصد و در استان خراسان جنوبی ۳۲ درصد بوده است.
مدیر شرکت پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان جنوبی با بیان اینکه در راستای کاهش قاچاق نفت سفید نیز تمامی سرپرست‌های خانوار برای دریافت نفت سفید در فصل سرما شناسایی شده‌اند، گفت: سهمیه نفت سفید براساس یکی از کارت‌های بانکی سرپرست خانوار تعریف شده است.
وی با اشاره به اجرای طرح منطقه‌ای نفت‌گاز در راستای جلوگیری از مصرف بی‌رویه این فرآورده گفت: نفت‌گاز تخصیصی به خودروها براساس پیمایش و میزان رفت و آمد خودرو، صورت وضعیت و بارنامه خودرو محاسبه شده و مصرف‌کنندگان این بخش می‌توانند برابر سهمیه‌های تعیین شده استانی در جایگاه‌های سطح استان سوختگیری کنند.
عابدانی بارنامه‌های صوری را یکی از معضلات استان ذکر کرد و افزود: مقرر شد اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای که به دوربین‌های تردد دسترسی دارد وضعیت را بررسی و برای اقدامات بعدی به شرکت پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کند.
وی با اشاره به تامین سوخت برای موارد اضطرار در جایگاه‌های عرضه گازوئیل یادآور شد: نرخ هر لیتر ۶۰۰ تومان تعیین شده است و ناوگان حمل و نقل مسافر و بار می‌توانند در موارد اضطراری از طریق کارت آزاد نفت‌گاز که در جایگاه‌های منتخب وجود دارد، سوخت موردنیاز خود را دریافت کنند.
این مسئول بیان کرد: به‌صورت کارشناسی و براساس مولفه‌هایی نظیر موقعیت جایگاه، نحوه عملکرد و تعداد مراجعین، ۱۴ باب جایگاه در سطح استان می‌توانند نسبت به عرضه گازوئیل در موارد اضطرار اقدام کنند و برای صحت‌سنجی باید به سامانه بارنامه اداره راهداری دسترسی داشته باشیم.
وی گفت: در هشت ماه گذشته از سال جاری قریب به یک میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر فرآورده‌های نفتی مکشوفه تحویل انبار نفت بیرجند شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از پنج برابر افزایش داشته است.
روند افزایشی قاچاق سوخت در خراسان جنوبی
دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی نیز از کشف یک میلیون و ۹۱۴ هزار و ۸۲۷ هزار لیتر سوخت قاچاق در هشت ماه سال جاری خبر داد و گفت: کشفیات سوخت نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳۸۷ درصدی داشته است.
محمد شریف گلچین افزود: در هشت ماه سال گذشته ۳۹۲ هزار و ۹۷۴ لیتر سوخت قاچاق در استان کشف شده بود.
وی عنوان کرد: علیرغم تلاش و زحمات همه دست‌اندرکاران مبارزه با قاچاق و تمهیدات صورت گرفته برابر آسیب‌شناسی انجام شده و به دلیل نیاز شدید ۱۵ تا ۱۷ میلیون لیتری روزانه کشور افغانستان و حتی کشورهای آسیای میانه به دلیل تفاوت فاحش قیمت انواع فرآورده‌ها در مقایسه با ایران، این سرمایه ملی توسط عناصر و عوامل متعدد و با شیوه‌ها و شگردهای متفاوت و حرفه‌ای از کشور قاچاق می‌شود.
دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی گفت: اگرچه در سنوات گذشته در مقاطعی به دلیل اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها و سهمیه‌بندی فرآورده‌ها، صدور کارت هوشمند و کنترل نسبی سهمیه مصارف عمده و جزء و اقدامات پیشگیرانه ستاد مرکزی تا حدودی قاچاق این نوع محصول در استان کاهش یافت اما متاسفانه در سال جاری مجدد روند افزایشی به خود گرفته است.
وی تفاوت فاحش قیمت انواع فرآورده‌های نفتی در مقایسه با کشور همسایه، چند نرخی بودن انواع فرآورده‌ها در داخل، نیاز حیاتی کشور همسایه و سودآوری آن از علل افزایش قاچاق سوخت در منطقه عنوان کرد.
گلچین افزود: سودآوری قاچاق سوخت به گونه‌ای است که قیمت یک بشکه نفت‌گاز در شهر نهبندان از حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در اواخر سال گذشته اکنون به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه در سال جاری با توجه به افزایش قاچاق فرآورده‌های نفتی به منظور بهبود وضعیت موجود اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است گفت: اجرای طرح جدول مدیریت برداشت نفت‌گاز در بخش حمل و نقل استان، طرح تعدیل کارت‌های سوخت و توزیع بنزین آزاد با کارت‌های جایگاه تا سقف ۲۰ لیتر، انجام بازدید مشترک اعضای کارگروه پیشگیری از عرضه خارج از شبکه و مقابله با قاچاق فرآورده‌های نفتی استان از نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها به منظور جلوگیری از عرضه خارج از شبکه فرآورده نفتی و بازدید از مصرف‌کنندگان عمده برای کنترل و نظارت بر فعالیت مصرف‌کنندگان عمده سوخت از اقدامات انجام شده در سال جاری است.
دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی گفت: همچنین بازدید کنترل کیفیت مجازی عرضه، انجام بازدید مجازی عرضه و مصرف‌کنندگان عمده توسط شرکت پخش، احذ توقیف موقت کارت‌های سوخت مهاجر از دادستان برای اولین بار در کشور، شناسایی بارنامه‌های صوری و غیرواقعی ناوگان حمل و نقل عمومی (خراسان جنوبی در کشف بارنامه‌های صوری اولین استان کاشف موضوع است)، پایش تراکنش‌های سوختگیری خودروهای دیزلی و شناسایی کارت‌های دارای ترکنش نامتعارف و توقیف این کارت‌های مهاجر و سرگردان از دیگر اقدامات پیشگیری و مقابله‌ای با قاچاق سوخت است.
وی از پایش تقاضای استفاده از کارت نیمه یارانه ۶۰۰ تومانی در بخش حمل و نقل عمومی خودروهای دیزلی و توقف کارت‌های هوشمند سوخت متقاضیانی که با ترفندهای مختلف اقدام به دریافت سهمیه از کارت ویژه جایگاه کرده‌اند، خبر داد و افزود: شناسایی مینی بوس‌های سوء‌استفاده کننده از کارت‌های نیمه یارانه‌ای، تجهیز تمامی مجاری عرضه به سامانه حفاظتی دروبین‌های مداربسته و به‌روز رسانی آن برای رصد عملیات مجازی نیز انجام شده است.
گلچین اظهار داشت: همچنین عرضه و شناسایی تخلفات اجتماعی در مجاری عرضه و راستی‌آزمایی خانوارهای استفاده‌کننده از نفت سفید انجام شده است.
۶۸ فقره تصادف خودروهای شوتی در راه‌های خراسان جنوبی
رئیس پلیس راه خراسان جنوبی هم با اشاره به افزایش تردد خودروهای شوتی در محورهای مواصلاتی خراسان جنوبی گفت: با توجه به اینکه ملاک خاصی برای گزارش‌گیری تردد این نوع خودروها در دسترس نیست لذا آمار دقیق تردد آنها را نداریم اما با بررسی‌های میدانی و گزارشات رسیده، تردد این خودروها نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
سرهنگ علیرضا رضایی بیان کرد: از ابتدای امسال تاکنون ۶۸ فقره تصادف مربوط به این خودروها در حوزه استحفاظی پلیس راه استان به وقوع پیوسته که تصادفات نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.
وی عنوان کرد: تردد این خودروها در محورهای مواصلاتی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در تصادفات تاثیرگذار بوده و پلیس با اخذ دستور از دادستان مرکز استان و هماهنگی عوامل انتظامی نسبت به متوقف کردن و برخورد انتظامی، قضایی و هدایت آنها به پارکینگ اقدام می‌کند.
رئیس پلیس راه خراسان جنوبی گفت: پلیس با اجرای طرح‌های انتظامی و ملاحظات لازم نسبت به شناسایی و توقیف خودروها و معرفی آنها به مرجع قضایی اقدام می‌کند.
وی افزود: از آنجایی که تعقیب و گریز این خودروها با توجه به رانندگی تحت هیجانات ناشی از حمل کالای قاچاق برای پلیس و کاربران جاده‌ای مخاطره‌آمیز است لذا در راستای اجرای دستور دادستان مرکز استان برای پیشگیری بیشتر هنگام برگشت و تخلیه سوخت نسبت به توقیف و کنترل آنان اقدام می‌شود و در این راستا در هشت ماه سال جاری هفت هزار و ۴۶۵ خودرو اعمال قانون و هزار و ۲۵۶ دستگاه خودرو نیز توقیف شده است.
توقیف ۱۴۵ خودرو حامل سوخت قاچاق در سه روز
جانشین فرمانده انتظامی خراسان جنوبی هم ۱۹ آذر ماه اعلام کرد: ماموران انتظامی در اجرای طرح سه روزه “برخورد با خودروهای شوتی و حامل سوخت قاچاق” در این استان ۱۴۵ دستگاه خودرو حامل سوخت خارج از شبکه توزیع را توقیف کردند.
سرهنگ حسن شجاعی‌نسب اظهار داشت: ماموران انتظامی استان خراسان جنوبی در اجرای طرح سه روزه مبارزه با قاچاق سوخت همچنین برخورد با خودروهای شوتی، شناسایی محل‌های عبور قاچاقچیان سوخت و پیگیری موضوع را در دستور کار خود قرار دادند.
وی افزود: با انجام ایست و بازرسی‌های مقطعی و کنترل محورهای مواصلاتی در سطح استان، ۱۴۵ دستگاه خودرو سبک و سنگین حامل سوخت شناسایی و برای بررسی بیشتر متوقف شدند.
جانشین فرمانده انتظامی خراسان جنوبی گفت: ماموران انتظامی در بازرسی از خودروها، مقدار ۷۳ هزار و ۲۴۵ لیتر سوخت قاچاق خارج ار شبکه توزیع فرآورده‌های نفتی را کشف کردند.
وی با بیان اینکه کارشناسان ارزش سوخت‌های کشف شده را بیش از ۲۲ میلیارد و ۸۵۰ میلیون ریال برآورد کردند افزود: ماموران انتظامی در این رابطه ۸۲ متهم را دستگیر کردند که متهمان دستگیر شده با تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی شدند.
به گفته کارشناسان تنها یک عامل در افزایش قاچاق سوخت تاثیرگذار نیست بلکه مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دست به دست هم داده تا سرمایه ملی کشور با قیمت اندک به سوی مرزها سرازیر شود که باید این عوامل توسط دستگاه‌های نظارتی و ملی ریشه‌یابی و برای رفع این معضل چاره اساسی اندیشیده شود.
نویسنده ،خبرنگار و سردبیر: ا .حسن پور
دیدگاه ها برای این نوشته بسته شده است.