شهری که از دیرباز منطقه آموزشی و پرورش دهنده نیروی انسانی بوده، هرچند همچنان در حال توسعه است اما داشته‌هایی دارد که با سفر به بیرجند می‌توان از آنها مطلع شد.

بتازگی خبری مبنی بر محکومیت فردی به حبس و ۲ سال تبعید به بیرجند در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر شد که واکنش بسیاری از فعالان اجتماعی و رسانه‌ای و رنجش مردم خراسان جنوبی و بیرجند را در پی داشته است.

با وجود آنکه هنوز مقامات رسمی درباره این خبر و جزئیات آن اظهار نظر نکرده‌اند اما انتشار گسترده آن می‌تواند به وجهه یک شهر و استان لطمه وارد کند بخصوص که این منطقه در حال توسعه باشد.

رغبت آمدن به بیرجند در نوروز هر سال البته به جز امسال که کرونا بود، قابل مشاهده است همچنین گردشگران خارجی که از کشورهای مختلف برای دیدن آثار تاریخی خراسان جنوبی به این استان می‌آیند و تا دل کویر هم پیش می‌روند.

باغ اکبریه، ارگ کلاه فرنگی، قلعه تاریخی و باغ شوکت آباد چند مورد از مکان‌هایی است که همواره مقصد گردشگران و مسافران بوده و البته هنوز خراسان جنوبی و بیرجند برای برخی در کشورمان ناشناخته است.

این استان چهار اثر ثبت جهانی شامل باغ و عمارت اکبریه، قنات بلده فردوس، بیابان لوت و توبافی روستای خراشاد را دارد و به گفته مسوولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ثبت جهانی چند اثر دیگر استان نیز در دست پیگیری و اقدام است.

بیابان لوت که سال ۱۳۹۶ به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در یونسکو ثبت جهانی شد، بین سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی مشترک است و از این جهت مراودات بین سه استان از دیرباز مشخص بوده به طوری که راه‌های ارتباطی آنها کاملا به هم پیوسته است.

مرکز خراسان جنوبی در شرقی‌ترین نقطه کشور و مجاورت با کشور افغانستان با تاریخی کهن، پیشینه فرهنگی غنی، مفاخر علمی و ادبی و شهرت به تمیزی، مقصد مناسبی برای سفر کردن و نه تبعید است.

فعالان فضای مجازی در توصیف این دیار به کلام رهبر معظم انقلاب در حکم انتصاب نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی اشاره می‌کنند که ایشان، بیرجند را شهر علم و ایمان خطاب کردند.

همچنین مقام معظم رهبری شهریور ۱۳۷۸ در سفر به جنوب خراسان بزرگ و در اجتماع مردم شهر بیرجند با اشاره به نقش قابل توجه مردم این خطه از کشور در مبارزات اسلامی ملت ایران، وجود استعدادهای فراوان انسانی و طبیعی را در منطقه جنوب خراسان خاطرنشان کردند و ضرورت احیای این استعدادها را به عنوان یک دستور اسلامی، مورد تأکید قرار دادند.

ایشان از ایمان، پایبندی و اعتقاد راسخ به حاکمیت دین و ارزش‌های اسلامی به عنوان خصوصیت همیشگی مردم بیرجند یاد کردند و افزودند: در این شهر، علما و شخصیت‌های علمی و ادبی بزرگی پرورش یافته‌اند که مرحوم آیت‌الله سید حسن تهامی و مرحوم آیت‌الله شیخ محمد حسن ضیاءآیتی و نیز حاج شیخ جواد عارفی، عالم کهنسال این شهر، از زمره آنان محسوب می‌شوند.

رییس جمهوری نیز فروردین امسال در ارتباط ویدئو کنفرانسی با کادر درمانی بیمارستان ولی عصر (عج) بیرجند و مسوولان استان، در پاسخ به دعوت استاندار خراسان جنوبی برای سفر به این استان پس از عادی شدن شرایط کشور گفت: بسیار علاقه‌مندم در فرصت مناسبی خدمت مردم بسیار خوب و خونگرم استان خراسان جنوبی برسم و برای من افتخار است.

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی اظهار داشت: ما نسبتی هم با شهر بیرجند داریم و قبلا هم اشاره کردم که مدتی را در دوران خدمت نظام وظیفه چند ماه در پادگان بیرجند بودیم.

وجود بزرگانی در ادوار تاریخی همچون شاعر پرآوازه حکیم ‌نزاری که شاعران بزرگ مانند سعدی شیرازی برای تلمذ و درک محضر وی با تحمل رنج سفر به دیدن او می‌آمدند و ابن حسام خوسفی از این دیار چهره‌ای ماندگار نه فقط در داخل بلکه در خارج کشور ساخته است.

ناشناخته بودن بیرجند در سده اخیر شمسی را نه به حساب ظرفیت فرهنگی و اجتماعی پایین آن بلکه باید به انزوای آن مربوط دانست چون بیرجند در آن سوی کویر مرکزی ایران همچون پلی فرهنگی میان شرق و غرب و دروازه هند بوده و سال‌ها کمپانی هند شرقی در بیرجند مستقر بوده است.

بیرجند دارای تاریخ کهن در کشور است و وجود بزرگان علم و ادب در این شهر حکایت از فرهنگ غنی مردمان آن دارد. بیرجند اولین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آب ‌لوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود.