مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت مرمت بناهای تاریخی در اولویت است 

وی افزود: پس از ثبت آثار تاریخی که تعداد آن در سطح استان بالغ بر یک هزار و ۱۰ اثر بوده و از این تعداد ۴ اثر در فهرست میراث جهانی قرار دارند و مهم‌ترین اقدام در حوزه اجرائی معاونت میراث فرهنگی، حفاظت اضطراری و مرمت بناهای تاریخی است و این بدان جهت است که میراث معماری بومی و سنتی منحصر بفرد کشورمان با پیشینه چند هزار ساله خود توانسته است ارمغان همزیستی با طبیعت و اقلیم ایران را به همراه داشته باشد.

شاهوردی با بیان اینکه معماری ما نشانی است که هویت تاریخی و بومی سرزمینمان را به جهانیان نمایان می‌سازد، تصریح کرد: ما در پناه چنین معماری هزاران ساله توانسته‌ایم در اقلیم‌های گوناگون ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب زندگی کنیم و تمدنی کهن را به دیگر کشورها بشناسانیم.

وی بیان کرد: مرمت بافت‌های تاریخی شهری و روستائی از فعالیت‌های مرمت به شمار می‌رود. مرمت بافت‌های تاریخی بیرجند، خوسف، بشرویه و شهر تون فردوس از مجموعه تلاش‌های ارزشمند میراث فرهنگی در حفاظت از معماری بومی و سنتی خراسان جنوبی به شمار  می‌رود .

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: راه اندازی موزه‌های خصوصی در کنار موزه های دولتی نیز از جمله اقدامات مهم بوده است. راه اندازی موزه عروسک، مردم شناسی، موزه لباس و منسوجات سنتی در بیرجند و مردم شناسی بشرویه و دیرینه شناسی طبس در این مدت صورت پذیرفته است .

شاهوردی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۰ اعتبارات مرمتی استانی ۷۲ میلیارد ریال و در سال  ۱۴۰۱مبلغ ۷۸ میلیارد ریال بوده است، تصریح کرد: اعتبارات ملی در حوزه مرمت در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۱۳۴ میلیارد ریال و در سال ۱۴۰۱ مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال است.

وی بیان کرد: نیاکان ما برای هر اقلیم و منطقه‌ای از ایران معماری ویژه و سازگار همان اقلیم را بنا نهاده‌اند. از کناره دریای خزر تا سواحل خلیج فارس گرفته تا خوزستان و کردستان و خراسان و سیستان و البته در مرکز ایران یزد و اصفهان و شیراز؛ در این میان برخی از آثار که به فهرست میراث جهانی پیوسته‌اند از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند چراکه ارزش‌های معماری بومی و یا طبیعی آنها از حد و مرز کشورمان فراتر می‌رود.

شاهوردی ادامه داد: در خراسان جنوبی باغ و عمارت اکبریه بیرجند، قنات بلده فردوس به عنوان آثار تاریخی و بیابان لوت به عنوان میراث طبیعی جهانی،ژئو پارک طبس نیز در سال ۱۴۰۱ در زمره ژئو سایت‌های جهانی کشور در یونسکو قرار گرفت و هم اکنون نیز پرونده ثبت جهانی آسبادها و کاروانسراهای استان در انتظار رای قراردارند.

وی با بیان اینکه در راستای مرمت آثار تاریخی اقدامات درخور توجهی در خراسان جنوبی رخ داده که می‌توان به مرمت خانه‌ها و بناها با مشارکت مردم اشاره کرد، افزود: در سال‌های گذشته بیش از ۶۰ بنای تاریخی با مشارکت مردم مرمت و بازسازی شده‌اند که اغلب آنها خانه‌های تاریخی هستند و مرمت مساجد، حسینیه‌ها، آب انبارها، کاروانسراها و حمام‌ها، از دیگر فعالیت‌های مرمت آثار تاریخی خراسان جنوبی است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: در برنامه ریزی‌های کوتاه مدت معاونت صنایع دستی استان در سال جاری، پرونده تعداد دیگری از شهرها و روستاهای ظرفیت دار استان که با شاخص‌های روستاهای ملی و جهانی مطابقت بیشتری دارند در حال تهیه و تدوین است؛ به گونه‌ای که بتوانیم برای هر شهرستان یک شهر و روستای ملی یا جهانی به ثبت برسانیم.

هادی شاهوردی،  با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری این استان اظهار کرد: با توجه به اینکه سفر در استان خراسان جنوبی فصلی است، امکان بازدید از مناطق کمتری برای فصل تابستان میسر است.

وی افزود: در عین حال مناطق کوهستانی، دره‌ها و روستاهای ییلاقی می‌تواند سفر به یاد ماندنی و خاطره انگیزی را برای مسافران در این فصل گرم به دنبال داشته باشد که از جمله این مناطق می‌توان به روستاهای “خوان و افین” به خصوص در اواخر تابستان اشاره کرد. روستای فورگ درمیان، چنشت در شهرستان سربیشه، دره سبز رود سرایان، روستای جهانی حوله بافی سنتی خراشاد، روستای کاظم آباد شهر مود، روستای هریوند سربیشه و روستای آرک شهرستان خوسف بخشی از جاذبه‌ها هستند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با بیان اینکه اکنون ۸۴ واحد اقامتگاه آماده حضور گردشگران است، اظهار کرد: با توجه به اینکه هر ساله بازارچه‌ها و  نمایشگاه‌های بازرگانی و تخصصی صنایع دستی در سطوح مختلف شهرستانی، ملی، استانی، منطقه‌ای و بین المللی برگزار می‌شود، لذا بخشی از حمایت‌های سازمانی درقالب فراهم سازی زمینه حضور هنرمندان و صنعتگران در این نمایشگاه‌ها و بازاریابی و فروش تولیداتشان است.

شاهوردی ادامه داد: در زمینه برندسازی، حمایت‌ها در قالب کارگاه‌های آموزشی مرتبط برای شاغلین صنایع دستی است تا آگاهی و دانش آن‌ها برای شناخت نیازهای اساسی جهت تجاری سازی تولیدات فراهم شود. این کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی شامل آشنایی با استانداردهای تولید، روش‌ها، ضوابط و استانداردهای فروش از جمله ایران کد، ثبت برند، بسته بندی، خلاقیت و نوآوری، بازارشناسی و بازاریابی بالاخص آشنایی با انواع روش‌های فروش اینترنتی، شناسنامه دار کردن محصولات و نهایتاً ورود به بحث صادرات است.

وی بیان کرد: در جهان امروز شهرها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و از وضعیت مصرف کنندگی در حال گذار به مرحلۀ تولید و سرمایه‌سازی هستند. در این رهگذر، ثبت شهرها و همچنین روستاها در زمینۀ صنایع دستی گامی جهشی بلند در راستای احیای فرهنگ و هنر سنتی و سبک زندگی اصیل ایرانی- اسلامی محسوب می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: با توجه به دسته بندی صورت گرفته از سوی نهادها و سازمان‌های بین‌المللی، مانند ثبت شهرهای خلاق از سوی سازمان بین‌المللی یونسکو برای توسعه بر پایه فرهنگ؛ یا ثبت شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی از سوی شورای جهانی صنایع دستی، این امر مشهود است که از طریق برخی شهرها و روستاها در بخش‌های تولید، بازرگانی و تجارت، ترویج و توسعه و برندسازی صنایع دستی، می‌توان به یک گفتمان جهانی رسید و این در حالی است که کشور ایران به عنوان اولین کشور دارنده عنوان شهر یا روستای صنایع دستی، و با توجه به تنوع جغرافیایی و صنایع دستی، می‌تواند نقش بسیار تعیین کننده‌ای در این گفتمان جهانی داشته باشد.

شاهوردی ادامه داد: به منظور توسعه و ارتقای شهرها و روستاهای مختلف کشور در حوزه صنایع دستی و همچنین برپایه مصوبه شورای جهانی صنایع دستی در سال ۲۰۱۴ میلادی، شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی با ویژگی‌ها و شرایط تعیین شده از سوی شورای جهانی صنایع دستی شناسایی و با هدف ارتقای جایگاه صنایع دستی کشور در جهان و همچنین ارتقای وضعیت اقتصادی و معیشتی ذی نفعان صنایع دستی، ارزیابی و ثبت می‌شوند.

وی افزود: در راستای این حرکت جهانی و وجود شهرها و روستاهای بسیاری در ایران که بارزترین ویژگی آنها فعالیت صنایع دستی است، طرحی با عنوان ثبت ملی شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی اعلام شد. در اجرای این طرح و نظارت بر ثبت و فعالیت شهر و روستاهای ملی صنایع دستی، شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی شروع به کار کرد، تا علاوه بر ثبت ملی و سامان بخشی به فعالیت‌های صنایع دستی این مناطق، راهگشای ثبت جهانی آنان باشد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: در قدم اول ملی شدن، و بعد با احراز برخی خصوصیات جهانی شدن مد نظر خواهد بود. در همین راستا روستای خراشاد با عنوان روستای جهانی حوله بافی در سال ۱۳۹۶ پس از بازدید کارشناسان و داوران شورای جهانی صنایع دستی به صورت جهانی ثبت گردید و در همان سال نیز شهر خوسف به عنوان شهر ملی مله بافی ثبت ملی شدند و روستای خور در حال حاضر به صورت مشروط به عنوان روستای گوهر سنگ در انتظار ثبت ملی است.

شاهوردی بیان کرد: در برنامه ریزی‌های کوتاه مدت معاونت صنایع دستی استان در سال جاری، پرونده تعداد دیگری از شهرها و روستاهای ظرفیت دار استان که با شاخص‌های روستاهای ملی و جهانی مطابقت بیشتری دارند در حال تهیه و تدوین است؛ به گونه‌ای که بتوانیم برای هر شهرستان یک شهر و روستای ملی یا جهانی به ثبت برسانیم.

 

نوشته و خبر نگار : احمد کاشانی  دبیر سرویس گردشگری و میراث و ا.حسن پور