#خبر_و_هنر

#خراسان_جنوبی

#khabar_va_honar

#southern_Khorasan

#Birjand

#khabarvahonar

#خبر_و_هنر #خبروهنر

#خبر_هنر #خبر #اخبار #هنر #فرهنگ

#بیرجند #قاین #طبس #فردوس #سرایان #نهبندان #خوسف #بشرویه #زیرکوه #درمیان #سربیشه

دکترمحمود فاضلی بیرجندی
۱۳ فروردین ۱۴۰۱

سیزدهمین روز از فروردین برای ایرانیان روزی گرامی است. ایرانیان در این روز سفره هفت سین را برمی چینند و خانه را ترک می کنند و تا شامگاه را در دشت و دمن سر می کنند.
هم در این روز سبزه های نوروزی را در دشت ها رها می کنند یا آن را به رودها می سپارند.

روز سیزده هر ماه در گاهشماری کهن ایرانی به نام «تیر» خوانده شده است. یکی از یشت های اوستا هم «تیر یشت» است.

در افسانه های کهن ایرانی تیر، نام ایزد باران است. ایرانیان بر آن بودند که در روز تیر باید نیایش کنند تا سالی که در پیش است سالی پر باران باشد و دیو خشکی که نامش «اَپوش» است از ایزد باران شکست بخورد و خشکی و خشکسالی در ایران زمین روی ننماید. باور داشته اند که ایزد باران و دیو خشکسالی، همواره در نبرد هستند و هر گاه تیر پیروز شود چشمه سارها می جوشند و رودخانه ها روان می شود و سبزی و خرمی به سرزمین ایران می آید.

بدین روی روز سیزده به در، برای ایرانیان روزی گرامی شده و به دشت و دمن رفته اند تا بهر پرآبی و سرسبزی خانه مادری نیایش کنند.

پختن آش، گره زدن سبزه، صرف ناهار در دشت و دمن از رسوم روز سیزده به در است.

ناگفته نماند که در منابع کهن نامی از این روز نیامده و البته تاریخ پیدایی سیده به در هم روشن و دانسته نیست.

بدیهی است در چنین روزی شادی و پایکوبی هم که بخش همیشگی زندگانی ایرانیان بوده برقرار باشد.

روز سیزده به در در بیرجند سده پیشین موسم رفتن به کشمان شهر بود. در چند دهه اخیر اهالی شهر به آبادی‌های پیرامون شهر می روند و سیزده به در را در باغ ها و کشتزارها می‌گذرانند.

“سیزده به در” فرخ باد.