دبیر همایش ملی عناب در خراسان جنوبی اظهار کرد: عناب، سهم بزرگی در اقتصاد منطقه دارد چراکه درآمد هزاران خانوار روستایی به تولید عناب وابسته است و توسعه کشت عناب به عنوان گیاهی مقاوم در شرایط کم آبی می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری تأثیر به سزایی داشته باشد و از عوامل مهم جلوگیری از مهاجرت روستاییان محسوب شود.
محسن پویان گفت: عناب نقش مهمی در اقتصاد و درآمد روستاییان به ویژه در خراسان جنوبی دارد چرا که یکی از محصولات عمده باغی منطقه به شمار می‌آید.
وی با بیان اینکه مصرف عناب در ایران هنوز به همان شکل سنتی خود صورت می‌گیرد، افزود: استان خراسان جنوبی بیشترین سطح زیر کشت عناب ایران را به خود اختصاص داده است، به ویژه شهرستان بیرجند بیشترین باغات عناب را دارا است.
دبیر همایش ملی عناب در خراسان جنوبی بیان کرد: در پاره‌ای از نقاط مانند خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان از عناب خشک به صورت آجیل استفاده می‌کنند و در بیشتر نقاط ایران میوه عناب به عنوان یک داروی گیاهی در نسخه‌های سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این در حالی است که فرآوری میوه، هسته، برگ، پوست و چوب آن می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی در تولید این محصول داشته باشد.
پویان با اشاره به اینکه بسته بندی و مشکلات مربوط به فرآوری و نگهداری عناب از جمله موارد محدود کننده این پروسه اقتصادی به شمار می‌آید، تصریح کرد: معرفی این محصول توسط چینی‌ها در بازار اروپا روز به روز گسترش می‌یابد و در کشورهای اروپایی و آمریکایی به عنوان بادام چینی هر روزه مصرف آن رو به افزایش است و این در حالی است که این محصول ارزشمند هنوز در تمامی مناطق کشور ما شناخته نشده است.
وی افزود: در هر هکتار باغ عناب هفت تا هشت نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم و ۸۹۵۴ بهره بردار و یا ۲۶۳۴ خانوار روستایی در زنجیره تولید و توزیع این محصول فعالیت دارند.
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی بیان کرد: شرایط اکولوژیکی و اقلیمی خراسان جنوبی از جمله کمبود بارندگی، کم آبی، کاهش شدید رطوبت نسبی هوا در تابستان، شوری آب، خاک‌های قلیایی، وزش بادهای گرم و خشک، شرایط رویش بسیاری از گیاهان را محدود می‌کند، اما درخت عناب که تقریباً در این شرایط بومی شده و قادر به تحمل شرایط نامطلوب محیطی است، به عنوان یک محصول اقتصادی جایگاه ویژه‌ای را در میان محصولات کشاورزی خراسان جنوبی به خود اختصاص داده است.
کاهش نرخ بیکاری
پویان ادامه داد: عناب سهم بزرگی در اقتصاد این منطقه دارد چراکه درآمد هزاران خانوار روستایی به تولید عناب وابسته است و توسعه کشت عناب به عنوان گیاهی مقاوم در شرایط کم آبی می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری تأثیر به سزایی داشته باشد و از عوامل مهم جلوگیری از مهاجرت روستاییان محسوب شود.
وی افزود: در صورتی که این محصول جایگاه واقعی خود را در صادرات کسب کند، تأثیر آن بر اقتصاد منطقه به خصوص در زمان‌های خشکسالی چشمگیر خواهد بود.
موانع صادرات
دبیر همایش ملی عناب در خراسان جنوبی بیان کرد: علاوه بر رفع مشکلات و مواضعی که گریبانگیر صادرات این محصول ارزشمند است، مسائل دیگری نیز باید مورد توجه مدیران کشاورزی و اقتصادی قرار گیرد که از جمله این موارد می‌توان به کنترل بازار و قابلیت انطباق فرآورده و مشتقات آن با تغییرات تقاضا، توجه خاص به نگهداری و بسته‌بندی محصول عناب، شناخت و آگاهی کامل از سیستم‌های صادراتی و تشویقی صادرات برای فرآورده‌های عناب و مشتقات آن و ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی اشاره کرد.
پویان اظهار کرد: تماس مستقیم با خریداران عمده و مصرف‌کنندگان از طریق شرکت در نمایشگاه‌های اختصاصی و بین‌المللی، تلاش در راستای معرفی خواص دارویی و غذایی این محصول از طریق ساخت فیلم‌های مستند، انیمیشن‌های علمی، آموزشی و اختصاص تبلیغات ماهواره‌ای و بین‌المللی از جمله مواردی است که در شناخت این محصول مؤثر خواهد بود.
وی ادامه داد: میزان صادرات عناب در سال ۹۳ و نیمه اول سال ۹۴ بسیار اندک و جزئی است که در مقایسه با صادرات عناب تازه و خشک کشور چین در همین ایام قابل مقایسه نیست که عمده مشکلات روند صادرات مربوط به فرآوری، بسته بندی و نگهداری و از طرفی کمبود و یا نبود تبلیغات لازم در سطح بین‌المللی است.
دبیر همایش ملی عناب در خراسان جنوبی بیان کرد: عدم رعایت نکات فنی علمی در مراحل تولید و فناوری عناب، عدم تولید انبوه فرآورده‌های متنوع غذایی و دارویی از عناب با رعایت استانداردهای مربوطه، عدم آگاهی کافی از این محصول و خواص و کاربردهای آن در بازارهای هدف، عدم توجه به مسائل به نژادی عناب و توسعه ارقام مطلوب و مناسب با منطقه از جمله محدودیت‌های اقتصادی و صادراتی این محصول به شمار می‌آیند.
پویان اظهار کرد: عدم بهره‌وری کافی از امکانات موجود و پایین بودن اطلاعات بهره‌برداران از چگونگی کاهش ضایعات این محصول باعث شده که میزان درآمدزایی آن کاهش یابد و چنان که لازم است در تامین هزینه‌های خانوار روستایی و دست‌اندرکاران تولید مؤثر باشد.
وی یادآور شد: بنابراین بررسی اقتصادی تولید و شناخت تنگناهای موجود می‌تواند برای برنامه ریزان و سیاست گذاران بخش کشاورزی در سطح ملی و منطقه‌ای مفید باشد.
