شهر قُهستان درمیان در خراسان جنوبی همچون نقاط مختلف کشور در ماه محرم آداب و رسوم خاص دارد و دلباختگان اهل بیت (ع) با آیین «سنگ‌زنی» ارادت خود را به حضرت امام حسین (ع) نشان می‌دهند.
آیین عزاداری سنگ‌زنی دهه اول محرم از سال‌های گذشته در شهر قُهستان اجرا می‌شود که در این مراسم عزاداران به نشانه اندوه و تالم شدید با بر هم زدن دو چوب یا سنگ و خواندن ذکرهایی در عزای سالار شهیدان، به سوگواری می‌پردازند.
آیین سنگ‌زنی، حکایت سوگواری و عزاداری قوم بنی اسد است که پس از واقعه روز عاشورا وقتی به کربلا می‌رسند و با پیکرهای بی‌سر و پاره پاره امام حسین(ع) و یارانش مواجه می‌شوند به نشانه عزاداری سنگ‌هایی را بر می‌دارند و به سر و صورت خود می‌زنند.
در آیین «سنگ‌زنی» که در شهر قُهستان برگزار می‌شود، ۲ تکه چوب استوانه‌ای هشت سانتیمتری که بیشتر از چوب درخت عناب یا گردو ساخته می‌شود و نخی از آن عبور کرده است، پشت دست سنگ‌زنان قرار می‌گیرد و با کوبیده شدن روی یکدیگر، صدای سنگ ایجاد می‌شود.
ریتم موزون تک ضرب و سه ضرب سنگ زدن یا همان دو تکه چوب خراطی شده آنچنان دلنشین است که اگر برای تماشای آن ساعت‌ها وقت بگذاریم هیچ‌گاه خسته‌کننده و کسل‌کننده نیست.
قرار گرفتن دو به دوی عزاداران مقابل هم با رقص پا، به غنای این شیوه از عزاداری می‌افزاید، وقتی ریتم این حلقه معرفتی به سه ضرب تغییر می‌کند؛ یک ضرب آن در زاویه جلو و رو به بالا ضرب دیگر آن درحال برگشت به زاویه مخالف و در جهت پایین و بالاخره ضرب سوم آن در زاویه مخالف ضرب اول و در جهت بالا دل‌ها را لرزانده، و مراتب ارادت را به اوج می‌رسد.
شهر قُهستان خراسان جنوبی هشت نفر سنگ‌زن دارد که این کار را از پدرانشان آموخته‌اند و پس از درگذشت پدر، فرزند ذکور ورثه به جای پدر در سنگ‌زنی شرکت می‌کند.
این هشت نفر سنگ‌زن از میان خود، یک نفر را به‌عنوان آخوند (نوحه‌خوان) انتخاب می‌کنند و این سمت بعد از او، به پسر بزرگش می‌رسد و اگر سن او کم باشد، برادر آن شخص مسئولیت را برعهده می‌گیرد، نوحه خوان در این میان نقش مهمی بر عهده دارد، حلقه‌های معرفت عزاداران با ریتم میان دار انرژی می‌گیرند و نمایش مطلوب‌تری از خود بر جای می‌گذارند.
این آیین از شب پنجم محرم همراه با هیئت و با همان آهنگ نوحه، سینه‌زنی یا زنجیرزنی انجام می‌شود. آئین سنگ‌زنی روستای درخش درمیان یکی از آیین عزاداری است که مداحان برای این مراسم نوحه خاصی می‌خوانند.
در شب پنجم ابتدا علم‌چی‌ها از مسجد خارج می‌شوند و پشت سرشان دسته سنگ‌زن‌ها قرار دارند، دسته سینه زن‌ها و زنجیرزن‌ها پشت سر سنگ‌زن‌ها قرار می‌گیرند و به همین ترتیب به میدان شهر می‌روند و نوحه‌خوانی کرده و به مسجد بر می‌گردند.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان‌جنوبی هم گفت: سنگ‌زنی آیین سنتی عاشورا که در شهر قُهستان درمیان برگزار می‌شود.
سیداحمد برآبادی اظهارکرد: از جمله مراسم عزداری ماه محرم، سنگ‌زنی است که در شهرستان درمیان تنها در شهر قُهستان اجرا می‌شود.
وی افزود: سنگ عبارت است از دو تکه چوب استوانه‌ای هشت سانتیمتری که نخی از آن عبور کرده و در پشت دست قرار می‌گیرد و بیشتر از چوب درخت عناب یا گردو ساخته می‌شود.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی عنوان کرد: این شهر هشت نفر سنگ زن دارد که این کار را از پدرانشان به ارث برده‌اند و پس از فوت پدر فرزند ذکور باید به جای پدر در سنگ‌زنی شرکت کنند.
برآبادی ادامه داد: از شب پنجم محرم این کار را همراه با هیأت و به همان آهنگ نوحه سینه‌زنی و یا زنجیرزنی انجام می‌دهند که بعضی مواقع نیز برای آن نوحه جداگانه‌ای می‌خوانند.
وی اظهارکرد: همچنین مراسم سنگ‌زنی درخش به شماره ۶۲۶ در فهرست میراث معنوی کشور نیز به ثبت رسیده است.
۱۸ آیین عزاداری استان در قالب‌های مختلف در فهرست میراث معنوی (ناملموس) کشور ثبت شده است.
مراسم تعزیه بیرجند، هفت منبر، نخل گردانی استان، بیل زنی خوسف، نخل گردانی درخش، مشعل گردانی استان، علم گردانی استان، سنگ زنی درخش، علم بندان درخش، نخل بندی و نخل گردانی کریت طبس، خیرات عاشورا در شهر گزیک، تکیه بندان روستای سرخنگ درمیان و آیین عزاداری امام حسین (ع) در حسینیه کبابی بیرجند از آیین‌های ثبت شده در فهرست میراث ناملموس است.
دیدگاه ها برای این نوشته بسته شده است.