خشکسالی بخش جدایی ناپذیر تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی است که در مقایسه با سایر بلایای طبیعی از نقطه نظر میزان شدت طول مدت واقعه گسترش منطقه تلفات جانی خسارت‌های اقتصادی و اثرات بلندمدت از بالاترین درجات برخوردار است.

علاوه بر این عوامل خسارت زای دیگری نیز وجود دارد که حیات وحش غنی خراسان جنوبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد بنابراین توجه به ژن‌های این حیات وحش و حفظ و نگهداری از آنان نقش مهمی در نگهداری و عدم تلف شدن آن‌ها دارد.

ارسال ۴۲۴ نمونه زیستی برای نگهداری در بانک ژن

راضیه دری گیو، رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی  گفت: بانک ژن یکی از مراکز مهم نگهداری و ذخیره نمونه‌های ژنتیکی است که با هدف شناخت دقیق گونه‌ها و تنوع زیستی در سازمان راه اندازی شده که با بررسی نمونه‌های ژنتیکی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص گونه‌های زیستی در راستای شناسایی و حفاظت آن‌ها ارائه کند.

وی از فعالیت مستمر کارشناسان و محیط بانان این حوزه در جمع آوری نمونه‌های گونه‌های جانوری برای ذخیره و نگهداری در  بانک ژن سازمان خبر داد.

دری گیو بیان کرد: کارشناسان و محیط بانان بانک ژن این اداره کل به صورت مستمر در راستای جمع آوری نمونه‌های گونه‌های جانوری استان از گونه‌های تلف شده تلاش کرده که با برنامه ریزی‌های لازم فعالیت‌های بانک ژن و ارائه آموزش‌های لازم به رابطین بانک ژن بر تعداد نمونه و تنوع ذخایر نمونه‌های بانک ژن استان برای ارسال به بانک ژن سازمان افزوده است.

وی افزود: در راستای عمل به وظیفه حفظ و مدیریت ذخایر ژنتیکی حیات وحش و به منظور غنی سازی و ارتقای کمی و کیفی نمونه‌های بانک زیستی استان و ستاد مرکزی تا کنون تعداد ۴۲۴ نمونه زیستی از رده‌های مختلف پستانداران، پرندگان و خزندگان در استان تهیه و برای نگهداری و ذخیره در بانک نمونه‌های زیستی به سازمان ارسال شده است.

بهره گیری از نظرات علمی جهاددانشگاهی 

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی تصریح کرد: با افزایش کمی نمونه‌ها و نزدیک تر شدن به استانداردهای جهانی علاوه بر حفاظت از منابع ژنتیکی حیات وحش می‌توان به دانشجویان و محققین کشور در دسترسی قانونی به منابع ژنتیکی کمک قابل توجهی کرد.

وی با اشاره به استفاده از پتانسیل محیط زیست و بهره مندی از توانمندی‌های سایر مراکز علمی و تحقیقاتی کشور ابراز امیدواری کرد: بتوان از ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور به عنوان یک ثروت ملی و ذخیره ارزشمند محافظت کرده و این امانت را به نسل‌های آینده تحویل دهیم که در همین راستا جلسه مشترکی نیز با جهاد دانشگاهی استان به منظور  بهره مندی از توانمندی و ظرفیت‌های این نهاد برای حفظ و صیانت از ذخایر ژنتیکی و زیستی استان برگزار شده که امیدواریم به نتایج خوبی برسیم.

دری گیو با اشاره به عوامل تهدید در تنوع زیستی استان افزود: متاسفانه عوامل متعددی مانند بهره برداری ناپایدار از منابع و فعالیت‌های انسانی مخرب تنوع زیستی استان را تهدید می‌کند و از طرفی چرای بیش از ظرفیت مراتع صدماتی را به جوامع گیاهی وارد آورده و شکار و گاهی تله گذاری غیر مجاز نیز، جمعیت حیات وحش برجسته را کاهش داده است.

وی اظهار کرد: اگر چه فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخریب تنوع زیستی و احیای منابع طبیعی آسیب دیده صورت گرفته است و همچنین در سال‌های اخیر شاهد نگرش مثبت مردم استان نسبت به رعایت حقوق حیوانات هستیم، اما متاسفانه عوامل مختلفی مانند وقوع خشکسالی‌های طولانی و مکرر در کنار بهره برداری بی رویه از منابع آب، خاک و پوشش گیاهی، زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.

دری گیو انجام اقداماتی شامل؛ ارتقای سطح آگاهی اجتماعی و فرهنگ سازی در مورد حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع و اجزای تنوع زیستی و جلب مشارکت مردمی با همکاری فعال رسانه‌ها، اجرای طرح آمایش سرزمین و بهره برداری از نتایج حاصل از مطالعات آمایش سرزمین و توان اکولوژیک و پایداری منابع طبیعی را ضروری دانست.

وی بیان کرد: حمایت از پروژه‌های حفاظتی با مشارکت جوامع و آحاد مردم در خصوص مدیریت منابع طبیعی، بهره برداری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی، تکمیل طرح‌های مدیریت توجیهی و تفصیلی مناطق و تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای آن‌ها در مناطق تحت مدیریت، انجام مطالعات میدانی بر روی گونه‌ها  و اکوسیستم‌های منتخب برای درک بهتر از وضعیت تنوع زیستی و به کارگیری روش‌های صحیح حفاظت و احیای گونه‌های اندمیک در معرض خطر و مدیریت و کنترل چرای دام‌های اهلی از مراتع را در راستای حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و بهره برداری پایدار از آن ضروری دانست.

تنوع زیستی خراسان جنوبی اعتبار ملی گرفت

مردادماه امسال بود که مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اعلام کرد: ۵ میلیارد و ۶۰۵ میلیون تومان از محل اعتبارات ملی سال ۱۴۰۰ به حوزه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اختصاص یافت.

اسدالله حاتمی، گفت: با توجه به گستردگی مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست در سطح استان و همچنین پتانسیل و ظرفیت بالای مناطق از لحاظ پوشش گیاهی و جانوری و در جهت حفاظت و حراست از این مناطق، با رایزنی‌های انجام شده با سازمان، ۵ میلیارد و ۶۰۵میلیون تومان از محل اعتبارات ملی به این حوزه اختصاص داده شد.

وی با بیان اینکه با این اعتبار، طرح‌های متعدد و مختلفی در این حوزه در استان در حال اجراست، افزود: با اختصاص این اعتبار به خراسان جنوبی سعی شده نگاه ویژه‌ای به حوزه‌هایی که نیازمند اعتبار و هزینه کرد است از جمله پایش مناطق، تامین آب حیات وحش و گرد وغبار هزینه شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: آبیاری عرصه‌های کاشته شده از سال‌های گذشته، لایروبی انحار و مسیل‌های منتهی به تالاب کجی نمکزار، تعمیر و تجهیز پاسگاه‌های محیط بانی، اجرای عملیات سرشماری وحوش در مناطق تحت مدیریت، ایجاد زیستگاه غنی از مواد غذایی به منظور تثبیت جمعیت پرنده نادر و در معرض خطر انقراض هوبره در منطقه حفاظت شده پطرگان، خرید تجهیزات بیهوشی برای پنج شهرستان استان، احداث آب انبار با ظرفیت بالا، احداث سد ذخیره آب و خرید تانکر، خرید تجهیزات نوین پایش مناطق (پهباد)، ایجاد بستر و زیرساخت‌های گردشگری در تالاب کجی نمکزار نهبندان، اجرای عملیات تثبیت مرز در تالاب نهبندان از جمله اقدامات و برنامه‌هایی است که بر اساس این اختصاص اعتبار، برنامه ریزی شده و در حال اجرا است.

حیات وحش ذخایر ژنتیکی هر منطقه هستند که نباید با عوامل موجود نابود شوند؛ باید فکری کرد قبل از اینکه دیر شده و گونه‌های نادر پشت سر یگدیگر منقرض شوند.

نویسنده ،خبرنگار و سردبیر: ا .حسن پور