خراسان جنوبی یکی از استان‌های شرق ایران است که به مرکزیت شهر بیرجند در سال ۱۳۸۳ با مصوبه مجلس شورای اسلامی از خراسان بزرگ جدا شده و به عنوان یک استان تازه تاسیس به ثبت رسید.

بیش از ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع مساحت این استان بوده که ۱۰۰ هزار کیلومتر آن کویری است و پس از کرمان و سیستان و بلوچستان سومین استان پهناور ایران محسوب می‌شود.

پیشینه درخواست مستقل شدن خراسان جنوبی به گواه روزنامه خراسان به پنجم خرداد ۱۳۴۳ برمی‌گردد اما در نهایت ۴۰ سال بعد، کشمکش‌های سیاسی پایان یافت و خراسان جنوبی در نقشه ایران جایگاه مستقلی پیدا کرد.

شمار شهرستان‌های این استان در طول ۲۰ سال گذشته به ۱۲ مورد رسیده و اکنون خراسان جنوبی جمعیتی بیش از ۸۰۰ هزار نفر را در دل خود جای داده است.

استاندار، مامور عالی رتبه کشوری است که اداره امور هر استان را به عهده دارد و در حدود مقررات و قوانین جاری مملکت بر فرمانداران، بخشداران و مسئولان سازمان‌ها و نهادهای حوزه ماموریت خود به استثنای مقامات قضایی نظارت عالیه می‌کند.

استانداران در قلمرو ماموریت خود نمایندگان عالی دولت محسوب می‌شوند و مسئول اجرای سیاست عمومی دولت در حوزه ماموریت خود هستند.

انتخاب استانداران بعد از وزرا مهم‌ترین گزینش هر دولت بوده که توجه و حساسیت ویژه‌ای را معطوف به خود ساخته است البته همیشه با حرف و حدیث‌هایی همراه بوده و گاهی چالش‌های جدی پدید آورده است.

استاندار بالاترین و عالیترین مقام کشوری در استان است و عملکرد او می‌تواند روی رضایت یا نارضایتی شهروندان از دولت حاکم تاثیر مستقیم داشته باشد.

از بدو تاسیس خراسان جنوبی در سال ۱۳۸۳ تاکنون ۱۰ استاندار سکان این استان را به دست گرفتند.

ابراهیم رضایی بابادی نخستین استانداری بود که در دولت خاتمی به مدت یک سال امور اجرایی استان را به عهده داشت و در سال ۸۴ این مسئولیت را به سید صولت مرتضوی سپرد.

مرتضوی گرچه سال ۷۶ نیز فرماندار بیرجند بوده اما استاندار غیر بومی بود که از چهارمحال بختیاری به مدت چهار سال عهده دار استانداری خراسان جنوبی شد.

شروع انقلاب گازرسانی به دوران سکانداری سید صولت مرتضوی در خراسان جنوبی تا مهر ۸۸ برمی‌گردد.

قهرمان رشید سومین استاندار غیربومی بود که از آبان ۸۸ وظیفه سنگین مسئولیت نماینده دولت در این استان محروم و کویری را برعهده گرفت.تداوم پروژه گازرسانی به استان و ساخت مسکن مهر از مهمترین اقداماتی بود که در دوره چهار ساله مدیریتی این استاندار زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد عملیاتی شد.

پس از قهرمان رشید، وجه الله خدمتگزار با حکم عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر وقت کشور راهی خراسان جنوبی شد.

چهارمین استاندار غیر بومی در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ نماینده عالی دولت روحانی در این منطقه بود.

او نیز استانداری غیر بومی بود که فراهم کردن حداقل‌های معیشتی برای روستاییان و مرزنشینان را از اولویت‌های کاری خود عنوان کرد. از همین رو در دوران مدیریتی او۹۳۰ میلیارد اعتبار برای محرومیت زدایی استان تخصیص یافت.

پنجمین استاندار خراسان جنوبی هم سید علی اکبر پرویزی بود که در دولت حسن روحانی از ۱۰ تیرماه ۱۳۹۵ حکم مسئولیت گرفت و تا ۲۲ شهریور ۱۳۹۶ سکان مدیریت استان را به دست داشت.

روز بعد انتصاب پرویزی، امام جمعه وقت بیرجند در خطبه‌های نماز جمعه با اشاره به موضوع تغییر استاندار گفت: این تغییر حق قانونی دولت است و این که بعضی از افراد خیلی سنگ بومی بودن را به سینه می‌زنند همین افراد همیشه آن نیروی بومی را تخریب کردند.

حجت الاسلام و المسلمین علی رضایی‌بیرجندی اظهار کرد: بررسی ما نشان می‌دهد که استاندار جدید، آدم کاری و بی حاشیه و پر تلاشی است، گویا خودش هم برای این آمدن تمایل نداشته اما تصمیم دولت اینگونه بود.

پرویزی نیز ۱۳تیر ماه ۹۵ در اولین شورای اداری بعد از انتصابش خواهان همکاری و مساعدت نمایندگان خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی برای توسعه استان شد و بیان کرد: نمایندگان می‌توانند در سطح ملی پروژه‌های بزرگ را برای استان پیگیری کنند.

وی در مدت کوتاه مدیریتی خود پیگیری‌های زیادی برای حوزه‌های زیرساختی استان انجام داد. در زمان پرویزی برای نخستین بار ردیف ویژه عمرانی به میزان هزار میلیارد ریال، غیر از بودجه عادی خراسان جنوبی، با عنوان کمک به توسعه زیرساخت‌ها در لایحه بودجه تعریف شد که اعتقاد داشت این ردیف برای مردم ماندگار است و به توسعه استان کمک می‌کند.

اما عمر سکانداری پرویزی به یک سال نکشید و کلید را تحویل محمد مهدی مروج الشریعه داد.

او ششمین استاندار خراسان جنوبی بود که در روز چهارشنبه ۲۲ شهریور سال ۱۳۹۶ از هیئت دولت رای اعتماد گرفت اما یک سال بعد به حکم قانون منع بکارگیری بازنشستگان این پست را ترک کرد.

مروج‌الشریعه که به مرد اقتصادی شهرت داشت، سومین استاندار منصوب دولت تدبیر و امید در خراسان جنوبی پس از وجه‌الله خدمتگزار و سید علی‌اکبر پرویزی به شمار می‌رفت که با شعار اعتدال و توسعه اقتصادی به سومین استان پهناور ایران و برخوردار از مرز و کویر آمد.

اگرچه خراسان جنوبی تا رسیدن به شاخص‌های مطلوب توسعه و آبادانی هنوز راه طولانی دارد اما به گواه بسیاری از ناظران و کارشناسان اقدامات موثری در دوره مدیریت مروج الشریعه در حوزه اقتصادی و توسعه ای انجام شد و تحولات مدیریتی کلید خورد.

در دوران تصدی‌گری مروج الشریعه جمعی از صنعتگران و تولیدکنندگان ایران با «پرواز امید»به خراسان جنوبی سفر کردند.

در این پرواز سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی بخش‌های مختلف از جمله گردشگری، صنعت و معدن، کشاورزی، ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌منظور شرکت در گردهمایی سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال خراسان‌جنوبی حضور داشتند.

محمد مهدی مروج الشریعه روزی که خواست سکان استانداری را تحویل معتمدیان دهد پشت تریبون رفت و گفت: ۳۹ سال و اندی از عمر خود را در مسیر منتهی علیه شرق تا شمال شرق کشور گذراندم و اگر نمایندگان مجلس فقط یک سال دیگر فرصت می‌دادند تازه به اول چل چلی می‌رسیدم اما این فرصت داده نشد» که این سخن او با خنده حضار همراه بود.

در هفتم آذر ۱۳۹۷ مروج الشریعه از سمت خود خارج شد و در نشست هیئت دولت، محمدصادق معتمدیان به جای او استاندار خراسان جنوبی شد.

دوران مسئولیت معتمدیان تا ۲۸ مهر ۱۳۹۹ به طول انجامید؛ در همان سال اول فعالیت به سراسر خراسان جنوبی سفر کرد و دیدارهای نزدیک با مردم داشت طوری که باور عمومی در این استان به گونه‌ای شد که دولت اراده رفع مشکلات آنها را دارد و این امیدبخشی در آغاز گام دوم انقلاب مهمترین سرمایه اجتماعی نظام مقدس جمهوری اسلامی محسوب می‌شد.

راه‌اندازی نهضت گلخانه‌ای در استان و تبدیل شدن خراسان جنوبی به هاب شتر از برنامه‌های کلان معتمدیان در این استان بود.

همچنین یکی از رویکردهایی او این بود که روحیه خودباوری بین مدیران و مردم استان تقویت شود تا در شرایط تحریم کارهای توسعه‌ای و طرح‌های عمرانی را دنبال کنند.

توسعه کشت‌های گلخانه‌ای یکی از برنامه‌هایی بود که مورد توجه و پیگیری مدیریت عالی استان در زمان مدیریت معتمدیان قرار گرفت و یکی از نتایج این پیگیری‌ها، امضای تفاهم‌نامه توسعه کشت‌ گلخانه‌ای در خراسان جنوبی بین استانداری و شرکت شهرک‌های کشاورزی همزمان با سفر معاون اول رییس جمهوری و برگزاری همایش ملی روز روستا و عشایر در ۱۵ مهر ۹۸ بود.

هشتمین استاندار خراسان جنوبی هم «حمید ملانوری شمسی» بود که ۱۱ آبان ۱۳۹۹ با رای اعتماد هیات وزیران انتخاب شد.

وی که در زمان پیک سوم کرونا وارد استان شده بود همه تلاش خود را متمرکز کرد تا با مدیریت بومی و هماهنگی بین دستگاهی از آن پیک گذر کنیم.

تشکیل ستاد توسعه خاوران و صدور مجوزهای بی‌نام سرمایه‌گذاری از شاخص‌ترین کارهای ملانوری در زمان سکانداری خراسان جنوبی بود که ۲۵ تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری با ۶۰ هزار میلیارد ریال در ستاد توسعه خاوران منعقد و ۴۰ مجوز بی‌نام برای ارائه به سرمایه‌گذاران هم آماده شد.

تشکیل قرارگاه‌های آب، نهاده‌های دامی و مرغ هم از دیگر عملکردهای هشتمین استاندار خراسان جنوبی در ۱۳ ماه خدمت بود.

سوم آذر ماه ۱۴۰۰ هیات وزیران، جواد قناعت را سمت استاندار خراسان جنوبی منصوب کرد. این استاندار غیربومی در زمان ریاست جمهوری شهید رئیسی از خطه شمال، راهی شرق کشور شد و ۳۶ ماه فرصت خدمتگزاری به مردم استان داشت.

وی در آیین تکریم خود که پنجم آذر ماه جاری با حضور وزیر کشور برگزار شد رفع عقب ماندگی‌های تاریخی در خراسان جنوبی را مورد تاکید قرار داد و خواست که گروه‌های مرجع در این زمینه با استاندار جدید نیز همراهی داشته باشند.

فعال شدن قطعات راه آهن، سرعت گرفتن طرح انتقال آب، اجرایی شدن پروژه انتقال گاز از دو راهی دشتک – زابل،اجرای باندهای دوم، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی از مهمترین اقدامات نهمین استاندار خراسان جنوبی در زمان سکانداری استان بود.

اما با شهادت حجت ‌الاسلام و المسلمین  سید ابراهیم رییسی و روی کار آمدن دولت چهاردم از مرداد ۱۴۰۳ سیر تغییر استانداران در کشور آغاز شد تا اینکه بعد از گذشت بیش از سه ماه نوبت به خراسان جنوبی رسید و «سیدمحمدرضا هاشمی» ۳۰ آبان از هیات دولت برای سکانداری این استان رای اعتماد گرفت.

وی دهمین استاندار خراسان جنوبی است که روز گذشته با حضور وزیر کشور دولت چهاردهم به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی این استان معرفی شد.

تاکید بر رفع مشکلات و توسعه استان،افزایش ارزش افزوده محصولات کشاورزی و استفاده از ظرفیت مرزی برای توسعه اقتصادی از مهمترین برنامه‌های دهمین استاندار خراسان جنوبی  بود که در آیین تکریم و معارفه عنوان شد.

هاشمی در همین جلسه از آغاز رسمی کارش خبر داد و تاکید کرد: نیاز نیست کسی برای عرض تبریک و اهدای گل، وقت صرف کند.

وی امروز (سه شنبه) در نخستین روز کاری خود راهی شهرستان طبس در غرب استان شد.