نوشته : اسماعیل دهقانی
مهارت ارزجدید دولت هاست *این سخن پیش از آنکه یک شعار باشد یک ارزش است که سوای اشتغال و اقتصاد وسیاست پیامی بس بسیط تر در خود دارد .مهارت و مهارت آموزی و مهارت اندوزی از دیر باز در فرهنگ مردم یک ارزش جهان شمول بوده است که می توانسته مرزها را در نوردد، امنیت جامعه و جان را موجب شود و رفاه و آسایش را باخود به همراه بیاورد.سعدی علیه الرحمه در باب هفتم از گلستان تربیتش می فرماید: حکیمی پسران را پند همی‌داد که جانان پدر هنر آموزید که ملک و دولت دنیا اعتماد را نشاید و سیم و زر در سفر بر محل خطرست یا دزد به یک بار ببرد یا خواجه به تفاریق بخورد اما هنر چشمه زاینده است و دولت پاینده و گر هنرمند از دولت بیفتد غم نباشد که هنر در نفس خود دولتست هر کجا که رود قدر بیند و در صدر نشیند و بی هنر لقمه چیند و سختی بیند.درفرهنگ فارسی عمید و معین نیز هنرمند به کسی اطلاق می شود که دارای مهارتی ویژه باشد،صنعتگری بداند و یا بتواند آثار هنری خلق کند. بادقت در سخن سعدی این مفهوم استنباط می شود که آنچه دولت است و ثروتی بالاتر از ملک به شمار می رود که نه دزد می تواند به یغما ببرد ونه تنها ازدست تطاول خواجه ی زورمند در امان است بلکه مورد تایید و احترام جمیع خواجگان نیز می باشد هنر ارزش آفرین و ثروت ساز است و به قرینه ی درست فرهنگ لغت های مذکور همان مهارت ویژه یا صنعتگری . هنربه مفهوم امروزی و آنچه مد نظر معرفان هنرهای تجسمی که خلاقیت و آفرینشگری را مشخصه ی ویژه ی هنر می دانند، نیز در پرتو همان مهارت های ویژه و تجربه است که محقق می شود.پس با این مقدمه هنر از هر زاویه ای که مفهوم یابی شود تنها و تنها در سایه ی آموزش، خودباوری ومهارت های وِیژه است که اعتبار می یابد و دارنده اش را معتبر و صاحب دولت می گرداند.بادرنظر داشت اهمیت و ارزش مهارت و مهارت آموزی بود که سازمان جهانی آموزش های فنی و حرفه ای در سال ..۱۹۵۴. در شهر آمستردام کشور هلندبا اهداف ذیل تشکیل شد.
– تبادل تجربیات ونظرات نظام های آموزش های فنی و حرفه ای از طریق اجلاس، مسابقه و ….
– اشاعه ی اطلاعات در زمینه ی استانداردهای ملی مهارت
– تشویق جوانان برای فراگیری آموزش های متناسب با شغل
– ایجاد تسهیلات در ارتباطات و دیدارهای بین مسولین و کارشناسان و مربیان سازمان های آموزش فی و حرفه ای در سراسر دنیا.
– ترغیب تبادل اطلاعات و تجارب میان جوانان متخصص در سراسر دنیا.
مسابقه: یکی از راههای تبادل اطلاعات و تجربیات و ابتکارات مربیان ، هنرآموزان و بعلاوه شیوه ای منحصربه فرد و شفاف در ارزشیابی کیفیت آموزش های ارائه شده در هر نظام آموزش فنی و حرفه ای است در همین راستا سازمان مذکور پس از تاسیس هر دوسال یک بار به برگزاری مسابقات جهانی مهارت در یکی از کشورهای عضو با رویکرد ذیل مبادرت ورزید.
۱- ایجاد سازوکار مناسب برای ارتقاء سطح مهارتهای ملی متاثرازمهارتهای جهانی.
۲- ارتقاء ملاک های ملی کارشایسته از طریق افزایش سطح مهارتهای حرفه‌ای جوانان.
۳- امکان شرکت مهارت آموختگان در صحنه رقابتهای بین‌المللی.
۴- آشنایی با تکنولوژی روز و پیشرفته در تعامل با شرکت کنندگان.
۵- شناسایی نواقص مهارت فنی و حرفه‌ای جوانان هر کشور و برنامه‌ریزی جهت رفع این کمبودها در نظام آموزشهای حرفه‌ای.
۶- اصلاح برنامه‌های درسی و استانداردهای مهارت آموزشی ملی و هم سطح سازی با کلاس جهانی.
۷- کسب تجربه ی کشورهای در حال توسعه در زمینه ی آموزش های مهارتی جوانان از دانش کشورهای صنعتی و کاربست آن در نظام آموزشی خویش.
که آخرین دوره از این سلسه مسابقات در شهر ابوظبی کشور امارات متحده ی عربی روی داد و دوره ی آینده آن نیز در سال ۲۰۱۹ در شهر کازان روسیه برگزار خواهد گردید.ایران نیز از سال ۱۳۴۹ عضو این سازمان شده و اولین دوره ی مسابقات ملی مهارت را با هدف ارتقاء و ارزشیابی مهارت کارگران و صنعت گران جوان در سال ۱۳۵۰ برگزار نمود. پس از انقلاب وتاسیس سازمان آموزش فنی و حرفه ای به عنوان تنها متولی آموزش های حرفه ای و مهارتی، این سازمان نیز هر ساله مسابقات مهارتی را در سه سطح شهرستانی، استانی و ملی ، با تکیه بر مهارت افزایی و ارزشیابی کیفی آموزش و مبادله ی ابتکارات و دانش و نوآوری بین مربیان و کارآموزان و با اهداف ذیل در تقویم کاری خود قرارداده است.
۱ – جلب نظر مسئولان و مردم به ارزش و اهمیت آموزش مهارتی و نقش مهم آن در توسعه ی پایدار.
۲ – معرفی پتانسیل های آموزشی و مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، موسسات آموزشی، صنعت و صنوف در رشته های مختلف.
۳- امکانی درخور برای رقابت سالم بین مهارت آموختگان .
۴ – ارزش آفرینی معنوی برای کاریدی و بهبود شأن و منزلت کار و کارگر در جامعه .
۵ – ایجاد فرصت مناسب جهت شکوفایی وبروز خلاقیت و کشف استعدادهای مهارتی جوانان.
۶ – ایجاد توجه در مدیران بنگا
ههای اقتصادی ( تولیدی – بازرگانی) برای سرمایه گذاری در آموزش های مهارتی.
۷- ایجاد توازن ویکپارچگی در آزمونهای استانها و مراکز آموزش فنی و حرفه ای کشور.
۸ – آشنایی مربیان و دست اندر کاران کلیه استانها با سطح مهارت در مسابقات جهانی .
۹ – آشنایی مربیان کلیه استانها با نحوه طراحی پروژه عملی .
و…..
همان طور که از اهداف مسابقات در سطح ملی و جهانی استنباط می شود، مراد از این مسابقات تشویق جوانان کشورها به مهارت آموزی های کیفی و مبادله ی دانش و ابتکارات در سطح ملی و جهانی، بین دست اندرکاران مربیان و هنرآموزان است که می باید مورد توجه و عنایت خاص تصمیم گیران و تصمیم سازان قرار گیرد. اما این تصمیم گیران و تصمیم سازان چه کسانی هستند که هدف از برگزاری المپیاد ملی مهارت جلب توجه و نظر ایشان بوده است؟می گویند امپراتور ژاپن از سایت برگزاری مسابقات جهانی مهارت که در سال ۲۰۰۷ در اوزاکای ژاپن برگزار شد شخصا بازدید کرد و تک تک شرکت کنندگان را مورد تفقد و تکریم و تشویق قرار داد، نخست وزیر کانادا و فنلاند و …. نیز همینطور، اما آیا تصمیم گیران و اولیای امور در ایران نیز فرصتی برای همراهی و همدلی این رویداد بزرگ مهارتی ملی دارند؟
توصیه ی نامه ۱۹۵ سازمان جهانی کار به کشورها،مهارت را اینگونه تعریف می کند:مهارت به معنای مجموعه ای از توانایی های حرفه ای و شغلی کارگر در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی می باشد.
اینک به صدر سخن باز می گردیم که مهارت را ارز جدیدکشور ها دانسته است و هرکشور را قادر می سازد تا از رهگذر آن به مبادلات مالی بین المللی دست یابد و چنانچه تنگناههای ارزی این روزهای کشور و محدودیت های اشتغال و مشکلات ناشی از بیکاری را مد نظر قرار دهیم نمی توانیم از کنار این به قول سعدی ثروت جاودانه آسان بگذریم.
به داروی نگارنده، همه ی فعلان اجتماعی اعم از مدیران تصمیم گیر برای کم کردن بار مشکلات ناشی از بیکاری و موانع صعب اقتصادی و تحریم ها یا سوء مدیریت هایشان ، صاحبان صنعت در جهت برند سازی کالا و خدمات خود و رقابت در منطقه و جهان، فعالین حقوق زنان و برابرطلبان جنسیتی برای توانمند سازی زنان و مستقل سازی مالی و معیشتی ایشان ، دغدغه مندان مهاجرت نخبگان برای جلوگیری از جامعه ای فارغ از نخبه،فعالین حقوق بشر و مدونین منشور حقوق شهروندی برای عدالت شغلی و ایجاد فضای کار شایسته ، چپ های مدعی طرفدار حقوق کارگر و رنجبر، راست های محافظ سرمایه و موقعیت های مکتسبه از قدرت . و کلیه ی آنانی که در قالب اقتصاد مقاومتی بدرستی می خواهند به آرمانهای خویش دست یابند، همه و همه می بایست آموزشهای مهارتی را جدی بگیرند و برای این مهم نقشی بین بخشی قاِئل شوند، آستین همت بالازده و همکاری و همدلی های لازم رامبذول دارند و در تکوین و شکل دهی آن بکوشند،نه اینکه به سلامی و پیامی غالبا مکتوب اکتفا کرده و بعد از مسابقه و رویداد تنها به رقم مدالها دلخوش دارند و مهارت آموزی را تنها معادل عدد وآمار بپندارند. تا ان شالله در آینده مهارت آموزی و مهارت ورزی بتواند جای بسنده ی خود را در اجتماع بیابد.
*آقای کورکوران رییس سابق مسابقات جهانی مهارت.
ا. دهقانی
کارشناس داور چندین دوره مسابقات ملی مهارت.
