عملیات اجرایی کتابخانه ملی و مرکزی خراسان جنوبی به عنوان یکی از مهمترین نیازهای فرهنگی این استان ۱۲ سال پیش آغاز شد و احداث این پروژه نیاز به تامین اعتبار از محل منابع ملی و حمایت ویژه دولت دارد.

 موضوع احداث کتابخانه مرکزی خراسان جنوبی در بیرجند به سال ۱۳۸۵ برمی‌گردد، پروژه‌ای که در تمام این مدت به عنوان یکی از نیازهای مهم فرهنگی استان توسط مسوولان، دانشگاهیان و فرهنگیان مورد تقاضا بود.

بعد از گذشت سه سال یعنی اسفند سال ۱۳۸۸ طرح ملی ساخت بزرگترین کتابخانه مرکزی خراسان جنوبی تصویب و یک سال بعد کلنگ اجرای این طرح با حضور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به زمین زده شد.

علیرغم اینکه زمین کتابخانه مرکزی توسط بنیاد مستضعفان به صورت مشروط واگذار و توسط مسوولان کلنگ‌زنی شده بود اما در نهایت این زمین در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی استان قرار نگرفت.

بنابراین در تمام این سال‌ها مشکل نبود زمین در سایه کمبود اعتبار بر این پروژه حیاتی استان خراسان جنوبی چنبره زده بود و کتابخانه در گام نخست یعنی تنها روی کاغذ باقی ماند.

پیگیری‌ها ادامه داشت تا اینکه این پروژه سال ۱۳۹۶ در ردیف پروژه‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت، در این برهه زمانی رقمی بالغ بر ۴۴۰ میلیون تومان برای بهای زمین کتابخانه نیاز بود که به اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی پرداخت و زمین پروژه به اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تحویل قطعی شود.

در آن دوره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط ۱۰۰ میلیون تومان از بهای زمین را پرداخت کرد اما به دلیل اختصاص ندادن کل ارزش زمین، باز هم زمین واگذار نشد.

سال گذشته نهاد کتابخانه‌های عمومی و مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی نشستی در خصوص رفع مشکل تحویل زمین برگزار کردند تا این مشکل یکبار برای همیشه رفع شود چون سازمان ملی زمین و مسکن به ادارات کل راه و شهرسازی‌ این اجازه را داده بود تا در زمینه تامین زمین کتابخانه‌های عمومی، زمین را به‌صورت رایگان یا با اقساط ۲۰ ساله واگذار کنند.

در نهایت با همکاری و حمایت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی ۴۷۰ میلیون تومان اعتبار توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی استان برای تملک زمین به حساب اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی واریز و زمین تملک شد.

در حال حاضر ۸۴ باب کتابخانه در خراسان جنوبی وجود دارد که ۱۱ باب مشارکتی و مابقی مربوط به نهاد کتابخانه‌های عمومی است همچنین یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار نسخه کتاب در مخازن کتابخانه‌های استان وجود دارد.

برای پیگیری موضوع کتابخانه مرکزی خراسان جنوبی به سراغ مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی رفتیم.

محمود حاجی  اظهار داشت: با مساعدت اداره کل راه و شهرسازی استان زمین این مجموعه با زیربنای ۱۱ هزار متر مربع سال قبل تامین شد.

وی افزود: ماه اخیر در جلسه انجمن کتابخانه‌های استان که با حضور استاندار خرسان جنوبی برگزار شد، مقرر شد این پروژه و اعتبار مورد نیاز آن در لیست پیشنهادی مصوبات دور دوم سفر رئیس جمهور به استان قرار بگیرد.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی اظهار داشت: اجرای این پروژه نیاز به ۱۱۰ میلیارد تومان اعتبار دارد که امیدواریم در سفر رئیس جمهور به استان مصوب شود.

وی تصریح کرد: سالن‌های مطالعه خواهران و برادران، نمازخانه‌های مجزا، مخزن، بخش‌های مرجع، نشریات، نسخ خطی، ناشنوایان، روشندلان، کودکان، مرکز اسناد و آرشیو، اتاق علم، پژوهشگران، اینترنت، سالن جلسات، آمفی تئاتر، منابع دیداری و شنیداری و سالن‌های مطالعه اختصاصی در این پروژه دیده شده است.

حاجی در ادامه با اشاره به پروژه‌های دیگر نهاد کتابخانه‌های عمومی در استان گفت: در حال حاضر ۲۰ باب کتابخانه عمومی در سطح استان در دست احداث است که برای تکمیل نیاز به ۴۰ میلیارد تومان اعتبار دارد.

وی اظهار داشت: از این میزان ۲۵ میلیارد تومان برای ۱۹ کتابخانه در دست اجرا در شهرستان‌ها و ۱۵ میلیارد تومان برای کتابخانه مرکزی قاین برآورد شده است.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی تصریح کرد: در سفر دور دوم رئیس جمهور به خراسان جنوبی لیست این پروژه‌ها و اعتبار مورد نیاز آن در اختیار اعضا هیات دولت قرار خواهد گرفت.

وی عنوان کرد: کتابخانه در دست اجرای قاین اکنون ۵۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در سفر استاندار به این شهرستان نیز ۲ میلیارد تومان اعتبار به این پروژه اختصاص یافت.

حاجی ادامه داد: عملیات اجرایی کتابخانه عمومی مرکز قاین سال ۸۸ در زمینی به مساحت ۲ هزار و ۹۵۰ متر مربع آغاز شد و تاکنون برای این پروژه حدود چهار میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است.

وی کتابخانه مرکزی شهر قاین را بزرگترین پروژه فعلی استان دانست و گفت: احداث کتابخانه مرکزی قاین در سفر اول هیئت دولت نهم به شهرستان قاینات مصوب و در سال ۸۸ زمینی به مساحت چهار هزار متر مربع توسط خیران، شهرداری و شورای اسلامی شهر برای این پروژه تامین شد.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های خراسان جنوبی ادامه داد: سال ۸۹ عملیات اجرای این پروژه با زیربنای سه هزار و ۵۰۰ مترمربع آغاز شد و تاکنون به دلیل کمبود اعتبار به ۵۷ درصد پیشرفت رسیده است.

وی اعتبار مورد نیاز این پروژه را ۱۵ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: در سفر استاندار به این شهرستان که اخیرا انجام شده ۲ میلیارد تومان به این پروژه اختصاص یافت.

حاجی افزود: عملیات اجرایی کتابخانه عمومی مرکز فردوس سال ۹۶ در زمینی به مساحت هزار و ۵۰۰ متر مربع در ۲ طبقه آغاز شد که تاکنون برای این پروژه ۲۸ میلیارد ریال هزینه شده و با ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی برای تکمیل به ۵۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

وی اظهار داشت: عملیات اجرایی کتابخانه عمومی مرکز حاجی‌آباد زیرکوه نیز سال ۹۶ در زمینی به مساحت ۳۸۵ متر مربع در یک طبقه آغاز شد و اکنون با ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی برای تکمیل نیاز به ۳۵ میلیارد ریال اعتبار دارد.

وی افزود: همچنین بسیاری از پروژه‌های کتابخانه‌ها از جمله در امیرآباد، آرین‌شهر، آبیز، حاجی‌آباد، قهستان و سایر سال‌های قبل در استان راکد بودند که بعد از سفر رئیس جمهور به استان اعتبار اخذ و در حال تکمیل یا افتتاح هستند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی هم گفت: در دور نخست سفر رئیس جمهور به استان ۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای زیرساخت‌های فرهنگی اختصاص یافت که به زودی ۱۸ میلیارد تومان آن به صورت نقدی تخصیص می‌یابد.

علی فرخنده افزود: تخصیص مجموع اعتبار مصوب برای زیرساخت‌های فرهنگی استان سه ساله تعیین شده اما در سال نخست بیش از نیمی از آن به صورت نقدی در اختیار استان قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: این استان در زمینه زیرساخت‌های فرهنگی جزو استان‌های انتهای لیست است و این قصه‌ پر غصه‌ هنرمندان و مجموعه فرهنگی ما را رنج می‌دهد.

سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی در نوزدهم شهریور پارسال ۱۰۰ نوع مصوبه در پی داشت که از این تعداد ۸۰ مصوبه در زمینه عمرانی و زیرساختی و ۲۰ مصوبه در حوزه اقتصادی، تولیدی و اشتغالزایی بوده است.

بنابر اعلام مسوولان استان مبلغ ۱۱ هزار و ۷۲۵ میلیارد تومان اعتبار در قالب مصوبات سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی برای سه سال (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲) اختصاص یافته است.

نوشته و خبر نگار : مهدیه حسن پور دبیر سرویس فرهنگی و هنری و ا.حسن پور