به قلم مهدیه سعیدی کارشناس ارشد گردشگری
بوم گردی یا اکوتوریسم چیست؟
بنابر آخرین تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم (TIES : The International Ecotourism Society) در سال ۲۰۱۵ بوم گردی یا اکوتوریسم ” سفری است مسئولانه به جاذبه های طبیعی برای لذت بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن ( و همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر ) به طوری که حافظ زیست بوم بوده ، سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده، شامل آموزش بوده و در آن گردشگر و در فعالیت های سودآور اجتماعی-اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد.” در بوم گردی کلمه ی آموزش بسیار مورد تاکید قرار داشته، هم شامل مسافران و هم شامل مردم محلی می شود.
ارزش های بوم گردی و اکو توریسم
* اکو توریسم سبب دوستی فرهنگ ها و جوامع می شود
* اکوتوریسم به حفظ منابع و میراث طبیعی کمک می کند
* اکوتوریسم به پایداری و حفظ فرهنگ مردم منطقه کمک می کند
* اکوتوریسم به توسه پایدار کمک می کند
اقامتگاه بوم گردی چیست؟
اقامتگاه بوم گردی برای پذیرایی از بوم گردان ساخته می شوند. در این اقامتگاه ها سعی می شود تا کمترین آسیب به محیط وارد شود و مهمان نیز تا حدودی با فرهنگ جامعه میزبان آشنا شود.
این اقامتگاه ها بیشتر به واسطه افراد محلی اداره می شود تا در انتقال ویژگی های اجتماعی و فرهنگی موفق تر عمل کنند تزیینات و ساختار اقامتگاه های بوم گردی نیز تداعی کننده ویژگی های همان منطقه هستند و حتی غذاهای سرو شده در ان نیز از میان خوراک های محلی انتخاب می شود. اقامتگاه های بوم گردی صرفا جایی برای اقامت نیستند و همین موجب تمایز انها از هتل ها و مهمانسراها می شود. این اقامتگاه ها خود می توانند به عنوان جاذبه گردشگران را به سوی خود بکشانند . کسانی که می خواهند ساعاتی را دور از محل زندگی شان بگذرانند و در فرهنگ جامعه میزبان غرف شوند چیزهای جدید یادبگیرند و انرژی لازم برای ادامه فعالیت های شان را کسب کنند.
ویژگی های یک اقامتگاه بوم گردی
استفاده از مصالح ارگانیک، طراحی داخلی و خارجی بومی، مبلمان وتجهیزات سنتی و بومی، استفاده از انرژی های پاک، همسازی معماری اقامتگاه با اقلیم و محیط، مدیریت و بازیافت زباله و فاضلاب و ایجاد فضاهای مکمل مورد نیازگردشگران .ساختار مالکیت و مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه بومی این ساختار مشتمل بر مدیریت خانوادگی، سرمایه گذاری و مدیریت بومی، مشارکت و توانمندسازی جامعه محلی،اطلاع رسانی و راهنمایی گردشگران توسط اعضای اقامتگاه و آگاهی زیرساختهای گردشگری این زیرساختها شامل خدمات عمومی نظیرمسیردسترسی، جاده، برق، گاز و آب ،خدمات ارتباطی رادیویی، تلفن همراه، ثابت و اینترنت، خدمات امنیتی و انتظامی و خدمات و امکانات بهداشتی نظیرآب آشامیدنی، دستشویی و حمام و کیت کمکهای اولیه است.
انواع اقامتگاه بوم گردی
– اقامتگاههای بوم گردی الگو
– مناطق محافظت شده بوم گردی
– اقامتگاههای طبیعی و کمپ ها
– اقامتگاههای بوم گردی شهری و روستایی
– اقامتگاههای بوم گردی اجتماعی
اقامتگاه بوم گردی و تأثیر آن بر توسعه روستایی
از آنجا که توسعه روستایی براساس گردشگری روستایی و اقامتگاه های بومگردی در خط سیر بهره گیری از دانش بومی و با تکیه بر سنن مردم محلی صورت میپذیرد، اقامتگاه های بومگردی ضمن احترام به دانش بومی روستاییان )که نتیجه تجارب ارزنده آنان طی قرون متمادی است خدمات گردشگری را که تقریبا یک سویه در شهرها ایجاد میشد، به دل روستاها میبرد و به توسعه راستین آنها کمک میکند از سویی نیز، ملزومات برنامه ریزی، توسعه و مدیریت بومگردی عبارتاند از: مدیریت منابع پایدار و حفاظت از مناطق طبیعی.
توسعه پایدار در امر بومگردی مستلزم آن است که منابع طبیعی، فرهنگی و دیگر منابع حفظ شوند تا بدون قربانی کردن نیازهای آتی، منافع جامعه محلی را تأمین کنند
تأمین علایق و نیازهای ساکنین محلی، رضایت گردشگران و حفظ ارزشهای محیط طبیعی و فرهنگی، به توسعه پایدار گردشگری کمک کرد. اقامتگاه های بومگردی برای توسعه پایدار جامعه اهمیت دارند، هرچند عملکرد مالی و تأثیر اجتماعی و زیست محیطی این اقامتگاه ها به اندازه تفاوت در میان خودشان، متفاوت هستند. براساس دستورالعملهای اقامتگاههای بومگردی بین المللی، یک اقامتگاه بومگردی باید معیارهای زیر را داشته باشد، که اصول کلیدی اقامتگاه های بومگردی هستند حفظ محیط اطراف، هم طبیعی و هم فرهنگی؛- داشتن کمترین تأثیر بر محیط طبیعی اطراف هنگام احداث؛-تناسب داشتن با بستر فیزیکی و فرهنگی منطقه از طریق توجه دقیق به شکل، چشمانداز و رنگ، و همچنین استفاده از معماری بومی؛- استفاده از روشهای نوین و پایدار ابزارهای تهیه آب و کاهش مصرف آب؛- داشتن مدیریت دقیق برای دفع پسماند خشک و فاضالب؛- پاسخ به نیاز به انرژی از طریق طراحی منفعل و ترکیب آنها با نسخه های مدرن آنها برای دوام بیشتر؛- تالش برای کار مشترک با اجتماع محلی؛- ارائه ی پیشنهاد برنامه های توضیحی برای آموزش هم به کارکنانشان و هم توریستها در مورد محیط طبیعی و فرهنگی اطراف؛- مشارکت با توسعهی محلی موجود از طریق برنامه های پژوهشی.
هدف اصلی از ایجاد و توسعه اقامتگاه های بوم گردی دارای هویت و ساختار بومی ، رسیدن به توسعه ی پایدار
روستایی با ساماندهی و ارائه خدمات به گردشگران و طبیعت گردان است. اقامتگاه های بوم گردی فقط جنبه اقامتی ندارند؛ در آنها فعالیت های مختلفی همچون ارائه غذا و نوشیدنی بومی، ساخت ، آموزش و فروش صنایع دستی محلی، اجرای نمایش و موسیقی سنتی، برگزاری رویدادهای بومی و تورها و فعالیت های بوم گردی انجام می شود .
پیشنهاداتی در خصوص بهبود کیفیت اقامتگاه های بوم گردی
- آموزش اصول و راهکارهای حفاظت از محیط زیست روستا برای صاحبان اقامتگاه های بوم گردی
- افزایش سطح آگاهی اجتماعی و فرهنگی مردم در تشویق ایجاد اقامتگاه بومی در جهت ایجاد نگرش مثبت به طرحهای گردشگری پایدار و حفظ آداب و رسوم و فرهنگ منطقه
- ارائه آموزش هایی در خصوص آسیب پذیری محیط روستا به صاحبان اقامتگاه ها و حفاظت از آن
- بررسی اثرات اقامتگاه بر جامعه و محلی روستا و اقدام در راستای کاهش پیامدهای نامطلوب زیست محیطی
- سرمایه گذاری و توانمندسازی مدیران دستگاه های مرتبط با محیط زیست در جهت تعامل با روستاهای دارای اقامتگاه بوم گردی
- ترویج فرهنگ عدم استفاده از ظروف یکبار مصرف و تجزیه ناپذیر در راستای حفاظت از طبیعت در بین کارکنان اقامتگا هها.
- ایجاد طرح جامع گردشگری برای توسعه ساخت اقامتگاه بومی و برنامه ریزی شهری در این خصوص به منظور فرصتی در ایجاد گردشگری پایدار
دیدگاه ها برای این نوشته بسته شده است.