جنوب خراسان بزرگ و بعد از تاسیس استان خراسان جنوبی به لحاظ زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی کم‌برخوردار بوده به طوری که تا چند سال قبل مردم شهرستان‌های مختلف استان برای بسیاری از امور تشخیصی و درمانی بناچار باید به بیرجند یا استان‌های همجوار می‌رفتند.

مراکز اورژانس تا بخش‌های درمانی از تخت‌های استاندارد و امکانات تشخیصی لازم برخوردار نبود و بیماران همواره نسبت به نحوه خدمات‌دهی اعتراض داشتند.

بدون تردید یکی از اقدامات شاخص و ماندگار دولت‌های یازدهم و دوازدهم ارتقای شاخص‌های کمی و کیفی حوزه بهداشت و درمان به ویژه در مناطق کمتر برخوردار مانند خراسان جنوبی بوده که در هشت سال گذشته با احداث مراکز بهداشتی و درمانی و خرید تجهیزات لازم زمینه افزایش دسترسی عادلانه مردم به خدمات سلامت و رضایت‌مندی عمومی را فراهم کرده است.

اگرچه افزایش کمی و کیفی خدمات درمانی در همه دوران‌ها و برای عموم مردم کاربرد دارد اما زیرساخت‌هایی که در حوزه سلامت خراسان جنوبی فراهم شد از اسفند ۹۸ با شیوع ویروس کرونا نمود عینی و بیشتری پیدا کرد.

کرونا به عنوان ویروس همه‌گیر که تاکنون چهار خیز نفس‌گیر داشته به مراتب اهمیت وجود تجهیزات بیمارستانی و پزشکی را دوچندان کرد و به گفته پزشکان متخصص و پرستاران اگر بیمارستان‌های جدید، تخت‌ها و وسایل تشخیصی وجود نداشت در ماه‌های اولیه شیوع بیماری با آسیب‌ها و تلفات به مراتب بیشتری روبه‌رو می‌شدیم.

مدیریت بحران در حوزه درمان در این مدت خود را نشان داد و تلنگری برای روزهایی شد که ممکن است باز هم تجربه کنیم از این رو عدالت درمانی در کنار توجه به تربیت نیروی انسانی مجرب و وجود تجهیزات مورد نیاز محقق می‌شود و بهداشت و درمان در خراسان جنوبی روند رو به رشدی را در این زمینه دنبال می‌کند.

استان خراسان جنوبی در یک سال و نیم گذشته نیز مورد توجه ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت و علاوه بر کمک به تامین اعتبارات و تجهیزات لازم بارها شاهد سفر وزیر و معاونان و مدیران این وزارتخانه در حوزه‌های مختلف به استان بودیم.

۶۴ پروژه بهداشتی و درمانی خراسان جنوبی آذر ۹۹ در قالب یازدهمین آیین پویش ملی «ره سلامت» با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این استان به بهره‌برداری رسید و افتخار دیگری در شرایط تحریم و کرونا ثبت شد.

علاوه بر افتتاح ۶۴ پروژه بهداشتی و درمانی این استان در سفر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به بیرجند که در موج سوم کرونا بود، اعلام شد ۶۰ پروژه عمرانی دیگر با ۴۳ هزار متر مربع زیربنا در دست اجرا است و تا پایان دولت به بهره‌برداری می‌رسد.

نکته دیگر درباره توسعه زیرساخت‌های سلامت در استان مرزی و پهناور خراسان جنوبی اینکه این خدمات در سراسر استان توزیع شده است و اغلب شهرستان‌های خراسان جنوبی از افتتاح رسمی پروژه‌های ساختمانی و تجهیزاتی بهره‌مند شده‌اند.

تعداد بیمارستان‌های استان خراسان جنوبی از هشت مورد در سال ۹۲ به ۱۴ بیمارستان در حال حاضر رسیده و تخت‌های بیمارستانی در حال افزایش است که ثمرات آن در حوزه‌های مختلف به‌ویژه درمان بیماران کرونایی مشهود بوده است.

تخت‌های بیمارستانی که به داد مردم رسید

افزایش تخت‌های بیمارستانی و آی سی یو در هشت سال گذشته یکی از اقدامات شاخص حوزه سلامت در خراسان جنوبی بوده است که به تعبیر رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این بحران کرونا به داد مردم رسید.

محمد دهقانی فیروزآبادی گفت: تعداد تخت‌های بیمارستانی فعال در استان از ۷۵۵ تخت در سال ۹۲ به بیش از هزار و ۲۰۸ تخت در سال جاری رسیده و هنوز در حال افزایش است.

وی افزود: اولین بیمار کرونایی استان دوم اسفند ۹۸ در بیمارستان بستری شد و ۱۴ اسفند ماه آزمایشگاه ویروس‌شناسی استان را راه‌اندازی کردیم که با تایید انستیتو پاستور نمونه‌گیری از ۳۰ مورد آغاز شد و آبان پارسال تا ۵۰۰ مورد به صورت تقریبا شبانه‌روزی افزایش یافت.

رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار داشت: البته با شروع بیماری کووید ۱۹ و در بهمن ۹۸ که هشدارها در ارتباط با شیوع ویروس کرونا آغاز شد، تمهیدات لازم را در تمامی شهرستان‌ها و ۱۴ بیمارستان زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی فراهم کردیم.

وی گفت: در این مدت ۴۴۱ تخت بیمارستانی عادی و ۶۴ تخت ویژه در همه بیمارستان‌ها آماده شد همچنین چهار بیمارستان در شهرستان‌های بیرجند با ۱۸۳ تخت و در شهرستان‌های فردوس، قاینات و طبس با ۳۴۹ تخت به عنوان بیمارستان مرجع اصلی آماده شد.

دهقانی با بیان اینکه در حوزه بهداشت نیز ۱۵ مرکز کووید ۱۹ در استان طراحی شد گفت: ۱۰۳ مرکز جامع سلامت، ۷۱ پایگاه و ۳۱۴ خانه بهداشت در راستای مبارزه با کرونا در استان ارائه خدمت کردند.

وی تصریح کرد: بیماران مبتلا به ویروس کرونا ۱۴۱ نفر در اسفند ۹۸ بودند که این تعداد در آبان سال بعد و در اوج خیز سوم کرونا به بیش از ۶ هزار و ۳۸۲ نفر رسید که اگر زیرساخت‌های لازم از قبل فراهم نشده بود، با مشکلات جدی برای پذیرش بیماران روبه‌رو می‌شدیم.

رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند افزود: ۲ اورژانس هوایی در بیرجند و طبس داریم که پهنه وسیعی را پوشش می‌دهند، همچنین ۷۹ پایگاه اورژانس داریم که در وسعت زیاد استان در حال خدمت‌رسانی هستند.

وی بیان کرد: تنها شهرستانی که ساختمان مناسبی برای بیمارستان نداریم، زیرکوه است که اکنون در درمانگاه و با سه نفر متخصص خدمات ارائه می‌شود و این شهرستان ۴۲ هزار نفر جمعیت دارد که امیدواریم بیمارستان شهرستان مرزی زیرکوه در آینده نزدیک ساخته شود.

دهقانی از ۶۰ پروژه عمرانی در دست اجرا با ۴۳ هزار متر مربع زیربنا خبر داد و گفت: بسیاری از این پروژه‌ها تا پایان دولت قابلیت بهره‌برداری را دارد.

وی اضافه کرد: ۱۲ مرکز جامع سلامت استان خدمات شبانه‌روزی ارائه می‌دهند و اعتبارات استانی ۶۵ درصد افزایش یافته است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: با بهره‌برداری از پروژه‌های عمرانی در سال گذشته ۱۴ هزار و ۴۹۰ متر مربع با اعتبار ۱۱۲ میلیارد تومان به زیربنای مراکز بهداشتی و درمانی استان افزوده شد که ۱۰ میلیارد تومان کمک خیرین بوده است.

تامین تجهیزات پزشکی و بیمارستانی

علاوه بر اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌های ساختمانی، تامین تجهیزات لازم برای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اقدام شاخص دیگری بوده که با حمایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یک سال اخیر انجام شده است.

استاندار خراسان جنوبی بهمن سال گذشته گفت: امروز شاهد هستیم که در دوره یک ساله شیوع ویروس کرونا و شرایط تحریم حدود ۷۰ میلیارد تومان تجهیزات پزشکی وارد این استان شده است.

حمید ملانوری در آیین تجلیل از شهدای مدافع سلامت خراسان جنوبی که همزمان با پنجمین روز دهه فجر برگزار شد، افزود: دهه فجر امسال نیز حدود هشت میلیارد تومان تجهیزات به استان آمده و همه اینها زیر فشارها و تحریم اقتصادی تامین شده و در اختیار مردم قرار گرفته است.

وی اظهار داشت: روزهای نخست شیوع ویروس کرونا نگران دستگاه اکسیژن‌ساز و تامین ماسک و مواد ضدعفونی بودیم که امروز این نگرانی با همکاری سریع مردم، دولت، دستگاه‌های اجرایی، بنگاه‌های اقتصادی و نهادها رفع شده است.

تامین دستگاه‌های سی تی اسکن یکی از این اقدامات بوده است که رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این باره گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته در یک سال گذشته دستگاه سی تی اسکن برای بیمارستان‌های شهید چمران فردوس، مصطفی خمینی طبس، شهید آتشدست نهبندان و بیمارستان ولی‌عصر (عج) بیرجند تامین شده که با توانایی تصویربرداری رزولوشن بالا از ریه جزو دستگاه‌های مهم و حیاتی در تشخیص بیماران کرونا است.

دهقانی افزود: همچنین دچار مشکل تامین اکسیژن شده بودیم که با تامین دستگاه‌های اکسیژن‌ساز برای بیمارستان‌های استان این مشکل تا حدود زیادی رفع شد.

وی بیان کرد: هفت دستگاه آمبولانس جدید تحویل استان شده و طرح توسعه اوررژانس شفا بشرویه نیز آماده بهره‌برداری است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند افزود: در حال حاضر ۱۴ بیمارستان، هزار و ۴۵۶ تخت ثابت، ۹ دانشکده، ۵۹ کد رشته، سه هزار و ۷۳۰ دانشجو، ۳۰۰ عضو هیات علمی و ۲۴ رشته در تحصیلات تکمیلی زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی بیرجند هستند.

افزایش کادر درمان در دوران کرونا

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نیز تامین نیروی انسانی مورد نیاز برای درمان بیماران کرونایی را از اقدامات انجام شده در یک سال گذشته عنوان کرد و گفت: از ابتدای شیوع ویروس کرونا تاکنون ۱۶۰ پرستار به مجموعه کادر درمان بیمارستان‌های خراسان جنوبی اضافه شدند به طوری که در حال حاضر هیچ نیروی منتظر طرح پرستاری در استان وجود ندارد.

جلال احمدی افزود: ۱۱۰ پرستار تمدید طرح، ۱۸ نفر استخدام پیمانی و ۳۰ کمک پرستار مشغول ارائه خدمت در بیمارستان‌ها شده‌اند.

وی گفت: در حوزه پزشک و نیروی پرستار در خراسان جنوبی کمبود نسبی احساس می‌شود زیرا فقط متخصصان داخلی و عفونی در بخش‌های کرونایی فعالیت می‌کنند و با اینکه تعدادی از این پزشکان بیماری زمینه‌ای دارند اما در روند درمان بیماران هیچ کوتاهی صورت نگرفته است.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار داشت: ۱۶ ماه از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد و کادر درمان در چهار موج بیماری که پشت سر گذاشته‌ایم و با توجه به اینکه تعداد کادر درمان مطلوب نیست همچنان پای کار هستند.

وی به اقدامات انجام شده برای تجهیز بیمارستان‌های استان در یک سال گذشته اشاره کرد و افزود: حدود ۱۰۰ میلیارد تومان در این مدت لوازم و تجهیزات بیمارستانی خریداری و تحویل بیمارستان‌های خراسان جنوبی شده است که ۱۰ درصد را دانشگاه علوم پزشکی هزینه کرده و بقیه به صورت رایگان از وزارتخانه دریافت شد.

احمدی بیان کرد: ۳۵۷ تخت عادی و ۹۴ تخت ویژه را به بیماران کرونایی اختصاص داده‌ایم و این ظرفیت وجود دارد که اگر تعداد بیماران افزایش یابد تعداد تخت‌ها را بیشتر کنیم لذا در چهار موج کرونا دچار کمبود تخت نشدیم.

وی گفت: در موج‌های قبلی مجبور شدیم از بیمارستان‌های دیگر به دلیل کمبود اکسیژن کمک بگیریم و با تلاش‌هایی که انجام شد، به جز شهرستان سرایان که به زودی دستگاه آن نصب می‌شود همه بیمارستان‌های ما اکسیژن‌ساز دارند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند افزود: ظرفیت اکسیژن بیمارستان‌ها تقویت و باعث شد مجبور نشویم بیمارستان‌های دیگر را به درمان بیماران کرونایی اختصاص دهیم و مردم با خیال راحت برای درمان خود مراجعه کنند.

وی بیان کرد: تجهیزاتی از جمله پنج دستگاه سی تی اسکن پیشرفته برای بیمارستان‌های استان در یک سال خریداری شد و تعداد دستگاه‌های سی تی اسکن در استان به هفت مورد رسید که برای درمان و تشخیص بیماری کووید ۱۹ نقش ویژه‌ای دارد.

احمدی گفت: همچنین دستگاه‌های دیگر مثل سونوگرافی و ونتیلاتور خریداری و در بیمارستان‌ها توزیع شد و ظرفیت تخت‌های آی سی یو خیلی خوب افزایش یافت که باعث شد در پیک چهارم دچار کمبود تخت ویژه برای بیماران نشویم.

چهار سفر وزیر و معاون وزیر بهداشت به خراسان جنوبی

اما در ادامه این گزارش معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند سفر مسوولان عالی وزارت بهداشت در یک سال اخیر را نشانه توجه ویژه به حوزه بهداشت و درمان این استان دانست و گفت: از ابتدای شیوع ویروس کرونا تاکنون یک نوبت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سه بار معاون درمان وزیر بهداشت از مراکز درمانی استان بازدید و از نزدیک روند درمان بیماران کرونایی را بررسی کردند که مطابق تایید معاونت درمان وزارت متبوع، استان خراسان جنوبی در مدیریت بیماری کرونا موفق عمل کرده است.

کامبیز مهدی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: از ابتدای شیوع کرونا هیچ زمان با کمبود تخت بیمارستان مواجه نشدیم و همه بیماران خدمات مورد نیاز را در بیمارستان و بدون تاخیر دریافت کردند.

وی اظهار داشت: همچنین در اوج خیزهای بیماری باز هم خدمات معمول در بیمارستان‌ها تعطیل نشد و برخلاف برخی مناطق کشور که برای بستری و درمان بیماران کرونایی مجبور به لغو سایر خدمات بودند در این استان تمامی خدمات در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به روال قبل ادامه یافت.

وی از تجهیز ۱۰۰ میلیارد تومانی مراکز درمانی استان در این مدت خبر داد و گفت: سهم استانی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان بوده و بقیه مبالغ با پیگیری‌های انجام شده به صورت رایگان از وزارتخانه تامین شده است.

رییس مرکز بهداشت استان خراسان جنوبی بیان کرد: از ابتدای شیوع ویروس کرونا در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند ستاد مربوط به پیشگیری و کنترل بیماری تشکیل شد و به طور مداوم وضعیت بیماری در سطح استان مدیریت شده است.

وی گفت: آماده‌سازی و تجهیز پنج بیمارستان استان به عنوان بیمارستان مرجع اصلی کرونا شامل بیمارستان‌های ولی‌عصر (عج) بیرجند، شهدای قاین، شهید مصطفی خمینی طبس، حضرت رسول (ص) فردوس و شهید آتشدست نهبندان از مهمترین اقداماتی بود که در تجهیز بیمارستان‌های استان صورت گرفت.

مهدی‌زاده راه‌اندازی آزمایشگاه ویروس‌شناسی دانشگاه در کمتر از ۱۰ روز، افزایش پنج دستگاه سی تی اسکن به مراکز درمانی استان (بیمارستان‌های ولی‌عصر بیرجند، شهید مصطفی خمینی طبس، شهید چمران فردوس، شهدای قاین و شهید آتشدست نهبندان) و افزایش ۱۰ دستگاه اکو سونو به مراکز درمانی استان را از دیگر اقدامات بیان کرد.

وی اظهار داشت: ظرفیت دستگاه‌های اکسیژن‌ساز مراکز درمانی استان در این مدت ۲.۵ برابر شد که قبل از کرونا سه هزار و ۷۹۰ لیتر بر دقیقه و در حال حاضر هفت هزار و ۵۹۰ لیتر بر دقیقه است.

وی از افزایش ۶۰ تخت ویژه آی‌ سی‌ یو در مراکز درمانی کل استان از ابتدای شیوع کرونا خبر داد و گفت: اختصاص ۸۶ تخت ویژه و ۳۶ تخت عادی به بیماران کرونا مثبت در مراکز درمانی استان از دیگر اقدامات بوده است.

اولین مورد ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در خراسان جنوبی اوایل اسفند ۹۸ در پی همه‌گیری جهانی ویروس کرونا اعلام شد و پس از گذر خیزهای اول و دوم بیماری در فروردین و تیر ۹۹، روند بیماری بار دیگر در مهر سال گذشته صعودی شد که این روند تا آبان و آذر ماه ادامه یافت به طوری که آمار مبتلایان روزانه (۲۴ ساعت) سه رقمی و فوتی‌های کرونا در این استان دورقمی شد.

نمودار شناسایی بیماران مبتلا به کرونا و بستری بیماران کرونایی در موج چهارم کرونا از اوایل هفته دوم فروردین امسال در خراسان جنوبی صعودی شد به طوری که اواخر فروردین ماه هفت شهرستان این استان در وضعیت قرمز (خیلی پرخطر) قرار گرفت.

براساس آخرین رنگ‌بندی شهرستان‌ها از هشتم خرداد که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد، تعداد مناطق نارنجی خراسان جنوبی نسبت به هفته قبل کاهش یافت و به چهار شهرستان رسید.

بر این اساس شهرستان‌های بیرجند، قاینات، فردوس و بشرویه در وضعیت نارنجی (پرخطر) و شهرستان‌های طبس، نهبندان، سربیشه، زیرکوه، درمیان، خوسف و سرایان در وضعیت زرد (متوسط خطر) قرار دارند.

دانشگاه علوم پزشکی بیرجند ۱۱ شهرستان استان خراسان جنوبی را زیر پوشش دارد.