دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند  اکنون متولی بهداشت و درمان خراسان جنوبی است، سال ۱۳۶۴ به‌صورت وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد راه‌اندازی و سال ۱۳۶۵ دانشکده مستقل شد، این مجموعه که سال ۱۳۷۲ به صورت دانشگاه درآمد ابتدا با ۵۰ دانشجوی پزشکی و ۳۰ دانشجوی پرستاری فعالیت خود را آغاز کرد.

با گذشت بیش از سه دهه در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند متشکل از هشت دانشکده و یک آموزشکده (فوریت‌های پزشکی) دارای ۲ هزار و ۷۵۷ دانشجو در ۳۵ رشته تحصیلی مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای حرفه‌ای است و ۱۹۷ عضو هیات علمی دارد.

توسعه فراگیر خدمات بهداشتی و درمانی در خراسان جنوبی

خراسان جنوبی در مجاورت کشور افغانستان که در سال‌های نه چندان دور به دلیل کمبود تجهیزات و امکانات بهداشتی و درمانی جزو استان‌های رده پایین کشور بود اکنون با توزیع خدمات بهداشتی و درمانی در سراسر استان نسبت به قبل چهره کاملا متفاوتی پیدا کرده به گونه‌ای که مردم در دورترین نقاط شهری، روستایی و مرزی از این خدمات برخوردار هستند.

ارائه این خدمات از طریق توسعه مراکز درمانی و بهداشتی میسر شده به طوری که ۵۵۰ هزار متر مربع فضای درمانی و بهداشتی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون در خراسان جنوبی به ارزش تقریبی ۱۵ هزار میلیارد تومان احداث شده است و کاربرد این توسعه فیزیکی از جمله در دوران شیوع کرونا خود را نشان داد.

روندی که ادامه دارد و به گفته معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی بیرجند حدود ۱۴۰ هزار متر مربع فضای فیزیکی جدید در قالب ۹۳ پروژه عمرانی حوزه سلامت در حال اجرا است.

حسین دهقانی گفت: در ۱۸ ماه گذشته ۵۳ پروژه بهداشتی و درمانی به متراژ بیش از ۲۴ هزار متر مربع و ارزش ریالی ۲ هزار میلیارد ریال در استان تکمیل و بهره‌برداری شده است.

وی افزود: با تکمیل این پروژه‌ها ۹۴ تخت به سرانه تخت‌های درمانی خراسان جنوبی اضافه شده است و افزایش ۸۷۳ تخت فعال بیمارستانی استان را با تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های مصوب بیمارستانی و در حال اجرای دانشگاه شاهد خواهیم بود.

معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تصریح کرد: با بهره‌برداری از پروژه‌های مصوب بیمارستانی دانشگاه شاخص تخت فعال به هزار نفر جمعیت استان ضمن افزایش ۷۲ درصدی به شاخص ۲.۵۳ خواهد رسید که از متوسط کشوری آن ۰.۷۶ واحد بالاتر خواهد بود.

بهره‌مندی بیش از ۸۵۹ هزار نفر از خدمات مراکز بهداشتی

آن طور که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند آمار می‌دهد اکنون ۸۵۹ هزار و ۱۶۶ نفر در خراسان جنوبی تحت پوشش مراکز بهداشتی قرار دارند.

مجید شایسته افزود: ۳۲۳ خانه بهداشت در شهرستان‌های استان به مردم این مناطق خدمات بهداشتی و درمانی ارایه می‌کنند.

توسعه فراگیر خدمات بهداشتی و درمانی در خراسان جنوبی

وی به وجود ۷۰ پایگاه سلامت، ۴۳ مرکز خدمات جامع سلامت شهری و ۶۰ مرکز خدمات جامع روستایی در این استان اشاره کرد که به جمعیت شهرهای مذکور خدمات می‌دهند و موجب امنیت روانی مردم شده‌اند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: ۳۸ خانه بهداشت روستایی، ۲۵ پایگاه سلامت شهری، ۹ مرکز خدمات جامع شهری و ۱۰ مرکز جامع خدمات روستایی در مرکز استان فعالیت دارند.

به گفته وی تا قبل از سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ ارایه خدمات درمانی در روستاهای منطقه جنوب خراسان در قالب تیم‌های سیار انجام می‌شد اما اکنون نظام بهداشت روستایی فعال است.

شایسته ادامه داد: برای کمک به ارایه خدمات درمانی بعد از انقلاب اسلامی طرح‌های مختلفی از قبیل تربیت بهدار، سپاه بهداشت، بهدار روستا، سلسله و رضاییه با هدف دسترسی مردم به نیازهای اولیه بهداشتی اجرا شده است.

وی گفت: در نظام شبکه بهداشت و درمان اصول و ضوابطی برای گسترش واحدهای بهداشتی درمانی و ارائه خدمات مدنظر قرار دارد که از همان آغاز تاکنون هنوز مورد استفاده بوده است.

کاهش آمار مرگ و میر نوزادان و کودکان

اما به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند شاخص مرگ و میر مادران از شاخص های مهم ارتقای حوزه سلامت است که دهه ۷۰ در کشور حدود ۵۰ و قبل از آن وضعیت بدتر هم بوده و الان در کشور (بدون در نظر گرفتن مرگ و میر ناشی از بیماری کووید۱۹ در۲ سال گذشته) ۲۵ است.

سید محمد موسوی میرزایی یادآور شد: این آمار در استان ما هم با کمی افت و خیز در بعضی سال‌ها تقریبا با میانگین کشوری معادل بوده است.

نوشته و خبرنگار : دکتر  ا . زارعی دبیر سرویس پزشکی و سلامت و ا حسن پور