سید رضا سرفرازی  در نهمین جلسه ستاد احیا و مرمت قنوات استان خراسان جنوبی اظهار کرد: ۴۰ هزار رشته قنات در کشور داریم که چهار تا ۶ هزار متر مکعب آب از این قنوات استحصال می‌شود.

وی ادامه داد : این میزان آب استحصالی از قنوات نسبت به آب‌های سطحی شاید عدد قابل توجهی نباشد اما برای بهره برداران در استان‌های کویری اهمیت آن محسوس است.

مدیرکل دفتر امور آب وزارت جهادکشاورزی یادآور شد: دیگر مزایای قنوات، ماندگاری کانون‌های جمعیتی است و امنیت را رقم می‌زند لذا اهمیت آن را بیش از پیش نشان می‌دهد.

وی عنوان کرد: با این وجود ۹۷ درصد منابع اعتباری سرفصل آب در حوزه آب‌های سطحی هزینه می‌شود و به منابع آب زیر زمینی به خصوص قنوات کمتر توجه شده‌است.

سرفرازی یادآور شد: این در حالی است که ۱۱ رشته قنات در سطح کشور ثبت یونسکو شده لذا توجه بیشتری را در بحث تامین اعتبار می‌طلبد.

وی با بیان اینکه ۲۶ هزار کیلومتر  قنات در کشور نیازمند بازسازی بوده گفت: ۳۰ همت برای تکمیل قنوات مورد نیاز است که در توان دولت نیست و باید از محل‌های دیگر کمک کرد تا شاهد پایداری قنوات باشیم.

مدیرکل دفتر امور آب وزارت جهادکشاورزی افزود : ۲ هزار قنات شناسایی شده تا در اقدام مشترک بتوان احیا و مرمت کرد و طرح آبخیز تا جالیز از همین منظر شکل گرفت.

وی با اشاره به اینکه شروع این طرح از خراسان جنوبی بوده ادامه داد: اطلاعات قنوات در اختیار بسیج سازندگی و قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) قرار گرفته تا با اعتبارات محرومیت زدایی بتوان قنوات را احیا کرد.

سرفرازی گفت: سال گذشته ۱۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبارات محرومیت زدایی لحاظ شده بود که مقرر شد ۴۰ هزار میلیارد ریال آن به احیای قنوات اختصاص یافت اما به علت تخصیص این اعتبار برای تامین آب شرب برنامه پیش بینی شده محقق نشد .

وی با اشاره به بازدیدهایی که روز گذشته از قنوات شهرستان فردوس و اجرای طرح آبخیز تا جالیز داشته عنوان کرد:این طرح ۱۴ رشته قنوات را در برمی‌گیرد که اعتبارات خوبی در تفاهم نامه سه جانبه بین منابع طبیعی،استانداری و جهادکشاورزی به آن تخصیص یافته است.

مدیرکل دفتر امور آب وزارت جهادکشاورزی افزود: احداث سازه‌های آبخیزداری، استخر ذخیره آب ، آبیاری تحت فشار و احداث گلخانه در پایاب اراضی هدفگذاری شده تا شاهد بهره وری آب باشیم.

وی یادآور شد: طرح اولیه برای اولین بار در کشور از سال ۹۶ در شهرستان فردوس شروع شده که پیشرفت خوبی تاکنون داشته و امید است با تأمین اعتبارات به موقع به بهره برداری برسد.

سرفرازی گفت: خراسان جنوبی از استان‌های شاخص در بحث تعدد قنوات بوده که فعالیت خوبی برای احیای این قنات‌ها انجام، ستاد احیای قنوات به دستور رئیس جمهور شهید تشکیل و تاکنون تصمیمات تاثیرگذاری در این ستاد گرفته شده که الگوی دیگر استان‌های قنات خیز می‌تواند باشد.

وی گفت: قنات‌های بارزی در خراسان جنوبی وجود دارد که باید با استفاده از اعتبارات آبخیز داری، اعتبارات ملی و استانی احیا و مرمت شود که البته مشارکت بهره برداران در این امر حائز اهمیت است.

مدیرکل دفتر امور آب وزارت جهادکشاورزی افزود: ۴۲ هزار میلیارد ریال در استان خراسان جنوبی برای احیا و مرمت قنوات نیاز است اما امسال ۷۰۰ میلیارد ریال تخصیص یافته که با این روند تا ۶۰ سال دیگر هم نمی‌توان به تکمیل طرح‌ها امیدوار بود.

وی ادامه داد: استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تامین برق چاه ها نیز ایده ای از خراسان جنوبی که کار ارزشمندی است که با اعطای تسهیلات می‌توان آنرا عملیاتی کرد و به دیگر نقاط کشور تعمیم داد.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: پنج هزار کیلومتر طول قنوات استان است و این می طلبد که روند تخصیص اعتبارات سرعت گیرد تا بتوان بحث احیای قنوات را به شتاب بیشتری دنبال کنیم.

محمد حسین اکبری افزود: امسال بارندگی‌های خوبی در استان شاهد بود اما آسیب‌هایی به قنوات وارد شده که با برنامه ریزی صورت گرفته عملیات بازگشایی انجام شده است.

وی عضویت قنوات در صندوق حمایت از بخش کشاورزی را ضروری دانست تا در مواقع اضطرار بتوان از اعتبارات این صندوق برای احیا و مرمت استفاده کرد.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی همچنین عنوان کرد: ۲.۵ همت اعتبار برای نصب پنل خورشیدی در چاه‌های کشاورزی خراسان جنوبی تامین شد.

وی افزود:اجرای طرح پنل های خورشیدی در چاه های کشاورزی مشروط به مشارکت بهره برداران است و از طریق تسهیلات تامین اعتبار خواهد شد.

مدیر آب،خاک ،فنی،و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم با اشاره به آموزش ۴۰۰ مقنی در سطح استان گفت: در هر شهرستان مقنی معتمد داریم و
شناسنامه تمامی قنات استان با هفت هزار و ۴۰ رشته تهیه شده‌است.

اکبر محمدی افزود:انجمن صنفی کارفرمایی مقنیان در استان تشکیل شده و برگزاری دوره آموزشی و کارگاه قنات با استفاده از توان مدیران آب و خاک از دیگر اقدامات در راستای بهره وری بیشتر قنوات بوده‌است.

وی با تاکید بر لزوم افزایش اعتبارات قنوات استان اظهار کرد: به دلیلی اینکه خراسان جنوبی رتبه اول قنات کشور را دارد انتظار می‌رود که در بحث اعتبارات استان ویژه تر دیده شود.

وی یادآور شد: سال گذشته ۱۰۹ رشته قنات به صورت دیون احیا و بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال عملیات عمرانی انجام شده که باید از محل اعتبارات سال جاری پرداخت شود.

مدیر آب،خاک ،فنی،و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به این‌که ۳۵۳ رشته در جریان سیل امسال آسیب دیده یادآور شد: بیش از ۱۰۰ رشته قنات مسدود شد که با مشارکت مردم و همکاری سازمان بسیج سازندگی توانستیم قنوات را رفع انسداد کنیم .

وی تخصیص ۱۰۰ درصد اعتبارات قنوات را از مصوبات استانی برشمرد و ادامه داد: ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب استان از قنوات تامین می‌شود که با کیفیت و شیرین است.

محمدی گفت: از ۵۰ سال گذشته که مساله برداشت از چاه و فرونشست زمین نبود تمام آب شرب ، کشاورزی و دام از قنوات تامین می‌شد و تا ۵۰ سال آینده هم نجات دهنده کانون‌های جمعیتی خواهد بود لذا قنات باید ویژه دیده شود.

وی ادامه داد: تمام پروژه‌های کشاورزی با کنترل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است لذا سازه‌های آبخیزداری را در مکان‌هایی اجرا می‌کنند که منجر به افزایش آبدهی قنوات شود.

نوشته و خبر نگار :حامد عارفی نیا و ا.حسن پور