اسدالله حاتمی در جلسه ستاد احیا و مدیریت تالاب کجی نمکزار نهبندان که به ریاست معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی برگزار شد افزود: هدف از اجرای این برنامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیر قابل جبران تالاب‌ است که از سال گذشته به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

وی گفت: با توجه به تدوین و تصویب برنامه مدیریت جامع تالاب کجی در شورای برنامه‌ریزی استان و ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی لازم است اقدامات اجرایی ابلاغی در دستور کار تمامی دستگاه‌ها و گزارش اقدامات در اختیار ستاد استانی برای انعکاس به ستاد ملی قرار گیرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: جهاد کشاورزی با اجرای سامانه‌های آبیاری نوین در مناطق اطراف تالاب به مدیریت منابع آبی و تامین حقابه آن کمک کرده است.

وی گفت: شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی هم با نصب کنتورهای هوشمند روی چاه‌های کشاورزی، مدیریت منابع آبی را در دستور کار قرار داده که منجر به تعدیل برداشت آب شده است.

حاتمی با اشاره به اینکه تاکنون ۲ طرح مطالعاتی برای احیا و مدیریت تالاب کجی در استان تهیه و تصویب شده است افزود: هزار و ۵۰ میلیارد ریال اعتبار در سند توسعه نهبندان برای احیا و مدیریت تالاب کجی نمکزار تصویب شده است که این اعتبارات باید از سوی دستگاه‌های مرتبط پیگیری شود تا بتوان برنامه‌های احیا و مدیریت تالاب را عملیاتی کرد.

وی گفت: از سال ۱۳۹۱ تاکنون از محل اعتبارات ملی حدود ۶۰ میلیارد ریال برای اجرای پروژه های مختلف در تالاب کجی هزینه شده است و سال گذشته ۱۴ میلیارد ریال به حوزه‌های آموزش، قرق، حفاظت و تعیین مرز منطقه تالاب تخصیص یافت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی یادآور شد: تالاب کجی نهبندان برای استان حیاتی بوده و اگر خشک شود به کانون ریزگرد تبدیل خواهد شد که حتی مرکز استان را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی با تاکید بر اینکه برای حفظ کارکردهای تالاب باید نیاز آبی آن تعیین شود گفت: این برنامه باید از محل حفظ منابع آبی موجود با بستن چاه‌های غیر مجاز، کنترل میزان اضافه برداشت چاه‌های مجاز، ساماندهی روان‌آب‌های سطحی، لایروبی رودخانه‌ها و نصب کنتورهای هوشمند دنبال شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز در این نشست با اشاره به اینکه تالاب کجی نمکزار یکی از ۳۵ محدوده مطالعاتی این شرکت است گفت: برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی در این محدوده نسبت به چند سال قبل کاهش یافته است.

عباس سارانی افزود: در چند سال گذشته ۳۲.۶۵ میلیون متر مکعب برداشت آب از سفره های زیرزمینی تالاب کجی بوده که اکنون به ۲۶.۹۷ میلیون متر مکعب رسیده است.

وی با تاکید بر اینکه با مدیریت انجام شده از اضافه برداشت جلوگیری شده است اظهار کرد: برای جبران افت و کسری مخزن آبخوان سهل آباد نیاز است که ضمن کنترل مصرف آب‌های زیرزمینی به تغذیه تالاب از طریق مدیریت سیلاب و ذخیره آن با احداث سازه‌های آبی توجه کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: تعدیل برداشت از سفره‌های زیرزمینی اگر رخ ندهد تا ۲۰ سال آینده آبخوان سهل آباد از دست خواهد رفت.

وی با بیان اینکه این منطقه در سال ۱۳۸۸ به عنوان دشت ممنوعه اعلام شد ادامه داد: در حال حاضر ۹۴۱ کیلومتر از این دشت دچار فرونشست زمین شده که خطر جدی برای تالاب است.

سارانی گفت: حقابه تالاب را می‌توان در تاسیس سد یا سازه‌های آبی تعریف کرد اگرچه طرح خرید چاه‌ها و نکاشت کشاورزان هم می‌تواند موثر باشد.

وی تاکید کرد: صرفه جویی در مصرف آب‌های زیرزمینی بر حفظ حیات تالاب اثر مستقیم دارد و هر دستکاری در طبیعت می‌تواند منجر به مرگ تالاب شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزود: لایروبی رودخانه موجب تسهیل هدایت روان‌آب‌ها می‌شود که امسال توانستیم ۱۹ کیلومتر لایروبی را انجام دهیم.

پناهگاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار با ۲۲ هزار هکتار شامل تالاب و محدوده جنگلی است که در ۷۵ کیلومتری شهر نهبندان و در حاشیه جاده ارتباطی بیرجند – زاهدان قرار دارد.

تالاب کجی نمکزار نهبندان در ادوار گذشته یکی از تالاب‌های دایمی ایران بود و پرندگان مهاجر در فصول مختلف سال در این منطقه حضور داشتند اما با گذر زمان و خشکسالی‌های به وجود آمده این تالاب به‌ صورت فصلی آبگیری می‌شود.

برنامه مدیریت جامع تالاب کجی نمکزار نهبندان سال گذشته با رویکرد زیست بومی و با مشارکت ذی‌نفعان دولتی و محلی در دانشگاه بیرجند تدوین و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.