نهبندان یکی از چهار شهرستان مرزی خراسان جنوبی در مجاورت کشور افغانستان و استان سیستان و بلوچستان قرار دارد که با وجود محرومیت از برخی زیرساخت‌ها و امکانات اما سرشار از ظرفیت‌های طبیعی و منابع خدادادی از جمله معادن، خاک حاصلخیز، بازارچه مرزی، جامعه عشایری، کویر و گردشگری است.

رهبر انقلاب که ششم شهریور سال ۱۳۷۸ به جنوب خراسان (قبل از تقسیم) و شهرستان بیرجند سفر کرده بودند، روز بعد به نهبندان رفتند و با مردم خونگرم این شهرستان نیز دیدار کردند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای هفتم شهریور ماه در اجتماع بزرگ مردم شهرستان مرزی نهبندان، دیدار با مردم و به ویژه جوانان مومن، مهربان و نجیب نهبندان را یک توفیق بزرگ و خاطره‌ای به یاد ماندنی توصیف کردند و فرمودند: «من با سفر به شهرستان محروم نهبندان می‌خواهم توجه مسوولان سطوح مختلف دولتی و استانی را به طور کامل به این منطقه و مناطقی از این قبیل جلب کنم و از آن‌ها انتظار دارم که اهتمام خود را بر روی نقاط دورافتاده که غالبا محرومیت‌های زیادی را از دوران‌های قبل تحمل کرده اند، متمرکز کنند».

مهمترین رهاورد این سفر سرنوشت‌ساز برای شهرستان نهبندان تدوین سند توسعه‌ بود که کلیات آن در جلسه ۳۱ تیر ۱۳۸۱ هیات وزیران تصویب و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای اجرا ابلاغ شد.

به یمن سفر مقام معظم رهبری به نهبندان طرح توسعه این شهرستان در ۶ فصل و ۱۷ ماده تهیه شد و علیرغم اینکه این طرح برای ۱۰ سال و با اعتبار ۶۰۰ میلیارد ریال تصویب شده بود، تخصیص اعتبارات تا سال‌ها بعد به طول انجامید و گذشته از این موضوع به گفته مسوولان منطقه تزریق قطره چکانی اعتبارات باعث شد تا طرح به طور کامل اجرا نشود.

آشنایی ۶۰ ساله با جنوب خراسان

موضوعی که در دیدار اخیر جمعی از مردم خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با رهبر معظم انقلاب یادآوری شد و ایشان آغاز سخنانشان در بیان آشنایی ۶۰ ساله خود با مردم سیستان و بلوچستان و مناطق جنوب خراسان گفتند: اولین مبارزه آشکار بنده با رژیم طاغوت در محرم ۱۳۴۲ در بیرجند انجام و با همراهی محبت‌آمیز علما و مردم روبه‌رو شد، در رمضان همان سال نیز در زاهدان این حرکت با حمایت علمای هوشیار شیعه و سنی و مردم مومن منطقه ادامه یافت.

رهبر انقلاب تاکید کردند: با وجود کارهای فراوان انجام شده، مسئولان باید با جدیت، خدمت‌رسانی به منطقه را قوت و گسترش دهند که ایجاد خط آهن شمال به جنوب در استان و تامین حق مردم در زمینه آب از جمله کارهای ضروری است.

ایشان افزودند: البته اگر مصوبات سفر اوایل دهه ۸۰ به سیستان و بلوچستان، کامل اجرا و دچار بی‌توجهی و غفلت نمی‌شد چهره امروز استان متفاوت بود که امیدواریم این دولت با کار و تلاش جدی، مشکلات را کاهش دهد.

مطالبه به‌روز رسانی سند توسعه نهبندان

بازنگری سند توسعه نهبندان در سومین سفر دور اول سفرهای استانی رئیس جمهور (شهریور ۱۴۰۰ به خراسان جنوبی) مطالبه شد که مورد تایید آیت الله رییسی قرار گرفت و در فهرست مصوبات سفر لحاظ شد.

همچنین  رییس جمهور  در اولین سفر دور دوم سفرهای استانی خود که آذر سال گذشته به مقصد خراسان جنوبی انجام شد، در دیدار اقشار مختلف شهرستان نهبندان با اشاره به درخواست تکمیل طرح توسعه نهبندان گفت: من هم تاکید می‌کنم که طرح توسعه نهبندان باید با قوت دنبال شود اما این طرح نیازمند ایجاد زیرساخت‌هایی از جمله آب، گاز و برق است.

این در حالی است که استاندار خراسان جنوبی  تیر امسال اعلام کرد: تدوین سند توسعه شهرستان‌های نهبندان و سربیشه از اقدامات اساسی دولت سیزدهم است که مراحل نهایی خود را طی می‌کند و به زودی با تصویب هیات دولت در دوره چهار ساله اجرایی خواهد شد.

جواد قناعت در نشست با معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به سفر مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۸ به شهرستان نهبندان افزود: با تصمیم دولت برای این سند ۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته که ۲۷ هزار میلیارد ریال در این سند توسعه فقط مربوط به راه‌های ۲ شهرستان نهبندان و سربیشه است.

طرحی که ۲۱ سال قبل تصویب شد

فرماندار نهبندان هم گفت: با توجه به تاکید رئیس جمهور و پیگیری‌های جدی استاندار خراسان جنوبی و نمایندگان مجلس انتظار می‌رود تصویب طرح توسعه نهبندان سرعت بگیرد.

ابوالفضل ایروانی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: سند توسعه نهبندان یکی از مصوبات سفر تاریخی رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۷۸ است که به دلایل مختلف اجرای آن عقب افتاد.

وی گفت: طرح توسعه نهبندان سال ۱۳۸۱ در هیات وزیران به تصویب رسید و براساس این طرح باید در مدت ۱۰ سال زیرساخت و کمبودهای شهرستان در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی رفع می‌شد.

فرماندار نهبندان عنوان کرد: پس از آن این طرح ردیف بودجه‌هایی به خود اختصاص داد که حدود ۶۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای مدت ۱۰ سال پیش بینی شد تا به پروژه‌ها و برنامه‌های تعریف شده داده شود اما ۵۳۰ میلیارد ریال برای ۴۳۳ پروژه تخصیص یافت.

وی افزود: بر این اساس باید سال ۱۳۹۱ شاهد اتمام طرح توسعه بودیم اما به خاطر نبود پیگیری‌ها و انتظاراتی که مد نظر شهرستان و استان بود این امر محقق نشد.

ایروانی گفت: در سفر اول رئیس جمهور دستور ویژه‌ای برای به‌روز رسانی طرح توسعه نهبندان صادر شد و تاکنون درگیر فرآیند ساختاری و فنی آن بودیم که اقدامات کارشناسی در سطح استان انجام شده و در معاونت اجرایی ریاست جمهوری در حال بررسی است تا برای تصویب به هیات وزیران ارسال شود.

اختصاص ۵۰ هزار میلیارد ریال برای توسعه نهبندان و سربیشه

وی با بیان اینکه برای این طرح  پنحاه هزار میلیارد ریال پیش بینی شده گفت: طرح توسعه نهبندان شامل ۶ فصل و ۱۷ ماده در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، زیرساختی، امنیتی، سیاسی رفاه، تامین اجتماعی و اقتصادی بوده که درون آن به روز رسانی خاص و هوشمندانه ای انجام شده است.

فرماندار نهبندان ادامه داد: نگهداشت نیروی انسانی نیازمند عوامل انگیزشی است برای اینکه نیروی بومی و غیر بومی در شهرستان سکونت داشته باشد تا در مشاغل مختلف همکاری کند و این هم از مطالبات جدی بوده که سند توسعه به آن پرداخته است.

تکلیف ۱۶ دستگاه و وزارتخانه برای توسعه نهبندان

وی گفت: در به‌روز رسانی صورت گرفته برای طرح توسعه نهبندان، ۱۶ دستگاه و وزارتخانه ملزم به اجرای طرح‌های عمرانی در شهرستان شده‌اند تا به سطح قابل قبول در توسعه زیرساخت‌ها برسیم از همین رو ۶۷ پروژه با اعتباری بالغ بر ۵۰ هزار میلیارد ریال پیش بینی شده است.

ایروانی با اشاره به اینکه سازمان صدا و سیما، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت راه و شهرسازی باید در شهرستان به حوزه‌های خدماتی بپردازند افزود: برای دسترسی مناطق شهری و روستایی به شبکه‌های استانی توجه ویژه شده و در بودجه ۱۴۰۲ هم اعتباری در نظر گرفتیم که مبلغ قابل توجهی به ایستگاه‌های دیجیتالی اختصاص یافت.

وی با تاکید بر اینکه توجه به پروژه‌های نیمه تمام یکی از اولویت‌ها است عنوان کرد: شهرستان نهبندان ۲۶ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و دارای سه بخش است که ۲۸۷ روستای دارای سکنه مدیریت و پشتیبانی می‌شود لذا زیرساخت جاده‌ای، جاده‌های فرعی و اصلی و آب شرب سالم از دغدغه‌ها و اولویت‌های مردم است.

دغدغه آموزش و تحصیل دانش آموزان

فرماندار نهبندان گفت: آموزش و تحصیل دانش آموزان دغدغه مردم است و از آنجایی که مردم فرهنگ دوستی هستند، توجه به زیرساخت‌های فرهنگی در مناطق روستایی و شهری دغدغه است.

وی افزود: یکی از درخواست‌های مردم بخش سرداران تبدیل روستای دهک مرکز بخش سراداران به شهر بوده که مراحل پایانی خود را در وزارت کشور طی می‌کند و در طرح توسعه هم به آن توجه شده است لذا امیدواریم امسال در این زمینه جواب مثبت بگیریم.

ایروانی با بیان اینکه توسعه بیمارستان نهبندان در حوزه بهداشت و درمان از دیگر مطالبات مردمی است عنوان کرد: پیگیری‌های جدی از سال ۱۴۰۱ انجام شده و موفق شدیم ردیف منابع دریافت کنیم تا بیمارستان نهبندان از ۳۲ به ۹۶ تختخوابی ارتقا یابد.

وی گفت: منابع لازم باید از محل طرح توسعه تامین شود اما ظرفیت متفاوت دیگر این بود که بخش شوسف هیچ مرکز درمانی نداشت لذا درمانگاه تخصصی سال گذشته در این منطقه کلنگ‌زنی شد و امید است در سه سال به اتمام برسد.

استقرار ۱۱ پزشک متخصص با دستور ویژه رئیس جمهور

فرماندار نهبندان تاکید کرد: علاوه بر ساختمان باید امکان حضور پزشکان، پرستاران و کادر درمانی هم در شهرستان وجود داشته باشد چون کمبود پزشک از مشکلات است.

وی افزود: سال گذشته این دغدغه به رئیس جمهور منتقل شد و دستور استقرار ۱۱ پزشک متخصص در شهرستان را دادند که استقرار این پزشکان بسیاری از مسایل و مشکلات به لحاظ دوری از مرکز را حل کرد.

ایروانی گفت: در فصل اول، اصول کلی توسعه متناسب سازی شده تا موانع را بتوان رفع کرد و در چهار سال آینده ۱۰۰ درصد طرح به تحقق برسد، تحقق عدالت اجتماعی در اصول کلی طرح به آن اشاره شده و در فصل دوم صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی مورد توجه است که در این راستا امسال سه کارخانه ضبط پسته به بهره برداری رسید.

وی افزود: توسعه و حمایت از محصولات گلخانه‌ای و تکمیل سدهای تغذیه نیمه تمام از دیگر مواردی است که در سند توسعه به آن توجه شده است.

فرماندار نهبندان با اشاره به اینکه در بخش صنعت و معدن به سرمایه گذاری ۱۰۰ درصدی شرکت‌های دولتی توجه شده است گفت: واردات تجهیزات و امکانات معدنی از درخواست‌ها در این بخش است از طرفی منطقه ویژه اقتصادی و احداث کارخانه شیشه با توجه به ظرفیت معادن می‌تواند به توسعه منطقه کمک کند.

وی افزود: با توجه به وجود ۱۶۴ معدن در شهرستان نهبندان فرآوری مواد معدنی مورد تاکید است و از آنجایی که ۳۰ معدن همچنان غیرفعال بوده، رویکرد دولت این است که معادن خام واگذار نشود بلکه سرمایه‌گذار به حلقه میانی و فرآوری توجه کند.

نهبندان در مسیر انتقال آب، انتقال گاز و راه آهن

ایروانی انتقال آب از دریای عمان و انتقال گاز از زابل به نهبندان را از دیگر پروژه‌های زیرساختی منطقه برشمرد که در دولت سیزدهم عملیاتی شده است و گفت: احداث پست ۴۰۰ کیلو وات، ایجاد واحدهای پتروشیمی کوچک مقیاس، راه اندازی مجتمع‌های آموزشی سلامت و آبرسانی به مجتمع‌های عشایری هم در سند توسعه نهبندان دیده شده است.

وی با بیان اینکه طبق فصل دوم طرح توسعه معافیت‌های مالیاتی و بیمه باید استمرار داشته باشد خاطرنشان کرد: توسعه فرهنگی و اجتماعی، توجه به ظرفیت گردشگری بیابان لوت نیز در طرح توسعه دیده شده تا بتوانیم از اقتصاد گردشگری استفاده کنیم.

فرماندار نهبندان گفت: باید بررسی کنیم با استفاده از چه ظرفیت‌های قانونی می‌توان نیروی انسانی توانمند را به کار گرفت، براساس خط مشی جمعیت و نیروی انسانی باید دنبال جذابیت باشیم که حتی نیروی انسانی بومی بتواند انگیزه حضور در منطقه را داشته باشد.

در فصل پنجم طرح توسعه نهبندان راهکارها و خط  مشی سیاسی و امنیتی شهرستان مورد توجه بوده که امیدواریم ارتقای فرمانداری شهرستان را به معاونت استانداری و فرمانداری ویژه شاهد باشیم

وی گفت: در فصل پنجم طرح توسعه نهبندان راهکارها و خط مشی سیاسی و امنیتی شهرستان مورد توجه است که امیدواریم ارتقای فرمانداری شهرستان را به معاونت استانداری و فرمانداری ویژه شاهد باشیم و امید است با پاسخ مثبت حوزه سیاسی نهاد ریاست جمهوری در هفته‌ها یا ماه‌های آینده خبر خوش به مردم بدهیم.

ایروانی افزود: همچنین ارتقای درجه انتظامی شهرستان، ایجاد بخش‌های جدید، احداث زندان و اعطای ردیف بودجه خاص برای مرزنشینان در طرح توسعه نهبندان پیگیری می‌شود.

وی با اشاره به ۲ تشکیلات نظارتی و اجرایی طرح توسعه نهبندان از جمله هیات اجرایی طرح مستقر در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و هیات عالی هماهنگی توسعه نهبندان در سازمان برنامه و بودجه کشور عنوان کرد: در فصل ششم خط مشی‌ها و راهکارهای اجرایی و تشکیلاتی به روز رسانی شده تا وزرای صنعت، معدن و تجارت، اقتصاد و دارایی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نیرو، نفت و نماینده نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی به هیات عالی هماهنگی توسعه نهبندان اضافه شوند و پروژه‌ها ضمانت اجرایی داشته باشد.

فرماندار نهبندان درباره اجرای طرح احداث راه آهن که هفته گذشته با حضور رئیس جمهور در خراسان جنوبی آغاز شد گفت: انتخاب پیمانکار انجام شده و مسیرها مشخص است، نقشه برداری صورت گرفته و در مراحل نهایی برای آغاز اجرای عملیاتی خط راه آهن در این شهرستان هستیم.

وی تصریح کرد: ابتدا قرار بود مسیر بیرجند – قاین – یونسی به خط ریلی وصل شود که با دستور رهبر معظم انقلاب و حمایت دولت نهبندان هم به این مسیر متصل خواهد شد و از مسیر تهاتر نفت منابع مالی این ابر پروژه شرق کشور تامین می‌شود.

استان خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و نهبندان در ۲۰۰ کیلومتری جنوب بیرجند است.