در گفتگو با عرب نژاد مدیر کل بهزیستی خراسان جنوبی مطرح شد .سالمندی نشان دهنده کمال آدمی است که پس از عمری تلاش و بندگی خداوند قدم در مرحله ای می نهد که می تواند از فرصت و موقعیت جدیدش در راه تکمیل و تکامل و درست اندیشیدن استفاده کند و فرصتی یابند تا گذشته و آینده را در نظر مجسم کنند وهمه آنچه بود را به صحنه آورند . سالمندان با تجربه ها و اندوخته هایی که دارند قادرند اعضای خانواده و جامعه را در حل مشکلات یاری دهند و شادی و طراوت در زندگی به وجود آورند .
به همین جهت اسلام به جامعه سالمندان با نظر احترام می نگرد و در همین راستا رسول اکرم (ص) می فرمایند . به پیران و بزرگان خود احترام کنید و بر کوچک تران خود رحمت و عنایت داشته باشید .
و در جایی دیگر می فرمایند برکت و خیر ماندگار همراه بزرگترها ی شماست و و جودشان در میان خانواده هم چون پیامبر در میان امت است . می بایست احترام و ستایش خود را بی دریغ به این انسانهای بزرگ و مهربان تقدیم کنیم.
از گذشته و در طول تاریخ و در سنت دینی و ملی ما ایرانیان احترام به بزرگان و پیشکسوتان سفارش و تأکید شده است، در سیره پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) و نیز در احادیث بسیاری در رابطه با احترام به بزرگان سفارش شده است.
هر کدام از ما طبق سیر تکامل بشر روزی سالمند خواهیم شد و این سرنوشت همه ما است، این عدالت جاری طبیعت است و شامل حال همگان خواهد شد و چه نیکوست که برای رعایت حال خودمان و برای اینکه در آتیه لااقل منزلت، احترام و زمینه زندگی بهتر برایمان فراهم شود، سعی کنیم تدابیری بیندیشیم تا احترام بزرگان حفظ شود و زندگی خوب اجتماعی برای آنها فراهم کنیم.
اداره کل بهزیستی با توجه به وظیفه ذاتی خود مبنی بر حمایت اقشار آسیب پذیر از جمله سالمندان عزیز به عنوان دبیر شورای ساماندهی سالمندان استان موظف است سیاستها و برنامه های ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان را با کمک کلیه دستگاههای اجرایی استان تحقق بخشد .
استان خراسان جنوبی به عنوان یازدهمین استان سالمند کشور( طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ ) شرایط خاصی جهت پرداختن به این مهم را به دوش سازمانهای ذیربط قرار داده است . (طبق سرشماری سال ۸۵ دومین استان سالمند وسرشماری سال ۹۰ پنجمین استان ودر سال ۹۵ یازدهمین استان سالمند کشور است . )
هدف اصلی این شورا بهبود و توانمندسازی سالمندان است و لی ما متأسفانه نتوانسته ایم زندگی بهتر، سالم تر و آرام تری را برای سالمندان فراهم کنیم.
هر چه سن بالاتر می رود آسیب پذیری نیز بیشتر می شود، هم در حوزه مالی برای سالمندان و هم در بحث بیمه های اجتماعی که امنیت اجتماعی سالمندان را تأمین می کند، ما دارای ضعف اساسی هستیم.
با عنایت به وجود ۷۵۰۲۵ سالمند ( از ۶۰ تا ۷۵سال وبیشتر ) در استان برااساس سرشماری سال ۹۵که از این تعداد ۳۷۱۲۴ نفر مرد و ۳۷۹۰۱ نفر زن هستند ، فقط تعداد ۱۴۰ نفر از سالمندان در خانه های سالمندان ( مراکز شبانه روزی ) نگهداری می شوند و این نشان دهنده این است که بسیاری از سالمندان در منازل خود و یا توسط فرزندان اموراتشان رسیدگی می شود.
قدیمی ترین قانون مرتبط با سالمندان در کشور مربوط به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است، اولین قانون جدی در سال ۸۳ در قانون برنامه سوم توسعه کشور وضع شد که منجر به تشکیل دبیرخانه شورای ملی سالمندان شد.
در برنامه های چهارم و پنجم توسعه هیچ اثری از موضوع سالمندی نداریم و در برنامه ششم موضوع سالمندی در برنامه های وزارت رفاه پیش بینی شده است .
شورای ساماندهی سالمندان استان از سال ۸۷ شروع بکار نموده است .
جلسات شورای ساماندهی سالمندان شهرستانهای استان نیز ازابتدای سال ۹۳در کلیه شهرستانهاونمایندگیها با حضور فرمانداران وبخشداران تشکیل و فعال شده است .
دبیرخانه شورای ملی سالمندان که وظیفه ساماندهی امور مرتبط به سلامت و رفاه سالمندان را به عهده دارد و به منظور بررسی کارشناسی موضوعات قابل طرح در جلسات شورا و تهیه طرح ها و برنامه های مناسب نیاز به تشکیل کمیته های تخصصی با مدیریت دبیرخانه شورای ملی سالمندان به عنوان اهرم های علمی و اجرایی شورای ملی سالمندان داشته که تشکیل کمیته های تخصصی امور رفاهی وبیمه ای ، بهداشت و درمان و عمران و زیربنایی وامورحقوقی وقانونی وکمیته امور فرهنگی وآموزشی وپژوهشی در زیر مجموعه شورای سالمندان استان در جلسه سه ماهه اول ۹۷ مطرح ودوکمیته تخصصی ذیل مجموعه شورا کمیته امور حقوقی وقانونی وکمیته اموررفاهی سالمندان با مدیریت اداره کل کمیته امداد امام خمینی ( ره ) ومدیر کل محترم رفاه وتامین اجتماعی فعال وتشکیل گردیده است .
با عنایت به ضرورت برنامه ریزی جهت ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان و فعال نمودن موسسات و سازمان های مردم نهاد، در راستای تحقق اهداف دبیرخانه شورای ملی سالمندان، راه اندازی بنیاد فرزانگان یا به عبارت دیگر موسسه مردمی فرهنگی ، هنری و ورزشی سالمندان که زمینه ساز ایجاد روحیه نشاط و شادابی در سالمندان و پر کردن اوقات فراغت و در نتیجه ارتقاء سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی می باشد، در دستور کار این دبیرخانه بوده است و به همین منظور با توجه به بخشنامه صادره از سوی ریاست وقت سازمان در سنوات گذشته درتیرماه سال ۱۳۹۲اولین بنیاد با دریافت مجوزدر شهرستان بیرجند راه اندازی و فعال گردیده است . در سال ۱۳۹۵ بنیاد فرزانگان افضل شهرستان قاین و در سال ۱۳۹۶بنیاد فرزانگان کرامت شهرستان بشرویه فعال شده است بنیادهای مذکور محمل مناسبی برای همکاریهای همه جانبه نهادهای دولتی و غیردولتی در استان می باشد، لذا با هدف ارتقای سطح کیفیت خدمات ارائه شده در این موسسات ضروری است نسبت به رعایت موارد زیر توجه خاص مبذول گردد:
سیستم مدیریت مردمی بنیاد فرزانگان، زمینه انجام فعالیتهای جامعه نگر و گسترش جلب مشارکتهای مردمی و فعالیتهای داوطلبانه را مهیا نموده و موجب توسعه آنها می گردد.
ماهیت بنیاد فرزانگان تکریم جایگاه سالمندان در سطح جامعه است، با توجه به اینکه سالمندان در زمره گروه های خاص که نیازمند برنامه ریزی در کشور و توجه خاص می باشند و با عنایت به رشد فزاینده تعداد سالمندان در کشور و افزایش امید به زندگی، ارتقاء کیفیت زندگی و مشارکت در روند توسعه جامعه، کلیه فرهیختگان استان می توانند از امکانات رفاهی و آموزشی بنیاد مذکور استفاده نمایند و در این زمینه هیچ گونه محدودیتی برای استفاده از خدمات بنیادها توسط سالمندان وجود ندارد.
راه اندازی بنیاد فرزانگان به معنای تجمیع فعالیتهای پراکنده دستگاههای دولتی و تشکلهای غیردولتی در استانها با هدف همگرایی راهبردی و اشتراک منابع در قالب یک مرکز چند منظوره واجد بخشهای فرهنگی، هنری، ورزشی و… تحت حمایت همه نهادهای دولتی و غیر دولتی استان است. لذا جلب حمایت کلیه تشکل ها، موسسات فعال و خیرین در این حوزه جهت ارتقاء سطح خدمات در بنیاد ضرورت دارد.
در راه اندازی بنیاد فرزانگان امکانات و اعتبارات دستگاه های مربوطه در یک راستا و هماهنگ هزینه خواهد شد.
لذا ایجاد تعامل مناسب با دستگاه های عضوشورا در انجام امور حوزه سالمندی در سطح استان جهت ارتقای بهره وری از امکانات موجود و افزایش پوشش جمعیت هدف ضروری است.در حقیقت بنیاد یک شبکه گسترده برای سپردن سرنوشت سالمندان به خود سالمندان میباشد .
دراین راستا انتصاب یک نفر به عنوان مشاورامور سالمندان در دستگاههای اجرایی جهت تعامل با دبیرخانه وبنیادهای فرزانگان ضروری میباشد .
یکی دیگر از برنامه های جدید دبیرخانه شورا ملی سالمندان که در راستاه توانمندسازی بنیادهای فرزانگان صورت گرفته است وجدید به استانها ابلاغ شده راه اندازی وب سایت بنیادهای فرزانگان سراسر کشور با همکاری صندوق جمعیت سازمان ملل متحد میباشد این سایت چند منظوره برای ثبت فعالیتها وارائه خدمات بنیادها وکلیه سازمانهای مردم نهاد در حوزه سالمندی میباشد که از بخشهای مختلفی با اهداف کاملا تخصصی تشکیل شده است بخشی از خدماتی سالمندی در این سایت ارائه میشود .
بانک مراقبین – طی تفاهم نامه بنیاد با دانشگاه علمی کاربردی بهزیستی دوره های آموزشی برای مراقبین سالمندان بصورت مستمر با فواصل زمانی مشخص برگزار میشود ومراقبینی که موفق به اخذ مدرک شوند در سامانه بنیاد با مشخصات کامل جهت کاریابی ثبت میشوند .
بخش گردشگری سالمندان ونیازمندیهای سالمندان – تالار گفتگو – بخش اخبار درحوزه سالمندی
به این صورت که اطلاعات توسط بنیادها تحت نظارت شورتی ملی سالمندان ثبت شده ارائه کالا وخدمات باید طبق اصول استاندارد باشد .
برنامه عملیاتی سالمندان – لایحه حقوق سالمندان – بانک جامع اطلاعات سالمندان وبازنگری آیین نامه شورای سالمندان از مواردی است که از طریق دبیرخانه شورای ملی سالمندان در حال پیگیری میباشد .
برنامه راهبری سالمندان هم اکنون در سایت دبیرخانه شورای ملی سالمندان بارگذاری شده است .
منشورحقوق سالمندان که طی چندین مکاتبه به دستگاههای اجرایی وعضو شورای سالمندان استان جهت اجرا ابلاغ شده است .
دستورالعمل شهر دوستدار سالمند وقابل دسترس نمودن امکانات برای سالمندان در دستور کار بوده واقدامات خوبی باهمکاری شهرداریها ودستگاههای اجرایی در این زمینه صورت گرفته است وبشرویه به عنوان شهر دوستدار سالمندان به دبیرخانه شورای ملی سالمندان معرفی شده است .
مراکز روزانه سالمندان :۶ مرکز (زیرکوه:۲ مرکز – بیرجند : ۱ مرکز –طبس: ۱ مرکز – قاین :۱ مرکز)- تعداد سالمندان بهره مند ۱۵۵ نفر
مراکز شبانه روزی :۶ مرکز (بیرجند:۲ مرکز – قاین:۱ مرکز – فردوس ۱ مرکز – طبس :۱ مرکز ) تعداد سالمندان بهره مند ۱۴۰ نفر
مراکز ارائه خدمات توانبخشی در منزل ۴ مرکز (بیرجند – قاین – فردوس – حاجی آباد ) تعداد افراد بهره مند: ۱۲۰ مرکز
مراکز توانبخشی مبتنی بر خانواده طرح مراقبین :۲ مرکز – تعداد ۱۴ سالمند
– بهره مندی از مستمری کمک هزینه نگهداری در منزل به صورت ماهیانه با توجه به بعد خانواده در صورت داشتن شرایط لازم دستورالعمل
– بهره مندی از کمک موردی ( ایاب و ذهاب – درمان – ضروریات زندگی – مناسب سازی و….)
– بهره مندی از معافیت از خدمت سربازی یک نفر از اعضاء خانواده در صورت داشتن شرایط لازم دستورالعمل (سالمند معلول)
– بهره مندی از خدمات آموزشی و توانبخشی مراکز روزانه و شبانه روزی سالمندان در صورت داشتن شرایط
– بهره مندی از اردوهای فرهنگی تفریحی و…..
– بهره مندی از بیمه خدمات درمانی و کمک هزینه درمان
– وسایل کمک توانبخشی
در سطح استان به سالمندان خدمت ارائه میشود .
برنامه های در دست اقدام :
– تکمیل اطلاعات وب سایت بنیاد فرزانگان استان
– تاسیس و راه اندازی خانه های گروهی سالمندان نیز جهت شش ماهه دوم سال ۹۷ از برنامه های دفتر توانبخشی مراقبتی می باشد در صورت تامین اعتبار یک مرکزدر سطح استان محقق خواهد شد .
– تاسیس و راه اندازی بنیاد های فرزانگان در سایر شهرستانهای استان ( سه بنیاد در شهرستانهای : نهبندان – خوسف –سربیشه – طبس – فردوس ) و در صورت وجود متقاضی در سایر شهرستانها
