محمد امین ناصح افزود: نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران دهم اسفند امسال به میزبانی دانشگاه بیرجند و با حضور استادان و صاحبنظران برجسته از دانشگاه‌های مختلف کشور برگزار می‌شود.

وی گفت: مقالاتی که به دبیرخانه همایش رسیده چکیده نیست بلکه اصل مقاله است و مهلت ارسال مقاله از یکم شهریور تا یکم بهمن امسال فراخوان شده بود اما به علت استقبال علاقه‌مندان مهلت ارسال مقاله تا دهم بهمن ماه تمدید شد و پایان یافت.

دبیر نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، تبادل دانش بین صاحب‌نظران مرتبط و نیز معرفی دستاوردهای پژوهشی استادان و دانشجویان در زمینه زبان‌ها و گویش‌های نواحی مرزی ایران به‌ویژه از منظر تطبیقی با زبان‌ها و گویش‌های مرتبط در آن سوی مرز و در سطح کلان و حمایت از زبان‌ها و گویش‌های رو به زوال در این مناطق را از اهدف این همایش ذکر کرد.

وی افزود: این همایش بومی‌سازی و کاربردی کردن منابع درسی دانشجویان در زمینه معرفی و ثبت زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران و نیز بررسی کیفی تعامل این زبان‌ها و گویش‌ها با زبان فارسی را به عنوان عامل وحدت و انسجام ملی دنبال می‌کند.

ناصح گفت: گویش‌ها و لهجه‌ها، نمونه‌هایی از میراث فرهنگی معنوی هستند که با گسترش ارتباطات و تنوع وسایل ارتباط جمعی، رشد شهرنشینی، درگیری در زندگی صنعتی و ماشینی و در نهایت مهاجرت‌های گسترده، اکنون بیش از هر زمان دیگر در معرض نابودی قرار دارند.

وی تصریح کرد: گویش‌های محلی در زندگی روزمره مردم، کاربرد پررنگ و مشهود دارند ولی به دلایل فوق، همواره در معرض دگرگونی بوده و هستند از سویی با مرگ گویش‌ها بسیاری از جلوه‌های فرهنگی مرتبط چون افسانه‌های عامیانه و ترانه‌های محلی نیز با همان سرعت به فراموشی سپرده می‌شوند.

دبیر نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران افزود: از سوی دیگر هنگامی که زبان‌ها و گویش‌ها در نواحی مرزی در مجاورت هم قرار می‌گیرند، طبعا در خلال زمان، داد و ستدهای زبانی در میان آنها قابل ردیابی است که موضوع مرز و تعامل زبان‌ها و گویش‌ها در نواحی مرزی و سرحدات و بررسی داد و ستد آنها از جمله وام‌گیری واژگانی برای زبان شناسان و مردم شناسان از زوایای مختلف در عرصه ملی و بین‌المللی، جذاب و جالب توجه به نظر می‌رسد.

وی گفت: چنین مطالعاتی به سهم خود می‌تواند گامی در راستای همگرایی فرهنگی میان ایران و کشورهای همسایه تلقی شود.

ناصح افزود: مطالعات تطبیقی، آوایی، ساخت‌واژی و نحوی، رده‌شناسی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، دو زبانگی یا چند زبانگی و مسائل زبان‌آموزی در مناطق مرزی ایران، وام‌گیری زبانی، تماس زبانی و همگرایی فرهنگی در زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، مهاجرت و تغییر زبانی در زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران در متون کهن، ملاحظات زبانی و گویشی در بررسی اسناد و مکاتبات تاریخی مناطق مرزی ایران و نیز نقش اشتراکات زبانی و گویشی در رونق گردشگری مناطق مرزی ایران از جمله محورهای این همایش است.

وی بیان کرد: آیین رونمایی از کتاب‌های نوین تخصصی این حوزه و نیز تقدیر از خادمان اصیل گویش‌شناسی ایران به عنوان برنامه‌های جانبی این همایش ملی پیش‌بینی شده است.

دبیر همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران گفت: منتخبی از مقالات برتر به تشخیص کمیته علمی همایش در مجله علمی پژوهشی مرتبط منتشر خواهد شد و تدوین کتاب مجموعه مقالات همایش نیز حاوی جمیع مقالات پذیرفته شده پس از پایان همایش در دستور کار دبیرخانه قرار می‌گیرد.

وی افزود: بیرجند در زمره شهرهای مرزی ایران است و مرزی بودن از حیث مطالعات گویشی از مزایای نسبی آن محسوب می‌شود و تاکنون مطالعات گویشی در نواحی مرزی ایران اندک بوده که این همایش می‌تواند فرصتی برای پیشتازی دانشگاه بیرجند در این حوزه باشد.

خراسان جنوبی به طول ۳۳۱ کیلومتر در چهار شهرستان نهبندان، سربیشه، درمیان و زیرکوه با کشور افغانستان مرز مشترک دارد.