احمد کاشانی، به بهانه روز جهانگردی اظهار کرد: خراسان‌جنوبی سومین استان پهناور کشور است؛ ۱۱ شهرستان داریم و تقریبا در کنار هر شهرستان یک کویر زیبا، بکر و منحصر به فرد قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه کویر به ظاهر یک منطقه خشک و بی آب و علف به نظر می‌رسد و شاید این گمان برود که کویر منطقه‌ای است که زیست جانوری و حیات در آن وجود ندارد، افزود: کویر به از نظر اقتصادی و زیست محیطی منطقه بسیار مهمی است.

مدیر انجمن گردشگری پایدار بیان کرد: نکته اول در مواجهه با این منطقه بکر عدم شناخت ظرفیت‌های گردشگری خراسان‌ جنوبی برای مدیران در استان و هم برای مردم در سراسر دنیاست؛ اگر ما بتوانیم توانمندی‌های گردشگری استان را معرفی کنیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

کاشانی با بیان اینکه اگر بگوییم امروز گردشگری یکی از پیشران‌های اقتصادی برای استان است حرف گزافی نیست، افزود: اکنون موضوع گردشکری با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که دارد یکی از پیشران‌های مهم است.

وی بیان کرد: اگر نگاهی به اعداد و ارقام و آمار حوزه گردشگری و جاذبه‌ها بیندازیم به بیش از ۹۵۰ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور می‌رسیم که عدد کمی نیست؛ برای ثبت هرکدام از آن‌ها رقبایی کنار زده شده و ساعت‌ها دفاع شده و توانسته رقبا را پشت سر بگذارد که این امر ساده‌ای نیست.

کاشانی با اشاره به اینکه سه اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو عدد شگفت انگیزی است، ادامه داد: خراسان‌ جنوبی از سال ۸۴ به عنوان استان مستقل شناخته شد و از طرفی سابقه تاسیس استان‌های همجوار ممکن است به ۵۰ سال برگردد و تعداد آثار ثبت شده آن استان‌ها ممکن است به تعداد خراسان جنوبی نباشد.

وی با بیان اینکه استان‌هایی داریم که هنوز نتوانسته‌اند یک اثر را در یونسکو ثبت کنند، تصریح کرد: یونسکو به عنوان مرجع بین المللی، آثار را رصد می‌کند و ثبت یک اثر  مراحل سخت و سنگینی را طی می‌کند؛ بیابان لوت اولین میراث طبیعی کشور بود که در یونسکو ثبت شده که بخش مهمی از آن در استان خراسان جنوبی و روستاهای آن است‌.

کاشانی با اشاره به ثبت قنات بلده فردوس و باغ اکبریه بیرجند، اظهار کرد: در حوزه صنایع دستنی نیز تنها دو روستای کشور عضو شورای جهانی صنایع دستی هستند که یک روستا در سیستان و بلوچستان و یک روستا در خراسان جنوبی به نام خراشاد است و این نشان دهنده ظرفیت گردشگری و صنایع دستی بی نظیر خراسان‌ جنوبی است.

چالش اصلی گردشگری

وی با بیان اینکه چالش اصلی ما امروز معرفی است و البته نباید از معرفی دستاوردهای فرهنگی و اقتصادی حوزه گردشگری غافل شد، تصریح کرد: اگر این دستاوردها برای مردم و مدیران تبیین شود، گردشگری می‌تواند اقتصاد بزرگی را به همراه داشته باشد و زنجیره اقتصادی را به عنوان یک صنعت شکل دهد.

این فعال گردشگری گردشگری ادامه داد: شاید برای مردم جالب باشد از تاکسی‌هایی که خدمات رسانی می‌کنند تا هتل‌ها، اقامتگاه‌های بومگردی و حتی بازار برای عرضه سوغات محلی، حلقه‌های اصلی زنجیره گردشگری و تورهای گردشگری، آژانس‌های مسافرتی،  راهنمایان تور و موزه‌ها دیگر حلقه‌ها هستند که زنجیره بزرگ اقتصادی را ایجا می‌کنند.

کاشانی با بیان اینکه روستاییان و غذای محلی و صنایع دستی و حتی خانه‌های آنان جز این زنجیره وسیع هستند؛ بنابراین گردشگری و توجه به آن افراد زیادی را می‌تواند متتفع کند و ورود به روستاها را افزایش دهد، تصریح کرد: این اولین دستاورد توجه به این حوزه است؛ دستاورد بعدی دستاورد فرهنگی است که خراسان جنوبی با اینکه استان تازه تاسیسی است اما سرزمین کهنی بوده و زمانی مامن ورود و خروج تجار هندی و زادگاه دانشمندان و نام آواران بسیاری بوده است.

وی با بیان اینکه وجود مدرسه شوکتیه در قلب بافت تاریخی بیرجند نشان از این امر دارد، افزود: وجود مساجد تاریخی و حسینیه‌ها بیانگر این است که از دیرباز علمای مذهبی در این استان زندگی می‌کردند.

کاشانی با بیان اینکه قلب بافت تاریخی بیرجند مسجد جامع تاریخی چهاردرخت دیده می‌شود، افزود: قدمت این مسجد به دوران صفویه برمی‌گردد و دارای معماری بسیار زیبایی بوده؛ شبستان مسجد دارای ستون‌های متعددی است و از دیرباز مراسم سنتی و مذهبی و آیین‌های کهن در آن برگزار می‌شود.

وی با اشاره به وجود دیگر مساجد تاریخی در بیرجند و شهرهای استان، تصریح کرد: در کنار این مسجد، مساجدی چون خضر نبی، عاشورا و خواجه‌ها وجود دارند و در مجموع ۱۴ مسجد تاریخی در محدوده بافت تاریخی بیرجند واقع شده‌اند.

مدیر انجمن گردشگری پایدار افزود: در شهر سرایان به‌عنوان یکی از شهرهای میانی استان مسجد جامع بسیار باشکوهی قرار دارد که قدمت آن به دوران صفویه برمی‌گردد و در محراب و ایوان این مسجد مقرنس‌های بسیار زیبایی چشم‌نوازی می‌کند؛ مسجد جامع خوسف که دوران تیموریان را تجربه کرده، محل تجمع مردم در آیین‌های مختلف محسوب می‌شود.

وی بیان کرد: مسجد جامع قاین که ۷۰۰ سال قدمت دارد و معماری بی‌نظیری را در دل خود جای داده است، یکی از مهم‌ترین مساجد تاریخی این استان است؛ مسجد جامع افین در قلب باغات زرشک بی‌دانه جهان قرار گرفته و معماری سنگی و قدمت بیش از ۷۰۰ ساله داشته و دست‌مایه سفرنامه‌های بسیار قرار گرفته است.

کاشانی با بیان اینکه مسجد سیدی در شهر تاریخی تون در فردوس یکی دیگر از مساجدی است که قدمت آن به دوران تیموریان برمی‌گردد، اظهار کرد: همچنین در محدوده قلعه پایین شهر، حدود ۵۶ حسینیه وجود دارد که حسینیه کبابی‌ها، حسینیه گود، حسینیه امام رضا(ع) و حسینیه نواب از جمله حسینیه‌های قدیمی هستند.

گردشگری و صادرات نامرئی

وی با بیان اینکه حضور چهره‌های علمی و فرهنگی از دیرباز در خراسان جنوبی نشان دهنده فرهنگ غنی استان است که با ورود گردشگران می‌تواند معرفی شود تا آنان سفیر فرهنگی استان در شهر و کشور خود برای بازگویی این ظرفیت‌ها باشند، تصریح کرد: اگر گردشگر خارجی سفیر فرهنگ استان شود داشته‌های این استان را صادر می‌کند.

کاشانی با بیان اینکه در حوزه گردشگری قائل به صادرت نامرئی هستیم، ادامه داد: معنی آن این است که از گردشگر خارجی دلار می‌گیریم، مهمان نوازی، مهربانی و فرهنگ و تاریخ عمیق خود را به او نشان می‌دهیم.

وظایف مهم راهنمایان تور چیست؟

این فعال گردشگری در تعریف راهنمایان تور به عنوان بخش مهمی از بدنه گردشگری، بیان کرد: راهنمای تور تعریف بسیار مشخصی در وزارت گردشگری دارد و آن کسی است که آموزش‌های لازم و کافی را در حوزه گردشگری و در زمینه سرفصل‌های درسی گردشگری گذرانده و بعد در آزمون جامع پذیرفته شده و کارت رسمی راهنممای تور را از وزارت گردشگری دریافت می‌کند؛ راهنمایان تور بسته به نوع فعالیت خود دسته‌بندی می‌شوند و کارت کردشگری فرهنگی، تاریخی و طبیعت گردی برای آنان صادر می‌شود که نقش مهمی در برگزاری تور گردشگری و انتقال فرهنگ دارند.

کاشانی بیان کرد: قائل به این هستیم که گردشگری موجب تهاجم فرهنگی نمی‌شود بلکه باعث صدور فرهنگ شده که در این بخش تبیین مطالب درست توسط راهنمایان تور صورت می‌گیرد و اگر این نکات توسط راهنمای تور بیان شود انتقال فرهنگ به درستی شکل می‌گیرد؛ در خراسان جنوبی حدود ۱۰ راهنمای دارای کارت داریم که تعداد کمی هستند و معتقد هستیم که جوانان علاقمند باید دوره‌های تخصصی را بگذرانند که اکنون مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی استان در حوزه گردشگری یک رشته فعال برای  افراد علاقمند دارد؛ بنابراین در حوزه آکادمیک نیز در حال رشد هستیم‌.

وی با بیان اینکه نیاز به راهنمایان متخصص داریم و قطعا تعداد امروز راهنمایان تور با توحه به وسعت استان، محدود است، تصریح کرد: به علت اینکه جز استان‌های بیابانی کشور محسوب می‌شویم فاصله شهرها و روستاها زیاد است و وقتی که بسته تور را معرفی می‌کنیم شامل بخشی از شهرها و روستاهای استان می‌شود بنابراین باید امنیت راه‌های مواصلاتی درون استان تامین شود.

جاده‌هایی پرپیچ برای گردشگری

کاشانی ادامه داد: به عنوان مثال؛ مسیر  دسترسی نهبندان به دهسلم که ظرفیت پذیرش بالای گردشگر را نیز دارد و مخصوصا از میان گردشگران خارجی اروپایی‌ها علاقمند به حضور در این مناطق هستند، نامطلوب است و برای دسترسی به روستای دهسلم چاره‌ای جز عبور از جاده نهبندان به دهسلم نیست و این جاده یک جاده ترانزیتی با عرض کم بوده که برای تردد بسیار سخت است.

کاشانی با اشاره به نامطلوب بودن مسیر دسترسی به بشرویه از سمت فردوس و طبس، تصریح کرد: بشرویه یکی از زیباترین شهرهای خشت و گلی دنیاست و گردشگر برای رسیدن به این شهر باید از جاده‌ای خطرناک عبور کند بنابراین جاده‌ها باید اصلاح و بازسازی شوند.

وی با بیان اینکه نکته دیگر اینکه در حال نزدیک شدن به فصل برداشت زرشک هستیم، افزود: گردشگری کشاورزی از شاخه‌های مهم گردشگری است، اما مسیر دسترسی به روستای افین به عنوان روستایی با پهناورترین مزارع زرشک بی دانه جهان جاده بسیار جاده خطرناکی است که نیاز به بازنگری دارد.

کاشانی ادامه داد: برای دسترسی به خراسان جنوبی و مرکز استان اگر انباشت گردشگر را در تهران درنظر بگیریم؛ بیش از ۸۰ درصد گردشگران خارجی وارد تهران می‌شوند و از طرفی بیش از ۱۲۰ کیلومتر فاصله زمینی تا پایتخت داریم که برای گردشگران اصلا مناسب نیست؛ از طرفی ما در استان فقط در طبس ایستگاه راه آهن‌ داریم که متاسفانه واگنی که قطار تهران _ طبس دارد شرایط استانداری ندارد با اینکه در کشور واگن‌های بسیار با کیفیتی داریم که در حال خدمات رسانی هستند.

وی افزود: از طرفی پروازهای فرودگاه بیرجند اصلا مناسب اسافاده گردشگران نیست؛ تعداد پروازها بسیار کم بوده و اکنون تعداد پروازهای فرودگاه بیرجند و ناوگان آن برای بخشی از مرم استان که مشکلات خود را با تردد به تهران حل کنند جوابگو است‌؛ این پروازها برای مدیران استان و برخی بیماران و پزشکان برای حضور در بیمارستان‌های استان و فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران ظرفیت دارد و اصلا برای گردشگران صندلی خالی وجود ندارد.

کاشانی تصریح کرد: از ابتدای سال تا امروز شاهد این بودیم که یکی از شرکت‌های هواپیمایی در تمام تعطیلات رسمی پروازهای خود را کنسل کرده و در نوروز که فصلی است که در آن روزهای سفر تعیین می‌شود طبق نامه‌ای که این شرکت به استان اعلام کرده بود از ۲۸ اسفند تا ۱۳ فروردین که به علت افزایش سفرها حتی ستاد خدمات سفر تشکیل می‌شود، این شرکت پروازهای خود را در مسیر تهران _ بیرجند_ تهران باطل می‌کند و این گلایه اصلی در حوزه گردشگری از مدیران است.

وی با بیان اینکه کشور ایران همیشه وطن ماست و تا همیشه خدمت در وطن برای ما مقدس است، تصریح کرد: هرکسی در کشور در سنکری فعالیت می‌کند و ما صنعت گردشگری را انتخاب کردیم؛ درست است که شرایط در کشور مشکل است، اما در دوران سخت شیوع کرونا که صنعت گردشگری در جهان زمین گیر شد روزهای سختی را سپری کردیم و از جهان می‌خواستیم به ایران سفر نکنند؛ آن زمان باید در کنار کادر درمان می‌ماندیم و حتی در آن بازه هم از فعالیت‌های حوزه گردشگری دست نکشیدیم.

وی بیان کرد: شرایط سخت دوران کرونا به ما کمک کرد تا بتوانیم در زمینه تولید محتوا برای معرفی استان و ظرفیت‌های ناشناخته آن فعالیت کنیم تا امروز بتوانیم آن را منتشر کنیم که د این راستا رسانه‌ها کمک شایانی به نشر این محتواها داشتند.

وی بیان کرد: امروز نیز در حوزه گردشگری با تمام توان کار می‌کنیم و معتقدیم گردشکری می‌تواند امنیت کشور و فرهنگ غنی مردمان این کشور و تاریخ غنی مردمان این سرزمین را صادر کند و از طرفی وزیر جدید گردشگری نیز با همین نگرش به گردشگری می‌نگرد و به جای پنهان کردن مشکلات سعی در حل آن‌ها دارد؛ بنابراین با وجود چالش‌ها برای رفع آنان تلاش می‌کنیم تا بتوانیم به بعد اقتصادی گردشگری عینیت بخشیم.

نویسنده ،خبرنگار و سردبیر: ا .حسن پور