نوشته : دکتر محمود فاضلی بیرجندی
در این روزها که بازار بازی فوتبال دنیا رونق گرفته جا دارد کتاب پر ارجی را به یاد کتابخوانان و اهل فرهنگ آورم که روابط ایران را با اسپانیا از عصر باستان، از زمان آلن ها و مانویان؛ تا ورود اسلامیان به اسپانیا بررسیده است.
عنوانش: ایران در اسپانیای مسلمان.
این یکی از پژوهش های دکتر شجاع الدین شفا است. استادی که برکنار از گرایش سیاسی خود، یکی فرزانه بی نظیر بود.
دکتر شفا البته ایراندوستی سرآمد هم بود که در منابع و متون نظر می کرد تا اسناد را پشتوانه مهر خویش به ایران کند و سخن از روی تعصب نراند.
دکتر شفا رد ایران را در اسپانیا گرفته و به بسی نتیجه های سزاوار رسیده. حتی بر آن است که نام اسپانیا همان کلمه اصفهان است که تغییر و تبدیل یافته: اسپهان/ اسپانیا. (ض ۱۹۸). طارق، را که فرمانده اسلامیان بود و از تنگه جنوب باختری اسپانیا وارد آن خاک شد، مردی همدانی دانسته (ص ۱۹۶). و از این مایه دانستنی ها کم ندارد که خواننده را تکان می دهد.
شفا رد ایران و فرهنگ و سنت های ایرانی را در زبان، نوشیدنی ها، حکومتگری، پزشکی، ریاضیات، معماری، موسیقی، ادبیات، هنرهای دستی، تاریخ نگاری، کشاورزی، آبیاری، وریانوردی، بازرگانی، و آشپزی اسپانیا گرفته و همه این ها را با اسناد ثابت کرده است.
کتاب در آغاز به فرانسه چاپ و منتشر شده و سپس به ترجمه دکتر مهدی سمسار فارسی شده. خبر دارم که گردانیده آقای سمسار پریشان بوده و قابل انتشار نبوده است. دست توانای استاد بی ادعا و فرزین ما، جناب بهمن حمیدی، در کار آمده تا ترجمه کتاب به نگارش روان و پاکیزه ای رسیده که انتشارات گسترده آن را سال ۱۳۸۵ در تهران چاپ کرده است.
گمان کنم بد نباشد این روزها که ایران و اسپانیا هماورد هم شده اند، این کتاب را باز بخوانیم تا وابستگی های کهن دو مملکت و دو مردم را بیشتر بدانیم.
