خراسان جنوبی، سرزمین رنگارنگ و متنوع در عرصهی گردشگری، که هنوز در ایران جایگاه خود را پیدا نکرده است. به رغم این که این سرزمین به جز توانمندیهای طبیعی که در دل خود جای داده است، مامن مردمی با اداب و رسوم خاص خود است که از دیر باز به جای مانده است. این استان، جایگاه اثار تاریخی و صنایع دستی است که برگرفته از فرهنگ و اداب رسوم منحصر به فرد این استان است که نباید به فراموشی سپرده شود. با این تفاسیر، این استان جزو خاصترین استانهای کشور در عرصهی گردشگری است که میتواند با کارآفرینی برای مردم این مرز و بوم همراه باشد.
حالا این سوال پیش میاید که سهم مردم این استان از درآمدزایی و کارآفرینی در این عرصه به چه صورت و چند درصد است؟ سهم دستگاههای متولی در این میان چه بوده و هست؟ ایا دستگاههای متولی توانستهاند به صورت حداکثری برای این پتانسیل، برنامهریزی کنند یا در مسیر خود دچار مشکلات شدهاند؟
متاسفانه مشکلات عدیدهای بر سر این صنعت بزرگ و پولساز استان وجود دارد که شاید یکی از عمدهترین این مشکلات، وضعیت حمل و نقل وانفسای این استان در تمام زمینهها از جمله زمینی و هوایی و ریلی است که در حال حاضر در این استان از وضعیت نامطلوبی برخوردار است. جادههای ناامن و طولانی زمینی که رغبت را از گردشگران این خطه گرفته است و راههای هوایی بسیار محدود، آن هم با قیمت سرسامآور که گردشگر را در این اندیشه فرو میبرد تا به جای بیرجند به شهری دیگر با معرفی جاذبههای گردشگری قویتر و تعداد بالاتر پرواز و قیمت مطلوبتر بلیط آن مسافرت کند. در بحث ریلی هم که متاسفانه به جز مسیر طبس ، در هیچ منطقه دیگری از این استان یافت نمیشود که آن هم به علت بعد مسافت به بیرجند، دردی از مسافران را دوا نمیکند. در حالیکه با توجه به کویری بودن این منطقه، عدم توجه به مسیرهای ریلی، نشان از عدم توجه مسئولین امر دارد.
دومین مساله، مسالهی فضاهای اقامتی هست که در سالهای اخیر رو به رشد بوده ولی هنوز به نتیجهی قابل قبول برای جذب گردشگری نرسیده است.
نکتهی قابل تامل دیگر، ایجاد جاذبه برای توریستهای داخلی و خارجی است. یکی از این جاذبه میتواند تاسیس بازارهای بومی محلی باشد تا با احیای اداب و رسوم خاص محلی در روستاها و تولید صنایع دستی خاص منطقه به خصوص فرش و مشتقات آن، بافت پارچههای خاص منطقه که در سالهای اخیر به همت معاونت صنایع دستی استان، جایگاه خود را پیدا کرده است و یا ایجاد مناطق هدف گردشگری راه اندازی تورهای کویرنوردی و توجه به مباحث علمی مانند ستارهشناسی در چنین مناطقی، و توجه جاذبههای کویر بکر این استان یا برپایی آفرود های خانوادگی خاص کویرنوردی.
جاذبههای تاریخی در توریسم نیز جزء شاخصههای بالای جذب میباشند که این استان، بیشمار از ان برخوردار است. این در حالی است که در این سالها، سازمان میراث فرهنگی استان، نسبت به احیای انها اقدامات قابل تاملی را انجام داده است. اما باز هم کافی نیست.
از موارد دیگری که در استان خراسان جنوبی میتواند در جذب گردشگران و اقبال عمومی انها موثر باشد، محصولات خاص کشاورزی از جمله زرشک، زعفران و عناب و گل نرگس است که به خصوص در دو محصول زرشک و زعفران، اداب و رسوم خاص در فراروی داشت و کاشت و برداشت آن و نوع خاص محصول، در فصل آن میتواند از جذابیت توریستی بالایی برخوردار باشد و لاجرم هر توریستی که به هر هدفی وارد این استان شود، با دیگر جاذبههای استان هم اشنا خواهد شد.
و در کنار همهی اینها، این روزها در استان بحث توریست درمانی آغاز شده است و با توجه به زیرساختهای پزشکی، به خصوص در مرکز استان و نزدیکی به کشور افغانستان و پاکستان، میتواند در کنار این صنعت خودنمایی کند و در کنار آن مباحث تخصصی درمانی در ابگرمهای موجود استان هم پرورش یابد.
اما استفاده بهینه از تمام این امکانات و امکانات خاص دیگر استان، مستلزم تلاش مسئولان در همهی دستگاههای اجرایی و مرتبط میباشد که در راس آن استانداری و فرمانداری محترم استان قرار دارند. قابل ذکر است که پرداختن به امر گردشگری و جذب توریسم در این استان، خود رشد مشاغل پایدار و افزایش سود و بهرهوری در استان را به دنبال دارد که از نظر هزینه اثربخشی از اهمیت بالایی برخوردار است.