مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: پوشاک محلی زنان خراسان‌جنوبی در گذشته شامل سه بخش کلی سرپوش زنانه، تن پوش زنانه و پاپوش زنانه بوده است که هر یک از اینها نیز خود شامل قسمت‌هایی بوده است.

سید احمد برآبادی  گفت: لباس‌های سنتی بارزترین نماد فرهنگی، مشخص‌ترین نشانه اعتقادی ملی و راحت‌ترین وسیله انتقال فرهنگ مردم است.

وی افزود: سرپوش‌های زنانه شامل دَسمال یا دَسمال‌سر(دستمال یا دستمال سر) که از یک پارچه ابریشمی نازک و به صورت چارگوش تهیه ‌شده و بر روی پیشانی بسته ‌شده و بیشتر به رنگ‌های سیاه بوده که البته در مجالس عروسی و شادی به رنگ قرمز انتخاب می‌شده و علاوه‌بر رنگ قرمز، رنگ‌های سبز و آبی نیز استفاده می‌شده و گاهی حتی با بافت‌های سکه‌های نقره‌ای تزئین می‌شده است.

برآبادی ادامه داد: دسمال خِیاتِه(دستمال خیاته)، «خیاطه» در زبان عربی به معنی نخ، رشته و آنچه بدان دوزندگی کنند است، اما در گویش بیرجندی به نوعی نخ و پارچه ابریشمی معمولی اطلاق می‌شد. «دسمال خیاته» جزو سربندهای به شمار می‌آمد.

وی اظهار کرد: دسمال کِلاقی(دستمال کلاغی )، این دستمال از ابریشم مرغوب و گران قیمت بافته می‌شد و جزو دستمال‌های فاخر به شمار می‌آمد .

​ مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره‌کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی گفت: دسمال نخی«دستمال نخی»، این نوع دستمال از نخ باریک پنبه‌ای بافته می‌شد و لطیف و نازک بود و بیشتر زنان روستایی و کشاورزان و کارگران از آن استفاده می‌کردند.

 «یل»، تن‌پوشی فاخر برای زنان 

برآبادی افزود: تن‌پوش‌های زنانه نیز چندین نوع بوده که پیراهن، پاچین، کت، جلیقه، شال کمر، دامن، جومه، یل و شلیته از انواع آن محسوب می‌شود.

وی اظهارکرد: پیراهن، لباسی که از روی شانه تا زیرکمر را می‌پوشانده و جلوی آن به اندازه سه دکمه باز بوده و جنس آن بیشتر از پارچه‌های «چیت و کرباس» بوده است.

پاچین، که به صورت کامل به قسمت دور پا بسته می‌شده است. جلیقه، یک تن‌پوش بدون آستین و جلوباز بوده که تا زیر کمر را می‌پوشانده است.

«چرقت» روسری بانوان خراسان‌جنوبی در سرما و گرما

مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره‌کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی گفت: چَرقت(چارقد یا چهارقد)، متناسب با نوع فصل در فصل سرما ضخیم‌تر و در فصل گرما نازک‌تر و از جنس پنبه بوده که به شکل مثلثی شکل دوخته می‌شده و بر روی سر می‌انداختند.

وی افزود: معمولاً خانم‌های میانسال گوشه‌ای از چارقد را روی سرشان می‌بستند و خانم‌های جوان آن را با سنجاق‌های تزئینی در زیرگلو محکم می‌کردند.

برآبادی ادامه داد: چارقد از پارچه‌های ساده و گلدار کرباس و یا نخ‌های زری‌دار و برقی استفاده می‌کردند و این نوع سرپوش به رنگ‌های مختلف استفاده می‌شده و رنگ خاصی برای آن تعریف نشده است.

وی یادآورشد: اِرَقچی«عرقچین»، یک نوع سرپوش کلاه بوده یعنی به صورت کلاه بر روی سراستفاده و باعث ‌شده که چارقد روی عرقچین به خوبی خودش را نگه دارد و سُر نخورد.