معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان اینکه اگر به هر دلیل میزان قندخون (گلوکز) بصورت مزمن بالا باشد دیابت یا مرض قند بروز کرده است. گفت: دیابت شایعترین بیماری متابولیک است
، دکتر مجید شایسته با اظهار اینکه ۲۳ آبان روز جهانی دیابت بزرگ ترین کمپین آگاهی از دیابت در جهان است که هر ساله در ۱۴ نوامبر برگزار می شود. افزود:  هدف از برگزاری روز جهانی دیابت ترویج اهمیت اقدام هماهنگ برای مقابله با دیابت به عنوان یک مساله مهم بهداشت جهانی است.
وی با اعلام اینکه ۵۳۷ میلیون نفر (بزرگسال) در جهان مبتلا به دیابت هستند (۲۰ تا ۷۹ سال). خاطرنشان کرد: در دنیا هر ۵ ثانیه ۱ نفر به علت دیابت یا عوارض ناشی از آن جان خود را از دست می دهند. (سالانه ۷/۶ میلیون مرگ)
رئیس مرکز بهداشت استان با بیان اینکه تعداد بیماران در ایران بیش از ۵/۵ میلیون نفر طبق مطالعه استپس سال ۱۳۹۵ است. گفت: ۱۸ تا ۲۳ درصد افراد بالای ۲۵ سال پره دیابتی (پیش دیابت) هستند.
دکتر شایسته با اظهار اینکه دیابت یک بیماری غیر واگیر است که تعداد زیادی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند افزود: در این بیماران میزان طبیعی قند خون که بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است به بیش از ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر میرسد
وی با اشاره به انواع دیابت تصریح کرد: دیابت نوع یک اغلب درسنین کودکی بروز میکند، که در این نوع دیابت زمینه های خانوادگی نقش چندانی ندارد،اغلب مبتلایان لاغر هستند،این نوع دیابت قابل پیشگیری نمیباشد، ۱۰ درصدکل دیابتی ها در این گروه قرار میگیرند و این افراد برای درمان اغلب نیاز به تزریق انسولین تا پایان عمر دارند.
معاون بهداشتی دانشگاه افزود: ۹۰ درصد دیابتی ها در گروه دیابت نوع دو قرار دارند، بیشتر در افراد بالای سی سال دیده میشود، اغلب مبتلایان چاق هستند ، این نوع دیابت کاملا قابل پیشگیری است، تا حدودی بارژیم غذایی و ورزش قابل کنترل و درمان است و نیمی از مبتلایان به این نوع دیابت از بیماری خود بی اطلاعند.
دکتر شایسته با بیان اینکه دیابت حاملگی در طی حاملگی ایجاد میشود واغلب با ختم حاملگی بهبود می یابد ولی در این افراد احتمال ابتلا به دیابت در آینده بیشتر است گفت: در سایر انواع دیابت، اغلب به علت بیماری های دیگر ایجاد میشود و شیوع انها بسیار کم است.
وی پرنوشی، پرادراری، پرخوری، کاهش شدید وزن بدون علت دیگر، دیر بهبود یافتن زخمها و تاری دید را از علائم دیابت برشمرد و اظهار داشت: درگیری عروق خونی کوچک شامل عوارض چشمی، کلیوی،عصبی و درگیری عروق خونی بزرگ شامل عوارض قلبی عروقی مانند سکته قلبی  و سکته مغزی از مهمترین عوارض بیماری دیابت است.
رئیس مرکز بهداشت استان، افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دو را به شرح ذیل اعلام کرد:
همه افراد بالای ۳۰ سال که دارای یکی از شرایط زیر باشند:
الف- اضافه وزن یا چاقی (نمایه توده ی بدن BMI مساوی یا بیش از ۲۵)
ب – فشار خون بالاتر از mmHg ۹۰/۱۴۰
ج- سابقه ی خانوادگی دیابت در افراد خانواده درجه یک (پدر – مادر – خواهر و برادر)
د- دیس لیپیدمی : ۲۰۰ HDL</tg >
همه ی خانم های در سن باروری که دارای یکی از شرایط زیر باشند.
الف- سابقه ی تولد نوزاد بالای ۴ کیلوگرم
ب- سابقه ی دو بار سقط بدون علت
ج- سابقه ی دیابت بارداری
همه ی خانم های باردار
دکتر شایسته با بیان اینکه درمان دیابت شامل دو اصل کنترل قند خون و جلوگیری از عوارض دیابت است گفت: رژیم غذایی مناسب، تحرک و فعالیت بدنی مناسب و استفاده از داروهای مناسب از عوامل موثر در کنترل قند خون است.
وی با اظهار اینکه مهمترین نکته در مورد مراقبت دیابت نقش آموزش در درمان بیماری است. خاطرنشان کرد: تغییر شیوه های نادرست زندگی و جایگزین نمودن آنها با رفتارهای بهداشتی، فعالیت بدنی منظم: حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته تحرک وفعالیت ورزشی مناسب بخصوص ورزشهایی نظیر شنا ،یوگا و پیاده روی و کاهش مصرف قند و شیرینی از روش های پیشگیری از دیابت است
معاون بهداشتی دانشگاه ادامه داد:ترک سیگار، پرهیز از استرس و کنترل آن در زندگی، خودداری از مصرف مواد غذایی پرچرب مانند لبنیات پرچرب، کره، دنبه، روغن حیوانی، مغز،کله وپاچه،جگر،دل، قلوه، زرده تخم‌مرغ ویا به حداقل رساندن مصرف آنها، استفاده همیشگی از میوه ها و سبزی ها و پرهیز از مصرف مواد غذایی سرخ شده و استفاده از روش آب پز و بخارپز کردن مواد غذایی از دیگر مواردی است باعث پیشگیری از دیابت می شود.

نوشته و خبرنگار : دکتر  ا . زارعی دبیر سرویس پزشکی و سلامت و ا حسن پور