نوشته : ا.زارعی  دانشجوی دکترای تخصصی اموزش پزشکی

شاید با افراد زیادی برخورد داشته باشید که از سردرد رنج می‌کشند و بروز سردرد آنها را کلافه کرده و باعث نگرانی در آنان شده است.  سردرد بیشتر از آنکه به عنوان یک بیماری قلمداد شود، یک نشانه از بیماری یا تنش‌هایی است که به انسان وارد می‌شود.

سردرد یکی از علل شایع مراجعه بیماران به پزشک است و به معنای ایجاد درد و ناراحتی در سر، جمجمه و یا گردن است. این سردرد ممکن است در یک طرف سر یا هر دو طرف آن باشد. این سردردها بسته به نوع آن علایم مختلفی دارند. اما خبر خوب این است که در اغلب موارد این سردردها نشانه بیماری جدی و خطرناکی نیستند و افراد با تغییر سبک زندگی و کاهش استرس و یا استفاده از تکنیک‌های آرامبخشی و گاهی مصرف دارو برطرف می‌شوند.

علل سردرد می‌تواند مشکلات عروقی، التهابی، تنشی و یا کششی باشد. احتقان و التهاب عروق با افزایش جریان خون همراه هستند که باعث سردردهای شدید می‌شوند. میگرن نوعی از همین سردردهاست که معمولا از یک طرف سر شروع  و به طرف دیگر هم کشیده می‌شود. این نوع سردرد، ضرباندار، تپنده و کوبنده هستند که با مصرف موادی همچون شکلات، الکل و برخی از انواع پنیرها و یا با استرس و یا برخورد با نور شدید بروز می‌کند و با تهوع، ترس از نور و اختلالات بینایی و دیدن هاله‌ی نور است. سردردهای تنشی که شایع‌ترین نوع سردرد میباشد، با انقباض و سفت شدن عضلات سر، صورت یا گردن رخ می‌دهد. علت این سردردها معمولا استرس، افسردگی، اضطراب و یا آسیب دیدن سر است و معمولا به صورت دوطرفه در سر، اتفاق می‌افتد. این درد مبهم و فشارآور است و ممکن است به شانه، فک، یا گردن هم کشیده شود.

نوع دیگری از سردردها به علت التهاب و عفونت سینوسها، مننژیت و یا سکته مغزی رخ می‌دهند. حتی کشیدگی نقاط حساس سر هم می‌تواند باعث ایجاد سردردهای کششی در انسان شود.

سردردهای برگشت‌کننده و راجعه نوع دیگری از سردرد است که به دلیل مصرف  بیش از حد مسکن رخ می‌دهند. افرادیکه سه روز در هفته و به صورت منظم از قرص‌های مسکن استفاده می‌کنند، دچار این سردردها می‌شوند. گاهی اوقات هم سردرد شدید و دردناک به صورت چند بار در روز به صورت چند ماه متوالی اتفاق می‌افتد و بعد از بین می‌روند. این سردردها به سردردهای خوشه‌ای معروفند. سردردهای سینوسی نیز به دلیل تورم حفرات سینوسی اتفاق می‌افتد و باعث سردرد در جلوی سر و صورت می‌شود که هنگام خم شدن به جلو و یا هنگام سجده افزایش می‌یابد و صبحها، هنگام بیدار شدن از خواب هم وجود دارند.

از علل دیگر سردردها، سرماخوردگی، کم آبی، سندرم پیش از قاعدگی در خانم‌ها، کار با گوشی و کامپیوتر به صورت مداوم و طولانی، استفاده از هدفون و گوش کردن موسیقی با صدای بلند، سروصدا، حساسیت به مواد مختلف و حساسیت‌های فصلی، عفونت دندان، بیماری‌های چشمی و به خصوص تغییر نمره عینک هستند.

از علل نادر سردرد می‌توان به بیماری‌هایی همچون مننژیت یا عفونت پرده‌های مغز، آبسه و تومور مغزی و فشار خون بسیار بالا اشاره کرد که نیازمند رسیدگی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای است.

سردردهایی که به صورت ناگهانی و شدید و رعدآسا رخ می‌دهند معمولا به علل خطرناکی همچون خونریزی‌های مغزی، مشکلات سینوس‌های مغزی و انسداد در آنها به علت لخته خون است که ممکن است باعث ضعف شدید، فلج، بروز سکته مغزی و حتی مرگ شود و به همین دلیل بایستی جدی گرفته شده و حتما رسیدگی و درمان شود.

استفاده مناسب از سیستم‌های کامپیوتری و گوشی‌های همراه، مصرف مایعات به مقدار کافی، ورزش، کاهش استرس، عدم مصرف سیگار و دخانیات و الکل همگی در پیشگیری از حملات سردرد موثر است. مصرف قهوه و سایر مایعات حاوی کافئین، انواع کنسروجات و نوشابه‌های گازدار، تنقلات شور، انواعی از پنیر، محصولات فراوری شده همچون سوسیس و کالباس همگی در بروز و تشدید حملات سردرد نقش دارند. بنابراین تعادل در مصرف این مواد و نیز تغییر سبک زندگی به شیوه درست همگی در درمان سردرد موثر خواهد بود. مراجعه به پزشک و دریافت برنامه‌ی درمانی مناسب و متناسب با انواع این سردردها، در کنار سبک زندگی درست و استفاده از تکنیک‌های آرامبخشی را برای درمان سردردهای خود جدی بگیرید تا در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای به موقع تشخیص داده شده و درمان شود. استفاده از دارو، صرف نظر از درمان بیماری زمینه‌ای و یا سبک زندگی درست، در درمان سردرد با شکست مواجه خواهد شد.

سبک زندگی سالم راه اصلی پیشگیری از بیماری‌های مختلف است. آن را جدی بگیرید.