نوشته :
رسول محمدحسنی
بارندگی سیل آسا و سیلاب روزهای اخیر در استان های مختلف کشور را دیگر نمی توان غیرمترقبه دانست و حوادث قابل پیش بینی هستند.
ین خبر را که بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۷ روی خروجی ایرنا منتشر شد، مرور کنیم:
سازمان هواشناسی طی «اخطاریه ای» اعلام کرد فردا ۲۸ اسفندماه در استان گلستان بارش شدید باران، آبگرفتگی معابر عمومی، رخداد سیلاب و وزش باد شدید موقتی «رخ می‌دهد» و شدت بارش‌ها به ویژه در شرق گلستان و خراسان شمالی خواهد بود.
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا از سازمان هواشناسی، در اطلاعیه روز سه‌شنبه این سازمان آمده که با ادامه فعالیت سامانه بارشی در فردا و پس فردا، مطابق «پیش‌بینی‌ها» سه‌شنبه ۲۸ اسفند بارش برف، مه آلودگی و کاهش دید در خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، شمال زنجان، ارتفاعات شمالی البرز در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان خواهد بود.
بارش شدید باران، آبگرفتگی معابر عمومی، رخداد سیلاب و وزش باد شدید موقتی در استان گلستان از دیگر «رخدادهای» این روز است و شدت بارش به ویژه در شرق گلستان و خراسان شمالی خواهد بود.
چهارشنبه ۲۹ اسفندماه بارش برف، مه‌آلودگی و کاهش دید در خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، اردبیل، شمال زنجان، ارتفاعات شمالی البرز در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان و ارتفاعات جنوبی البرز در استان‌های قزوین، البرز، تهران و شمال سمنان رخ می‌دهد و بارش باران گاهی وزش باد شدید موقتی در تهران، البرز، قزوین و قم نیز «دور از انتظار» نیست.
سازمان هواشناسی به سازمان‌ها و ارگان‌های ذیربط توصیه کرده است تمهیدات لازم را برای جلوگیری از کاهش خسارات احتمالی به سبب کولاک برف، یخبندان، لغزندگی، مه گرفتگی و اختلال در تردد جاده‌ای به ویژه گردنه‌های کوهستانی این مناطق به عمل آورند و مسافران نیز با تجهیزات ایمنی کامل سفر کنند.
چند نکته:
۱- سالها پیش در وزارت کشور و واحدهای تابعه از جمله استانداری ها، فرمانداری ها و … ستادی وجود داشت به نام ستاد حوادث غیرمترقبه که گاهی نوشته می شد ستاد حوادث و سوانح پیش بینی نشده و بعدها به ستاد مدیریت بحران در مرکز کشور و استان ها تبدیل شد. اکنون هر استانداری مدیرکل مدیریت بحران و هر استان و شهرستان شورای هماهنگی مدیریت بحران به ریاست استاندار و فرماندار و عضویت دستگاه های ذیربط دارد لذا تا اینجا تغییر نگاه و اصلاح ساختار لازم انجام شده است.
۲- معادل واژه غیرمترقبه را دور از انتظار، پیش بینی نشده، غیرمنتظره، ناگهانی، تصادفی و … عنوان کرده اند و برای مترقبه معانی چون محتمل، شدنی، قابل پیش بینی، متصور و … ذکر شده است. حال وقتی سازمان علمی و فنی چون هواشناسی با بهره گیری از آخرین تجهیزات و فناوری ها برای ما اوضاع جوی را پیش بینی می کند و حتی هشدار و اخطار می دهد آیا می توان حادثه را دور از نظر و انتظار داشت؟
۳- وقتی زلزله مهیب و ویرانگر پنجم دی ماه ۱۳۸۲، بم را لرزاند و غمی بزرگ بر دل مردم ایران گذاشت، آمادگی برای امداد و نجات، مدیریت بحران و بازسازی مثل امروز نبود و در واقع بعد از آن حادثه بود که بسیاری از ساختارهای مدیریت بحران شکل گرفت آن موقع مانند سیل اخیر همه برای کمک آمدند از مسئولان و مردم و از همه ظرفیت های زمین و هوا برای امدادرسانی به زلزله زدگان استفاده شد با این وجود برخی از همان نواقص و کمبودها امروز هم در مناطق سیل زده دیده می شود.
۴- علت چیست؟ وقتی یک شهر با همه تاریخ و تمدن و آبادی و جمعیت فعال زیر و رو می شود یا شهر دیگری به علل متعدد که چرایی آن اینجا محل بحث نیست، در اثر بارش سیل آسا زیر آب می رود، خیلی راحت است که از بیرون گود تیغ تیز انتقادها را متوجه دست اندرکاران و کسانی کنیم که درگیر مدیریت بحران هستند. پرواضح است که مردم آسیب دیده و مصیبت زده باید در کمترین زمان ممکن امدادرسانی شوند و پس از مرحله امداد و نجات در قالب روش های مشخص عملیاتی نیازهای ضروری آنان تامین شود، تجربه تاریخی در سرزمین ما نیز نشان داده هنگام وقوع حوادث نظیر آنچه در شیراز روی داد و رئیس جمهوری نیز به آن اشاره داشت، مردم در خط مقدم کمک رسانی هستند اما فراموش نکنیم در وقوع یک حادثه علل و عوامل مختلف دخیل اند که برخی آنها ممکن است به گذشته برگردد و امروز متاسفانه آثارش گریبانگیر مردم می شود.
۵- به نظر می رسد ما دچار بحران «آموزش» و «آگاهی» هستیم هم در نوع ساخت و سازها، تخریب محیط زیست و سازه های طبیعی نظیر رودخانه ها و مسیل ها، هم اینکه هشدارها درباره سیلابی شدن مسیل ها، آبگرفتگی، طغیان رودخانه ها، توفان، کاهش دید، انجام ندادن سفرهای غیرضروری و حتی وقوع زلزله را جدی نمی گیریم و در نهایت نحوه مقابله با حوادث و بحران ها که در این زمینه همه نقش داریم و مسئول هستیم.
۶- اتخاذ تدابیر پیشگیرانه پس از سیل ویرانگر اخیر در سراسر کشور، آموزش ها و اطلاع رسانی که هم اکنون به طور مداوم از طریق صدا و سیما و سایر رسانه ها به مردم ارائه می شود و جلوگیری از مخاطرات احتمالی باید همواره وجود داشته باشد بخصوص وقتی حوادث قابل پیش بینی و پیش آگاهی است.
