محمد رضا کریم زاده روز سه شنبه در نشست هم اندیشی با فعالان اقتصادی خراسان جنوبی با اشاره به معرفی حوزه اقتصادی برای ورود به بازار افغانستان افزود: مهمترین موضوع که در بحث ورود کالا به این کشور داریم الزامات ثبت برند، ثبت شرکت، انتخاب نماینده فروش، فعالیت تبلیغات مؤثر و مطالعه بازار بخشی است.
وی با بیان اینکه برخی از کالاهای ایرانی که در بازار افغانستان جا افتاده اخیراً توسط طرف‌های افغان به ثبت می‌رسد ادامه داد: این موضوع مشکلاتی را برای طرف ایرانی به وجود می‌آورد که لازم است با استفاده از ظرفیت‌های سفارت برندهای مطرح شده را به ثبت برسانیم.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان گفت: خدمات فنی و مهندسی، بررسی مستمر مناقصات، ثبت شرکت برای پروژه‌های داخلی، انتخاب شرکت فنی و مهندسی معتبر، ایجاد دفتر نظارت و نماینده مقیم نیز از مواردی است که تجار ایرانی در فعالیت‌های اقتصادی خود با کشور افغانستان باید مد نظر قرار دهند.
وی با اشاره به زون بندی اقتصادی بازار افغانستان یادآور شد: ولایت‌های هرات، فراه، غور، بادغیس و کابل جزو زون غرب افغانستان هستند که از مهمترین بازارهای اقتصادی شرق ایران به شمار می‌روند.
کریم زاده با بیان اینکه افغانستان چهارمین بازار برای صادرات ایران است افزود: تبادل کالایی با کشور افغانستان در بخش صادرات رو به رشد بوده ولی واردات افغانستان به ایران کاهش داشته است.
وی ادامه داد: البته اعمال محدودیت‌هایی در سال گذشته و بسته شدن مرز فراه به روی چهار قلم کالای اساسی صادرات ایران را تحت تأثیر قرار داد.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان بیان کرد: عمده کالاهایی وارداتی به بازار افغانستان، خودرو و قطعات وابسته، گندم و آرد، ماشین آلات برقی، شکر، روغن‌های حیوانی، محصولات دارویی، تجهیزات امنیتی، پوشاک، میوه، سبزیجات، محصولات لاستیکی، توتون و تنباکو، محصولات فلزی و لبنی بوده است.
وی بیان کرد: همچنین سوخت هواپیما در صدر صادرات به افغانستان بوده و بنزین، سیمان، برق، مواد ساختمانی، میلگرد، گاز مایع، کود شیمیایی و پی وی سی در جایگاه‌های بعدی قرار دارد.
کریم زاده گفت: کنجد، هندوانه، باطری فرسوده، زیره سبز، کرک و پشم و غیره جزو مهمترین اقلام وارد شده از کشور افغانستان به ایران بوده است.
وی سرمایه گذاری و تولید مشترک را مورد تاکید قرار داد و افزود: با توجه به مشکل برگشت ارز در شرایط فعلی این موضوع از لحاظ حصول نقدینگی در خارج از کشور، تعرفه یک درصد برای واردات مواد اولیه و امکان بهره گیری از قانون ۲۵ درصد فروش بالاتر تولیدات در مناقصات داخلی مزایای خوبی دارد.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان با اشاره به نیاز سالانه افغانستان به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن سوخت گفت: بر اساس آخرین آمار، واردات سوخت به این کشور بیش از ۱.۷ میلیارد دلار بوده که سهم ۲۰ درصدی ایران را در بین سایر کشورهای واردکننده نشان می‌دهد.
وی خواستار ایجاد ساز و کاری برای جلوگیری از ارسال مواد نفتی بی کیفیت شد و اظهار داشت: حل مشکل تجمع کامیون‌ها در مرز نیز به این مساله بستگی دارد.
کریم زاده تقاضای تأمین گاز ال. پی. جی مورد نیاز افغانستان را یادآور شد و افزود: ورود به این حوزه و جلب مشارکت شرکای افغان از سوی رایزنی بازرگانی قابل پیگیری است.
وی واردات محصولات دارویی به کشور افغانستان را یکی دیگر از زمینه‌های اقتصادی در این کشور عنوان و بیان کرد: ارزش بازار دارویی افغانستان ۵۰۰ میلیون دلار است و ما سهم ۱۰ درصدی در این بازار داریم که زمینه‌های خوبی برای گسترش همکاری‌های دارویی وجود دارد.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان با تاکید بر اینکه گردشگری سلامت یکی از حوزه‌های مهم در همسایگی افغانستان است گفت: برآورد سالانه هزینه درمان در افغانستان حدود ۱.۵ میلیارد دلار است که از این رقم بالغ بر ۲۴۶ میلیون دلار بابت درمان در دیگر کشورها هزینه می‌شود لذا از این تقاضا می‌توان به نفع کشور ایران استفاده کرد.
وی با بیان اینکه در بحث خدمات فنی و مهندسی، عمرانی، آبرسانی، سد و نیروگاه ظرفیت‌هایی برای سرمایه گذاری در کشور افغانستان وجود دارد ادامه داد: خدمات فنی و مهندسی، مخابرات و فناوری اطلاعات نیز جزو اولویت‌های بالای دولت افغانستان است که اگر ظرفیتی در استان باشد می‌توان هماهنگی‌های لازم را انجام داد.
کریم زاده یکی از نیازهای افغانستان را انرژی برق دانست و افزود: این کشور نیازمند واردات بیش از یکهزار مگاوات برق است که ۲۲ درصد این نیاز از کشور ایران واردات انجام می‌شود.
وی با اشاره به پتانسیل‌های معدنی در کشور افغانستان نیز گفت: ۴۱ پروژه معدنی در این کشور تا یک ماه آینده رونمایی می‌شود که علاقه مندان به سرمایه گذاری در این حوزه می‌توانند ورود کرده و رایزنی بازرگانی ایران در این کشور هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهد.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان یادآور شد: کشاورزی، دام و طیور نیز از جمله حوزه‌هایی است که می‌توان که با کشت فراسرزمینی و ایجاد شرکت‌های مشترک کشت روی اقتصاد آن برنامه ریزی کرد و منطقه ویژه بیرجند نیز برای این مهم فرصت خوبی است.
وی با اشاره به بررسی برخی اقلام منتخب وارداتی به بازار افغانستان در سال ۹۶ گفت: ایران در واردات آرد گندم به افغانستان رتبه چهارم را بین کشورهای قزاقستان، ازبکستان، پاکستان و ترکمنستان دارد که می‌توان روی افزایش سهم این بازار کار کرد.
کریم زاده با بیان اینکه در بحث واردات سیمان به افغانستان، ایران جایگاه دوم دارد افزود: این رتبه در واردات بنزین و سوخت هواپیما اول، گاز مایع و کودشیمیایی سوم، تایر و تیوپ خودرو چهارم و خوراک دام دوم است که می‌توان برای افزایش صادرات در این زمینه‌ها هماهنگی بیشتری انجام داد.
وی از تقاضای زیاد کشور افغانستان برای جوجه یک روزه یاد کرد و ادامه داد: در مقابل پاکستان، ایران برای واردات این قلم سهم کمی دارد که نیازمند برنامه ریزی بیشتر است.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان، برگزاری نمایشگاه معرفی تولیدات افغانستان در بیرجند، برنامه ریزیاعزام هیأت تجاری از خراسان جنوبی به افغانستان، برگزاری همایش معرفی فرصت‌های اقتصادی خراسان جنوبی در بیرجند یا کابل و برنامه ریزی دعوت از اتحادیه‌ها و اتاق‌های استان مورد نظر را از برنامه‌های پیشنهادی برای توسعه همکاری با افغانستان عنوان کرد.
وی در خصوص خطر ثبت برند سیمان باقران در کشور افغانستان هشدار داد و گفت: این خطر در خصوص زعفران نیز وجود دارد که که باید با حساسیت بیشتر در ثبت برند ورود پیدا کنیم.
کریم زاده با بیان اینکه پرواز مستقیم یکی از معضلات تردد تجار و فعالان اقتصادی در دسترسی آسان است اظهار داشت: با توجه به اینکه افغانستان از وجود بازارچه‌های مرزی استقبالی نمی‌کند می‌توان ساز و کاری ایجاد کرد تا با تاسیساتی مثل سردخانه در بازارچه‌های مرزی روابط اقتصادی را گسترش داد.
وی انتخابات ریاست جمهوری و پروسه صلح در افغانستان را از جمله رویدادهای احتمالی، مهم و مؤثر بر روابط اقتصادی و تجاری ۲ کشور در سال ۹۸ دانست و گفت: برنامه ریزی برای توسعه زیرساخت‌ها در چابهار نیز فرصتی است که خراسان جنوبی نیز از این کریدور برای جلب تجار افغان بیشتر بهره گیری کند.
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان با اشاره به سفر استاندار به افغانستان افزود: یکی از موضوعات مطرح شده در این سفر تبادل اطلاعات گمرکی بود که باید نواقص موجود شناسایی و پیگیری شود چرا که حل این موضوع گام رو به جلو خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه ایجاد یک بازار ساده نیست، بیان کرد: دغدغه‌های صادرکنندگان در بحث برگشت ارز باید به نحوی مورد توجه قرار گیرد تا صادرات متوقف نشود.
مشکل برگشت ارز از کشور افغانستان، انتقاد از سیاست‌های تنبیهی و تشویقی دولت در بخش صادرات، مالیات ارزش افزوده و تقاضا برای ورود بخش آی تی به بازار افغانستان و صادرات برق با استفاده از پتانسیل‌های انرژی خورشیدی در استان از جمله مواردی بود که توسط فعالان بخش اقتصادی خراسان جنوبی در این نشست هم اندیشی مطرح شد.