یادداشتی از  اسماعیل دهقانی

اشتغال زیر سایه ی کاج

یکی از ابرچالش های پیش روی  جامعه و دولت ایران بحران بیکاری و مساله ی اشتغال مردم علی الخصوص فارغ التحصیلان دانشگاهی است که چنانچه در اولویت  بدان پرداخته نشود می توانداسباب تهدید جدی امنیت ملی و ثبات کشور رافراهم کند. در دولتهای گذشته متاسفانه به رغم افزایش نرخ بیکاری و از دست رفتن خیلی از مشاغل به دلیل تحریم ، خشکسالی و…. دولتمردان بدون اینکه شغل چندانی ایجاد کنند با تحریف درتعریف شغل مطابق معیارهای جهانی ؛ آمار بیکاری را بطور بسیار مطلوبی نشان دادند همچنین در مناظرات انتخاباتی نیزمساله ی معیشت آبرومند مردم یکی از دغدغه های مهم کاندیداههای محترم ریاست جمهوری بود که با ارایه راهکارهای جالب  نه چندان عملی نظیر یارانه و کارانه همراه شداما  آنچه در برنامه های عزیزان مغفول مانده بود این است که مساله ی معیشت و زیست عزتمند مردم تنها و تنها از رهگذر اشتغال پایدار و وتوان افزایی و توانمند سازی آنان می گذرد.

در بند دوم و سوم اصل چهل و سوم قانون اساسی نیز بر تامین اشتغال پایدار و امکانات کار برای همه و مهارت آموزی به کارجویان  تاکید شده است ،دولت یازدهم نیزبا ابتنای به اصل مذکور و وطایف ذاتی خود در امر بهبود فضای کسب و کار و با فاصله گرفتن از ساختارهای آمارمعیار، ذیل ماده ۲۱ قانون برنامه ی پنج ساله ی پنجم و ماده ی ۷۱ برنامه ششم توسعه طرح کاج (کارآفرینی و اشتغال جوانان)را در هفتاد و پنجمین جلسه ی شورای عالی اشتغال در مورخ ۱۵/۱۱/۹۵ به تصویب رساند تابا بهره گیری از بخش دولتی و خصوصی و تعاونی ها، آموزش های مهارتی مورد نیاز بازار را در محیط کار واقعی  با مزیت هایی مثل: ۱- آشنایی با فضای کار ملموس بجای مهارت آموزی در محیط  کلیشه ای کلاس های حرفه آموزی۲-ایجاد اعتماد بنفس در اثر انجام کار زنده و بیدارسازی توان خلاقیت کارورز۳-حفظ مشاغل سنتی که در سرفصل های دانشگاهی بعضا دیده نمی شوند۴-کمک به بنگاهها و صنوف جهت پیدا کردن نیروی کار توانمند و مستعد۵-کاهش هزینه های جذب نیروههای فاقد مهارت۶ برای بنگاهها-استفاده از امکانات و توان و تجربه ی بخش خصوصی در راستای امر مهارت آموزی و کاهش هزینه های آموزشهای مهارتی ۷- هدفمند کردن مهارت آموزی۸-کاهش ریسک سرمایه گذاری در مشاغل وممانعت از برباد رفتن سرمایه های شخصی کارجویان۹-آشنایی کارجو با فروش و چگونگی تعامل با مشتری  و استانداردهای مطلوب بازار۱۰-تبادل دانش بین فارغ التحصیل وواحدپذیرنده هم چنین انتقال تجربه ی استادکاران به کارجو در سطحی وسیع و…..

از مزیت های ارزشمنددیگر این طرح برای کارجویان فارغ التحصیل پرداخت یک سوم حداقل حقوق کارگر به کارورزاز طرف دولت است که بسته به طول استاندارد دوره ی آموزشی از ۴تا ۶ ماه که در مناطق کم برخوردار تا ۹ ماه می تواند تداوم داشته باشد هرچند این میزان از پرداخت ممکن است نتواند معیشت کارورز را به شکل شایسته ای تامین نماید اما می تواند محرکی قوی در کسانی باشد که به دلیل برخوردار نبودن از این حداقل ها  نمی تواننددنبال مهارت آموزی وتاسیس مشاغل پایدار  بروند.

از دیرباز یکی از دغدغه های جدی کارفرمایان در جذب کارگر ، بیمه ی مسولیت مدنی و مقررات کار و تامین اجتماعی بوده است که برای رفع این نگرانی در ماده ی ۱۲ طرح مذکور آمده است:

طرح کاروزی یک دوره ی آموزشی علمی و کاربردی است و هیچ گونه حقی را برای کارورز و هیچ گونه تعهدی رابرای واحد پذیرنده(کارفرما)ایجاد نمی کند و روابط بین کارورز و واحد پذیرنده از شمولیت قوانین کار و تامین اجتماعی خارج است که درنتیجه کارفرمایان می توانندبی نگرانی از قیود  محدود کننده مقررات کار و تامین اجتماعی و بدون پرداخت دستمزدکارگر جدیدی را به کار بگیرند.

هم چنین در این طرح بیمه مسولیت مدنی کارورز به عهده ی دولت بوده و در سوانح محیط کار مسولیتی به عهده ی کارفرما نخواهد بودو چنانچه پس از طی مدت مهارت آموزی واحد پذیرنده کارورز را به کارگیرد مطابق ماده ی ۱۳ طرح مذکور از مزایای پرداخت ۱۰۰ درصدی حق بیمه ی تامین اجتماعی سهم کارفرمابرای این کارگر خاص به مدت ۲سال کامل معاف خواهد شد که این مورد نیز می تواند از مشوق های ارزشمند در اقبال  کارفرمایان به این برنامه ی دولت  باشد.

در طرح فوق کارجویان فارغ التحصیلی که کمتر از ۳ سال از اخذ مدرک تحصیلی شان سپری شده باشد و  با این شرط که  دارندگان مدرک کاردانی بیشتر از ۲۵ و کارشناسی ۲۸ و کارشناسی ارشد و دکتری ۳۳ سال سن نداشته باشند می توانند شرکت کنند که البته در صورت خدمت نطام وظیفه مدت خدمت به این حداکثر سن قابل تسری خواهدبود واز طرف دیگر  صاحبان بنگاهها اقتصادی و صنوفی که فعال بوده و  مجوز اقتصادی(پروانه ثبت شرکت- پروانه ی کسب- پروانه صنفی ) داشته باشند واز استادکارمجرب و شرایط فنی و امکانات لازم برای اجرای دوره های آموزش مطابق استاندارد مدنطر برخوردار باشند میتوانند

ثبت نام نمایند.  karvarzi.mcls.gov.irبامراجعه به سامانه ی   

در هر حال استفاده از این طرح منوط به ثبت نام در سامانه ی مذکور از ناحیه ی کارجو و کارفرما می باشد که امید است با استقبالی که از این طرح توسط طرفین می شود  قشر فرهیخته و تحصیل کرده بتواند در بدنه ی اشتغال جامعه ورود پیدا کند و بسترهای محکمی جهت معیشت  دنباله دار ومهارت آموزی معطوف به  معیشت آبرومند خانواده های ایرانی را ایجاد نماید تامانع محکمی بشود بر شکاف طبقاتی و گسترش  حاشیه نشینی های اجتماعی و اقتصادی و موجبات تحرک اجتماعی وافزایش امید و شورزندگی در جامعه ایرانی را فراهم نمایدو جلوی مهاجرت  نخبگان به خارج از کشور- بزه کاری های اجتماعی و رفتارهای خشن شهروندان را به طور گسترده سد کند.